وقتي در خرداد ماه اولين بار خبرهاي مربوط به تب دانگي در كشور منتشر شد براي كسي آنقدرها مهم نبود. البته هنوز هم اين خبر و تعداد مبتلايان آن ممكن است براي مردم عادي مهم و قابل توجه نباشد اما از آنجايي كه يك پشه به راحتي مي‌تواند اين بيماري را به ۶ تا ۱۰ نفر انتقال بدهد و مبتلا شدن افراد بيشتر به اين بيماري يعني ايجاد مشكل در ارايه خدمات بهداشتي و درماني به همين خاطر مسوولان حوزه بهداشت و درمان و كارشناسان اين حوزه سعي دارند ضمن هشدار به مردم براي جلوگيري از اين بيماري راهكارهايي را به آنها آموزش بدهند.
۴۰۰ ميليون مبتلا از ابتداي سال جاري در جهان
رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت از ابتلاي ۴۰۰ ميليون نفر در سال به تب دانگي خبر داد و گفت: در حال حاضر ۱۲۸ كشور درگير اين بيماري شده‌اند كه نسبت به سال ۱۹۶۰ با درگيري ۱۰ كشور، آمار چشمگيري است. بنابر اعلام وزارت بهداشت، شهنام عرشي در كنگره يك روزه تب دنگي با اشاره به اينكه تب دنگي بيماري ويروسي است كه توسط پشه منتقل مي‌شود، اظهار كرد: اين بيماري از سال ۲۰۱۹ به عنوان ۱۰ تهديد اصلي بشر از سوي سازمان بهداشت جهاني مطرح شده و شايع‌ترين بيماري است كه از طريق ناقلين محلي منتقل مي‌شود. او افزود: حدود ۲۰ درصد از بيماران علامت‌دار خواهند بود؛ بنابراين موضوع مهم، بي‌علامت بودن حدود ۸۰ درصد بيماران مبتلا به اين بيماري است و حجم بيشتر انتقال توسط افراد بدون علامت صورت مي‌گيرد. ۴۰ تا ۵۰ درصد از جمعيت كره زمين در مواجهه با اين نوع پشه هستند و اين رقم سال به سال به دليل تغييرات آب و هوايي، افزايش ميانگين دما و آمار سفر‌ها افزايش مي‌يابد. عرشي تصريح كرد: سال گذشته ميلادي، بيشترين موارد گزارش شده اين بيماري در دنيا به ثبت رسيد و اپيدمي فراگير در امريكاي جنوبي نيز بسيار وسعت زيادي داشت. در كشور‌هاي اروپايي هم پشه ناقل اصلي بيماري aedes albopictus وجود دارد. بر اساس گزارش‌ها آسياي جنوب شرقي، منشأ اصلي اين پشه و بيماري بوده است.
بيشترين مبتلايان در آسياي جنوب شرقي
رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت با بيان اينكه حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد موارد بيماري در آسياي جنوب شرقي بوده است، گفت: در سال‌هاي گذشته در اندونزي، بنگلادش، هندوستان و تايلند اين بيماري بسيار ديده شده است؛ البته كشور‌هايي مثل سنگاپور تجربه بيشتري براي مقابله با اين بيماري دارند. او ادامه داد: طبق مقايسه نقشه سال ۲۰۱۱ با نقشه سال گذشته شاهد گسترش بيشتر اين بيماري در كشور‌هايي همچون امريكاي جنوبي، چين و استراليا هستيم و برخي كشور‌هاي حاشيه خليج فارس نسبت به ثبت اين بيماري اقدام نكرده‌اند كه اين موضوع نگران كننده است. البته اعلام ما به سازمان بهداشت جهاني از عواقب آينده اين اپيدمي و جهت‌گيري كشور‌هاي حاشيه خليج فارس نسبت به كشور جلوگيري خواهد كرد.
تعداد قابل توجه پشه آئدس در ايران
عرشي در خصوص عامل اصلي اين بيماري عنوان كرد«پشه آئدس» پشه مهاجم‌تري از نوع ديگر است كه در ايران نيز بيشتر وجود دارد. به دليل فيزيولوژي اين پشه توصيه ما به مردم اين است كه به محض حضور در مناطق آلوده دو ساعت اول صبح و دو ساعت مانده به غروب با لباس پوشيده تردد داشته باشند. به گفته عرشي، دو روز قبل از ايجاد علامت باليني و دو روز بعد از شروع تب احتمال انتقال وجود دارد. انتقال بيماري از پشه به انسان و انسان به پشه نيز صورت مي‌گيرد و انتقال انسان به انسان از طريق انتقال خون يا سرنگ آلوده، مادر به جنين و پيوند اعضا خواهد بود. همچنين طول عمر اين پشه‌ها يك تا چهار هفته است، پشه‌هاي بالغ هر يك تا دوساعت يك خونخواري و به‌طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواري انجام مي‌دهند.
تب دنگي درمان مشخصي ندارد
از سوي ديگر بر اساس اظهارنظر كارشناسان حوزه درمان انتقال پشه‌هاي ناقل بيماري تب دنگي از طريق لاستيك و تاير ماشين‌ها اتفاق مي‌افتد. از آنجا كه اين پشه‌ها بيش از 500 متر نمي‌توانند پرواز كنند، احتمال اينكه از شهري به شهر ديگر منتقل شوند تقريباً صفر است؛ اما آنها مي‌توانند با تخم‌گذاري در جاهاي تاريك و نمور عامل گسترش اين بيماري باشند. ضمن اينكه هنوز هيچ درمان مشخصي براي تب دنگي در دنيا معرفي نشده است.
آمارهاي اعلام شده در مورد مبتلايان
دقيق نيست
مينو محرز، متخصص بيماري‌هاي عفوني نيز در اين باره به تجارت نيوز گفت: متاسفانه آمارهاي اعلام شده از تعداد مبتلايان دقيق نيست چرا كه بسياري از افرادي كه شايد تا امروز مبتلا شده باشند نه علائمي دارند و نه حتي به مراكز درماني مراجعه كرده‌اند. او افزود: با در نظر گرفتن پراكندگي افراد مبتلا به اين بيماري و مساله انكارناپذير وجود پشه در تمام شهرها، اينكه ما هم دچار همه‌گيري در زمينه تب دنگي شويم دور از ذهن نيست. در واقع با وجود پشه فرد ناقل در هر شهري مي‌تواند بين 6 تا 10 نفر را مبتلا كند.
به گفته محرز اين بيماري تازه شروع شده و هنوز گستردگي آن به‌طور دقيق معلوم نيست. طي روزهاي آينده قرار است جلسه‌اي با مسوولان وزارت بهداشت و درمان در اين زمينه داشته باشيم تا بتوانيم ابعاد انتشار اين بيماري را بررسي كنيم.
استفاده از واكسن براي تب دنگي
خطرناك است
محرز در پاسخ به اين سوال كه آيا تب دنگي واكسن دارد يا نه، توضيح داد: واكسن وجود دارد اما مساله اينجاست كه متخصصان مي‌گويند اين واكسن‌ها تنها براي افرادي كه قبلاً به اين بيماري مبتلا شده‌اند تجويز مي‌شود و كساني كه تابه‌حال مبتلا نشده‌اند استفاده از اين واكسن برايشان خطرناك است.
تب دنگي درمان خاصي ندارد
او افزود: متاسفانه تب دنگي درمان خاصي هم ندارد. مساله مهم در اين زمينه پيشگيري است كه بايد در دستور كار قرار بگيرد. ضمن اينكه افراد مبتلا بايد به محض بروز علائم هرچند خفيف به مراكز درماني مراجعه كنند. از طرف ديگر يك بار ابتلا به اين بيماري نمي‌تواند باعث مصونيت شود و هر فرد ممكن است بيش از سه بار به اين بيماري مبتلا شود.
آثار تب دنگي تا مدت‌ها در بدن باقي مي‌ماند
رييس پيشين مركز تحقيقات ايدز ايران درباره ميزان مرگ‌ومير اين بيماري گفت: خوشبختانه آمار مرگ‌ومير بر اثر اين بيماري بسيار كم است اما مساله اينجاست كه آثار بيماري تا مدت‌ها در بدن فرد باقي مي‌ماند و باعث درد و ضعف‌هاي طولاني‌مدت مي‌شود.
سهم وزارت بهداشت براي مبارزه با تب دنگي 20 درصد است
در اين شرايط اما معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات انجام‌شده براي مقابله با تب دنگي، با بيان اينكه تمام معاونت‌هاي وزارت بهداشت براي مبارزه با پشه آئدس به عنوان عامل بروز اين بيماري درگير هستند، گفت: سهم وزارت بهداشت براي مبارزه با پشه آئدس حدود ۲۰ درصد است و تمام ارگان‌ها و سازمان‌ها بايد وزارت بهداشت را در اين زمينه ياري كنند. حسين فرشيدي در نشست خبري‌اي با موضوع «تب دنگي» اظهار كرد: نظام مراقبت پشه آئدس در سال ۹۵ در كشور تشكيل شد؛ در حالي كه اين پشه در ايران وجود نداشت. نظام مراقبت در سال ۹۸ توانست تخم پشه آئدس را در بندر لنگه كشف كند. نظام مراقبت زماني كه تشكيل شد دستورالعمل‌هاي درماني مربوط به تب دنگي را مطرح كرد و اين موضوع در كانون توجه سازمان بهداشت جهاني قرار گرفت.
ايران اولين بار پشه آئدس را كشف كرد
به گفته او، ايران نخستين كشوري بود كه توانست پشه آئدس را كشف كند؛ در حالي كه بيماري تب دنگي در ايران وجود نداشت. فرشيدي اظهار كرد: تعداد هفت مورد ابتلاي داخلي بيانگر اين است كه بيماري را به‌خوبي كنترل كرده‌ايم. پشه آئدس در بندر خمير و شهرستان سيريك در استان بوشهر شناسايي شد اما در حال حاضر پشه در اين شهرها وجود ندارد. وضعيت تب دنگي در كشور امارات مساعد نيست به نحوي كه بيمارستان ايرانيان در اين كشور هيچ تخت خالي ندارد. او با اشاره به ضرورت بهسازي محيط براي مقابله با پشه آئدس گفت: بايد از جمع شدن آب در محل زندگي خودداري كرد؛ چراكه اين پشه قابليت تخم‌گذاري در يك قاشق آب را هم دارد؛ در حالي كه آب خروجي از كولرها در مناطق جنوبي زياد است. ميزان بارش باران نيز در افزايش اين پشه بسيار اثرگذار است و ميزان ماندگاري آن زياد است.
وجود سالانه 400 ميليون عفونت دنگي در سراسر جهان
تب دنگي يك بيماري پشه‌اي دردناك و ناتوان‌كننده است كه ناشي از هر يك از چهار ويروس دنگ است كه به هم نزديك هستند. اين ويروس‌ها مربوط به ويروس‌هايي هستند كه باعث عفونت نيل غربي و تب زرد مي‌شوند. تخمين زده مي‌شود سالانه ۴۰۰ ميليون عفونت دنگي در سراسر جهان اتفاق مي‌افتد كه حدود ۹۶ ميليون آن به بيماري منجر مي‌شود. بيشتر موارد در مناطق گرمسيري جهان رخ مي‌دهد. در حال حاضر درماني براي تب دنگي وجود ندارد و دارو‌ها تنها براي تسكين درد تجويز مي‌شوند. تب دنگي انتقال فرد به فرد ندارد. علائم تب دنگي تب بالا و سردرد شديد، درد پشت چشم، درد عضلات و مفاصل، حالت تهوع و بثورات پوستي و در موارد شديدتر خونريزي از لثه و ساير قسمت‌هاي بدن است و در صورت تشخيص به‌موقع كاملاً قابل درمان است. حالا با افزايش موارد ابتلا به بيماري در كشور و همچنين شناسايي بيماران بومي بدون سابقه سفر به كشور‌هاي همسايه كه نشان‌دهنده پشه آلوده در يك منطقه است، نگراني‌ها درباره اين بيماري نيز افزايش پيدا كرده است.
