گروه راه و شهرسازي| دوچرخه به عنوان وسيله‌اي براي حمل ونقل در دوره پنجم مديريت شهري مورد توجه مسوولان شهري و به ويژه پيروز حناچي، شهردار وقت تهران بود، به گونه‌اي كه او با طرح سه شنبه‌هاي بدون خودرو يا سه شنبه‌هاي پاك، خود از منزل تا خيابان بهشت پا به ركاب مي‌شد و گروهي از مسوولان شهري و مردم نيز با او اين مسير را ركاب مي‌زدند. در همين دوره بود كه مسيرهاي براي دوچرخه سواري در شهر احداث شد و نرم افزارها به كمك دوچرخه‌هاي اجاره‌اي آمدند تا مردم بتوانند فاصله ميان ايستگاه‌هاي مترو و اتوبوس تا محل كار يا محل زندگي خود را با هزينه‌هاي بسيار كم ركاب بزنند. اين امكانات و البته اين ميزان توجه در دوره مديريت ششم شهر تهران به فراموشي سپرده شد و حتي برخي از مديران شهري، استفاده از دوچرخه به عنوان وسيله حمل و نقل و حتي مكمل ساير شقوق حمل و نقل شهري همچون مترو و اتوبوس را به سخره گرفتند و وعده دادند كه كمبودهاي ناوگان اتوبوسي و مترويي پايتخت را تامين كنند. اما آنگونه كه بايد و شايد در اين مسير موفق نبودند. در چنين شرايطي است كه از ابتداي سال جاري، برخي زمزمه‌ها در شوراي شهر در فوايد دوچرخه سواري و لزوم توجه و به‌كارگيري امكانات فراهم آمده در دوره قبل شنيد شد.در چنين شرايطي است كه به گزارش ايرنا، پايتخت‌نشينان هنوز نمي‌دانند اظهارنظر نهايي متوليان امر يعني مديران شهري، كارشناسان ترافيكي و پليس درباره دوچرخه و استفاده از آن به عنوان يك وسيله نقليه پاك چيست؟ مشخص نيست دوچرخه بايد جزيي از بدنه حمل و نقل بماند و فرهنگ آن در ميان شهروندان و در كشور نهادينه شود و يا تنها به عنوان يك نوستالژي خاطرات گذشتگان در يادها باقي بماند.موضوع دوچرخه‌سواري و ترويج آن به عنوان يك مد حمل و نقلي پاك در پايتخت؛ سال‌هاست كه بر سر زبان مديران شهري است اما هنوز به سرانجام قطعي و دايمي بدل نشده هرچند در دوره‌هايي از مديريت شهري اقداماتي در اين باره در كلانشهر تهران و حتي برخي از شهرهاي بزرگ شكل گرفته اما خيلي زود موضوع رها شده است.
كارشناسان چه مي‌گويند؟
برخي از كارشناسان تصادفات معتقدند: هنوز كشور با مشكلات عديده‌اي در موضوع عدم وجود فرهنگ مناسب ترافيكي در استفاده از وسيله نقليه نه دوچرخه بلكه موتورسيكلت و راكبان آن دست به گريبان است و حال آنكه چطور مي‌توان موضوع دوچرخه و مشكلات آن و حتي مبحث گواهينامه را حل كرد.اين كارشناسان مي‌گويند: اكنون تعداد زيادي از شهروندان با وجود قوانين مختلف و با تخطي از قانون، بدون گواهينامه اقدام به موتورسواري مي‌كنند و حال آنكه با فقر فرهنگي ترافيكي حاكم در كشور چگونه بايد به مساله گواهينامه دوچرخه انديشيد. اين در حالي است كه كارشناسان سلامت ادعا دارند كه دوچرخه‌سواري براي سلامتي و حتي عضله‌سازي مفيد است. حتي يك تمرين كوتاه ۲۰ دقيقه‌اي با اين وسيله ورزشي مي‌تواند نقش موثري در سلامت روان و جلوگيري از افسردگي فرد داشته باشد.شرايط دوچرخه‌سواري حرفه‌اي در تهران با وجود شيب‌هاي مثبت و منفي زياد در مسيرهاي شمالي و جنوبي شهر عملا وجود ندارد و علاوه بر نبود فرهنگ مناسب در استفاده از دوچرخه، زيرساخت‌هاي لازم نيز براي استفاده از اين وسيله در شهر به عنوان يك مد حمل و نقلي فراهم نيست.فريد رزم‌آزما معتقد است: شهرداري تهران به منظور ترويج دوچرخه‌سواري در ادوار گذشته در چند مسير شرقي و غربي طرحي را به اجرا گذاشت كه با وجود سيستم اجرايي قوي و تبليغ بالا شركت مجري (بيدود)، اما عملا با شكست مواجه شد چرا كه زيرساخت‌هاي اجراي طرح آماده نبود.اين كارشناس شهري با اشاره به وضعيت بالاي آلودگي هوا نيز ادامه داد: از سوي ديگر شرايط آلودگي هواي تهران اين اجازه را نمي‌دهد كه با دوچرخه در سطح شهر به‌طور طولاني و مستمر تردد كرد زيرا كشورهاي استفاده‌كننده از دوچرخه به عنوان مد حمل و نقلي داراي آب و هوايي پاك هستند. وي تاكيد كرد: در شرايط فعلي با وجود آلودگي هواي بالاي شهر تهران؛ دوچرخه‌سواري ممكن نيست چرا كه فعاليت بدني زياد حين دوچرخه سواري، زيان‌هاي جبران‌ناپذيري به سيستم سلامتي راكب وارد مي‌كند.اكنون با شرايط بغرنج آلودگي هوا و اينكه از مهر تا اسفند در مجموع تهران درگير آلودگي هواي بالا و وضعيت اينورژن يا وارونگي دما است؛ باز هم اين امكان ميسر نيست. وي ادامه داد: موانع قانوني در زمينه راكب، دوچرخه و دوچرخه‌سوار نيز وجود دارد، در شرايط كنوني با خلأ قانوني روبرو هستيم.
توسعه دوچرخه‌سواري در پايتخت
مديرعامل سازمان ترافيك شهرداري تهران هم با تاكيد بر لزوم ايجاد امكانات سخت‌افزاري براي توسعه دوچرخه‌سواري در پايتخت گفته است كه در بحث استفاده از دوچرخه؛ موارد بسياري مطرح است كه يكي از آنها بحث سخت‌افزاري است يعني بايد ابتدا امكاناتي براي ترغيب شهروندان به استفاده از دوچرخه ايجاد شود. شهريار افندي‌زاده با تاكيد بر ايجاد مكان‌هايي ويژه دوچرخه افزوده است كه بايد مسيرهاي پيشنهادي دوچرخه‌سواري توسط سازمان ترافيك مورد بررسي قرار گيرند، افزود: تمامي مسيرهاي تردد در پايتخت از پتانسيل لازم براي اين منظور برخوردار نيستند. نمي‌توان به اجبار فرهنگ دوچرخه‌سواري را ايجاد كرد.
ورود شوراي شهر به درخواست پرتكرار شهروندان
سيدجعفر تشكري‌هاشمي، رييس كميسيون حمل ونقل شوراي شهر معتقد است امكان استفاده از دوچرخه در پايتخت و نيز خيابان‌هاي شهر تهران به ويژه حد فاصل مراكز آموزشي و تجاري تا ايستگاه‌هاي حمل و نقل عمومي وجود دارد. در جلسات متعدد از شوراي شهر تقاضا شده تا اجازه دهند تهراني‌ها از امكان دوچرخه‌سواري برخوردار شوند و شانس گرفته شده از مردم براي دوچرخه‌ها را دوباره به آنها باز گردانند. علي‌اصغر قائمي، عضو ديگر دوره ششم شوراي شهر تهران و عضو كميسيون حمل و نقل و ترافيك شورا نيز معتقد است دوچرخه به عنوان يك مد حمل و نقلي پاسخگوي نياز تهران نخواهد بود. مخالف ايجاد و ترويج دوچرخه‌سواري در تهران نيستيم اما بايد توجيهي كاملا منطقي در اين باره وجود داشته باشد و براي تهران درست تعريف كنيم. قائمي در گفت‌وگو با خبرنگار ايرنا افزود: تهران داراي سطوح شيب‌دار فراواني است كه دوچرخه‌سواري را با مشكل مواجه مي‌كند، با توجه به شرايط فعلي معابر تهران اين امر قدري سخت است اما در صورتي كه مسيرهاي كوتاه دوچرخه‌سواري ايجاد شود، شايد بتوان به اين اقدام اهتمام ورزيد. وي ادامه داد: بايد بررسي شود آيا توپوگرافي شهر تهران اجازه دوچرخه‌سواري را به پايتخت‌نشينان مي‌دهد كه دوچرخه‌سواري داشته باشند كه البته معتقدم اين امر در شهرهايي كه داراي شيب‌هاي مسطح است راحت‌تر قابل انجام است. در صورت ايجاد مسيرهاي دوچرخه‌سواري درتهران به موضوعاتي همچون عدم رعايت حقوق دوچرخه‌سواران از سوي برخي موتورسيكلت‌رانان و نيز تداخل پياده‌ها با دوچرخه‌سواران در مسيرهاي دوچرخه‌سواري بايد بيشتر پرداخته شود تا مشكلي براي راكبان دوچرخه‌سوار ايجاد نشود. وي اضافه كرد: با گذشت سه سال از دوره كاري اين دوره شوراي شهر؛ تاكنون چندين جلسه راجع به ترويج دوچرخه‌سواري برگزار شده اما هنوز به نتيجه نرسيده و از چندين ماه قبل نيز بلاتكليف باقي مانده است. عضو كميسيون حمل و نقل و ترافيك شوراي شهر در پاسخ به اين سوال كه آيا پليس با نظرات شوراي شهر در ايجاد مسيرهاي دوچرخه سواري مخالف است يا خير؟ افزود: در صورت تامين ايمني راكبان دوچرخه‌سوار، پليس نيز با موضوع ترويج دوچرخه سواري مخالفت نخواهد كرد.
