رقابت شانه به شانه اروپا با چين براي گاز روسيه

با گذشت بيش از ۲ سال از آغاز جنگ اوكراين، اروپا همچنان با چين براي عنوان بزرگ‌ترين واردكننده گاز روسيه از طريق خط لوله، رقابت مي‌كند.
حتي پس از اعمال تحريم‌هاي متعدد غرب، روسيه همچنان حجم قابل توجهي گاز را به كشورهاي منتخب اروپايي عرضه مي‌كند و اين مقدار در سال ميلادي جاري تاكنون، افزايش يافته است. با اين حال، مسكو هيچ معامله جديدي براي تسريع رشد فروش خود به چين، فراتر از آنچه پيش از فروپاشي بزرگ‌ترين بازار صادراتي‌اش برنامه‌ريزي شده بود، انجام نداده است.

طبق محاسبات بلومبرگ با استناد به جريان‌هاي گاز روسيخ از طريق اوكراين و خط لوله ترك استريم، عرضه گاز از طريق خط لوله توسط گازپروم به معدود مشتريان باقي مانده در اروپا، در فاصله ژانويه تا ژوئن، به ۱۴.۶ ميليارد متر مكعب رسيد. اين رقم به ميزان چشمگيري، كمتر از فروش سالانه حدود ۱۳۰ تا ۱۷۵ ميليارد متر مكعب به اين منطقه قبل از آغاز جنگ اوكراين است.

با اين حال، محاسباتي كه بر اساس داده‌هاي گمرك چين و برآورد قيمت وزارت اقتصاد روسيه بوده است، نشان مي‌دهد اين ميزان با ۱۵.۲ ميليارد متر مكعبي كه غول گازپروم در نيمه اول سال جاري به چين ارسال كرده، قابل قياس است.

محاسبات نشان مي‌دهد كه از ابتداي سال ۲۰۲۴ تاكنون، به صورت ماهانه، اروپا و چين به نوبت، بزرگ‌ترين خريدار گاز روسيه از طريق خط لوله بوده‌اند.
از زمان آغاز جنگ اوكراين، اكثر كشورهاي اتحاديه اروپا، به دنبال جايگزين‌هايي براي گاز روسيه بودند كه مسكو عرضه آن را به تلافي حمايت آنها از كي‌يف، محدود كرد. نروژ در حال حاضر، ۳۰ درصد از گاز اروپا را تامين مي‌كند، اما براي برخي از كشورها از جمله اتريش، مجارستان و اسلواكي، گازپروم همچنان يك منبع حياتي تامين انرژي باقي مانده است. طبق محاسبات بلومبرگ، تحويل گاز از طريق خط لوله به اين منطقه در نيمه اول نسبت به سال قبل، بيش از ۲۶ درصد افزايش داشته است.
ادامه جريان گاز روسيه به اروپا در معرض تهديد قرار گرفته است. حدود نيمي از اين گاز از خاك اوكراين مي‌گذرد كه قرارداد ترانزيت پنج ساله آن با گازپروم در دسامبر سال ۲۰۲۴ منقضي مي‌شود. كي‌يف بارها گفته است اين قرارداد را تمديد نخواهد كرد، اما مقامات اروپايي در حال مذاكره براي ادامه جريان گاز از طريق اين كشور هستند. روسيه سال‌ها اعلام كرده است قصد دارد فروش خود را به چين گسترش دهد، اما در آينده قابل پيش‌بيني، اين كشور آسيايي به هيچ‌وجه به اندازه بازار اروپايي گازپروم قبل از جنگ نخواهد شد. قيمت متوسط ‌براي صادرات شرق بسيار پايين‌تر است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، قرار است عرضه گاز از سوي گازپروم به چين از طريق خط لوله «قدرت سيبري»، در سال ۲۰۲۵، به ظرفيت كامل سالانه ۳۸ ميليارد متر مكعب برسد و ۱۰ ميليارد متر مكعب ديگر در سال از طريق مسير خاور دور از سال ۲۰۲۷ موجود خواهد بود. كرملين تاكنون موفق به امضاي سومين قرارداد با چين براي خط لوله گاز از طريق مغولستان نشده است.