بيش از ۲۰ روز از آزمون نهايي پايه دوازدهم گذشته و هنوز هيچ نتيجه‌اي اعلام نشده است اين در حالي است كه قرار بود با الكترونيكي شدن فرايند تصحيح اوراق پاسخ آزمون‌هاي نهايي خيلي زود به دست دانش‌آموزان برسد. البته اين اولين تاخير و اتفاق در وزارت آموزش و پرورش از زمان روي كار آمدن رضامراد صحرايي به عنوان وزير در اين وزارتخانه نيست. مشكلات زيادي در اين وزارتخانه وجود داشته و دارد از قانون رتبه بندي گرفته كه نتوانست رضايت خاطر معلمان را جلب كند تا بركنار كردن بيش از ۲۰ هزار مدير مدرسه كه سابقه طولاني خدمت در آموزش و پرورش را داشتند تا معطل گذاشتن كلاس‌هاي درس در مهر و آبان ماه سال گذشته براي اينكه فرآيند گزينش معلمان جديد به شكلي كه مد نظر وزير بود انجام شود و همين امر باعث شد تا بسياري از مدارس در سطح استان و شهرستان‌هاي مختلف تا نيمه‌هاي آبان ماه از داشتن معلم محروم باشند. حالا اما تصميم تازه‌اي كه باعث نارضايتي بسياري از معلمان شده است الزام براي تصحيح اوراق امتحاني پايه‌هاي دهم و يازدهم و دوازدهم با اين عنوان كه اگر تشويقي وزير را مي‌خواهيد بايد «۱۰۰۰ برگه امتحاني» تصحيح كنيد. اين شايد تنها راه‌حلي بوده كه آموزش و پرورش براي جبران تاخير در اعلام نتيجه امتحانات نهايي پيدا كرده است. وادار كردن معلمان به مشاركت در تصحيح أوراق امتحاني با وعده دريافت لوح تقدير از وزير!
اطلاعيه‌اي براي الزام به تصحيح اوراق امتحاني
اصل خبر اين بود: روز دوشنبه ۲۵ تيرماه ۱۴۰۳ مركز سنجش و پايش كيفيت آموزشي وزارت آموزش و پرورش اطلاعيه‌اي بدين مضمون منتشر كرد كه فقط معلماني موفق به دريافت لوح تقدير وزير آموزش و پرورش مي‌شوند كه توانسته باشند بيش از ۱۰۰۰ برگه امتحاني آزمون‌هاي نهايي را تصحيح كنند. اين اطلاعيه در حالي صادر شد كه تا همين سال گذشته هم تصحيح أوراق امتحاني آزمون‌هاي نهايي مقطع متوسطه از سوي معلمان امري اختياري بود و اگر هم كسي اقدام به تصحيح اوراق مي‌كرد بابت اين كار حق الزحمه‌اي جدا براي او محاسبه مي‌شد. سال گذشته هم وزارت آموزش و پرورش هيچ الزامي براي اين كار قرار نداده و خواسته بود كه معلمان در اين امر مشاركت كنند .
چرا معلمان اقبالي به انجام اين كار ندارند
محمد رحمتي، كارشناس آموزش در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه چنين برخوردهايي با جامعه فرهنگي نمي‌تواند حلال مشكلات باشد. اينكه معلمان بنا به هر دليلي هيچ اقبالي به تصحيح أوراق امتحان نهايي ندارند نبايد باعث شود كه آموزش و پرورش با صدور ابلاغيه آنها را ملزم به اين كار كند. او مي‌افزايد: در اين باره مشكلات زيادي وجود دارد. اولا كه حتما افرادي بايد در اين زمينه فعال باشند كه احاطه كامل به دروس داشته باشند. از سوي ديگر وقتي فرايند تصحيح الكترونيكي است براي بسياري از معلمان ساعت‌ها نشستن پاي مانيتور و چشم دوختن به اين صفحه اصلا كار راحتي نيست. رحمتي مي‌گويد: اما يكي از عمده‌ترين دلايلي كه اكثر معلمان هيچ تمايلي به انجام اين كار ندارند به اين خاطر است كه حق الزحمه اين كار را آموزش و پرورش يك سال بعد پرداخت مي‌كند در حالي كه اصلا مبلغ قابل توجهي نيست و اينكه قرار است شما كاري را انجام دهيد كه در يك بازه زماني مشخص بايد تمام شود اما دريافتي شما را با يك سال تاخير مي‌دهند خب مي‌تواند دليل قانع كننده‌اي باشد براي اينكه كسي داوطلب اين كار نشود.
گروكشي وزارت آموزش و پرورش از معلمان
اين در حالي است كه به گفته بسياري از معلمان در فرآيند تصحيح اوراق امتحاني مصححان بايد برگه‌هاي اسكن شده‌اي را كه در يك پايگاه داده قرار داده شده بود از روي رايانه تصحيح كنند. اين موضوع با چند چالش مواجه شد؛ كندي سايت، عدم دسترسي همه معلمان به رايانه، عدم ارايه اينترنت رايگان به معلمان براي انجام تصحيح، عدم وجود امكانات لازم در مدارس براي مصححان و همچنين عدم دسترسي مصححان در تمام ساعات شبانه روز به سايت تصحيح، از جمله مهم‌ترين چالش‌هاي فني در اين زمينه بود. به گزارش سايت فرارو، با اين همه چالش‌هاي الكترونيكي كردن فرآيند تصحيح محدود به مشكلات فني نبود، معلمان براي تصحيح برگه‌هاي آزمون بايد براي مدت بسيار طولاني به نمايشگر‌هاي رايانه خيره بمانند كه با توجه به كيفيت اسكن برگه‌ها و همچنين دستخط‌هاي دانش‌آموزان مي‌تواند زمينه آسيب‌هاي جدي را در بينايي اين عزيزان فراهم كند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در بهترين حالت يك معلم مي‌تواند در طول يك ساعت تنها ۱۰ برگه امتحاني را تصحيح كند.
اجباري شدن تصحيح برگه‌هاي نهايي
اگرچه در سال تحصيلي ۱۴۰۲ از معلمان خواسته شد تا حتما در فرآيند تصحيح برگه‌هاي آزمون نهايي پايه دوازدهم مشاركت كنند، اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه طبق روال سال‌هاي قبل همه معلمان در اين فرآيند مشاركت نكردند و دليل آن علاوه بر تاخير زياد در پرداخت حق الزحمه، الكترونيكي شدن فرآيند تصحيح بود. اما از سال تحصيلي ۱۴۰۳ وزارت آموزش و پرورش رويه جديدي را براي فرآيند تصحيح برگه‌هاي نهايي درنظر گرفت، زيرا از اين سال پايه‌هاي دهم و يازدهم نيز شاهد آزمون‌هاي نهايي بودند. وزارت آموزش و پرورش طي بخشنامه‌اي به معلمان اعلام كرد: «دبيران دروس آزمون‌هاي نهايي در نوبت خرداد ماه سال تحصيلي ۱۴۰3-۱۴۰2 موظف‌اند با استناد به مصوبه بند ۳ ستاد عالي آزمون‌هاي وزارت مورخ ۹ خرداد ۱۴۰۳ به ميزان يك برابر تعداد دانش‌آموزان خوددر پايه‌هاي دهم، يازدهم و دوازدهم تصحيح كنند و در صورت تصحيح مازاد جبران خدمات برابر تعرفه‌هاي جديد شوراي عالي آموزش و پرورش خواهد بود. تبصره: براي دبيران مدارس غير دولتي درصورت تصحيح بيشتر از دانش‌آموزان خود جبران خدمت تعلق نخواهد گرفت.» بخشنامه فوق بدان معناست كه يك معلم براي تصحيح برگه‌هاي آزمون نهايي به تعداد دانش‌آموزان خود در آن سال تحصيلي ديگر هيچ حق الزحمه‌اي نخواهد گرفت و حق الزحمه فقط براي بيشتر از تعداد دانش‌آموزان يك معلم درنظر گرفته مي‌شود. اين موضوع نيز فقط شامل معلمان مدارس دولتي خواهد بود و معلمان مدارس غير دولتي حتي براي تصحيح بيشتر نيز حق الزحمه‌اي دريافت نمي‌كنند.
اجراي سليقه‌اي قوانين
اما موضوع به همينجا ختم نمي‌شود، بررسي‌هاي نشان مي‌دهد كه ادارات آموزش و پرورش شهر‌هاي مختلف هر يك به صلاحديد خود يا مقام بالاتر معلمان را ملزم به تصحيح دو برابر و حتي بيشتر برگه‌هاي آزمون نهايي كرده‌اند. بايد خاطرنشان كرد يك معلم دوره متوسطه چنانچه همه دروس او درس‌هاي دو واحدي باشند به‌طور ميانگين حدود ۲۵۰ دانش‌آموز دارد كه طبق بخشنامه ۹ خرداد ۱۴۰۳ موظف است ۲۵۰ برگه آزمون نهايي را تصحيح كند و طبق دستورالعمل‌هاي بعدي ادرات آموزش پرورش كه سخن از افزايش دوبرابري أوراق مي‌گويد بايد ۵۰۰ برگه را تصحيح كند. چنانچه پيش از اين اشاره كرديم براي تصحيح اين ميزان برگه يك معلم به‌طور متوسط بايد ۵۰ ساعت زمان صرف اين كار كند. دقيقا همين موضوع سبب شده است كه نتايج آزمون‌هاي نهايي پايه‌هاي دهم و دوازدهم با گذشت بيش از ۲۰ روز از پايان امتحانات هنوز اعلام نشده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه تا تاريخ ۲۵ تيرماه هنوز حتي تصحيح اول برخي از دروس به پايان نرسيده و رقم تصحيح نهايي نشده بسياري از دروس نيز قابل توجه است.
۱۰۰۰ برگه تصحيح كنيد
لوح تقدير وزير بگيريد
در اين ميان يك اطلاعيه جديد در سايت وزارت آموزش و پرورش نيز جنجال برانگيز شد. در اين اطلاعيه آمده است كه به مصححاني كه بر اساس ضوابط حداقل ۱۰۰۰ برگه آزمون نهايي را تصحيح كنند لوح تقدير وزير اعطا خواهد شد. نكته جالب توجه اينجاست كه تاكنون چنين لوحي براي تصحيح برگه‌هاي آزمون نهايي يا حتي مراقبت به معلمي داده نشده است. از آنجايي كه چنين لوح تقديري براي ارزشيابي و رتبه بندي معلمان بسيار مهم است طبيعتا معلمان بسياري براي سازماندهي و بسياري از موارد اداري ديگر بدان نياز دارند. به‌طور دقيق‌تر بايد اشاره كرد كه اصولا معلمان در دوره خدمت خود در آموزش و پرورش شايد موفق به دريافت يك يا دو تقدير نامه از وزير شوند. همچنين بايد اشاره كرد كه تقدير نامه وزير آموزش پرورش در ارزشيابي و رتبه بندي معلمان بالاترين امتياز (۳ امتياز) را دارد.
اشكال كار كجاست؟
به نظر مي‌رسد وزارت آموزش پرورش در سال تحصيلي ۱۴۰3 -۱۴۰2 براي رهايي از بحران نهايي كردن آزمون‌هاي سه مقطع تحصيلي و الكترونيكي كردن فرآيند تصحيح برگه‌هاي امتحان نه تنها به سياست اجبار معلمان در فرآيند تصحيح روي آورده بلكه قصد دارد با ارايه مشوق‌هايي همچون لوح تقدير وزير آنها را به تصحيح بيشتر وادارد. اگرچه اين موضوع به خودي خود اشكالي ندارد و حتي شايد امري مثبت نيز تلقي شود، اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اين موضوع كيفيت تصحيح برگه‌هاي دانش‌آموزان را تحت الشعاع خود قرار داده است. بررسي‌هاي فرارو نشان مي‌دهد كه در روند تصحيح سوم كه مربوط به اختلاف نمره در دو تصحيح اول است، اختلافات فاحش در نمره‌ها وجود دارد. به نظر مي‌رسد اين اجبار و تشويق سرعت تصحيح برگه‌هاي آزمون را فداي دقت تصحيح كرده است كه نتيجه آن آسيب ديدن دانش‌آموزان خواهد بود. اينكه يك معلم بخواهد ۱۰۰۰ برگه اسكن شده امتحاني را از روي يك رايانه تصحيح نمايد، بدون شك براي تصحيح درست و دقيق نيازمند صرف زمان بسياري خواهد بود. اين موضوع جداي از دسترسي داشتن به يك سرعت اينترنت مناسب و همچنين چشم‌هاي سالم است. تمام اين دغدغه‌ها در حالي مطرح مي‌شود كه دقيقا نمرات پايه‌هاي دهم، يازدهم و دوازدهم دانش‌آموزان در پذيرش آنها در آزمون كنكور بسيار مهم است و حتي يك نمره مي‌تواند در سرنوشت آنها تاثيرگذار باشد.
