ناترازي انرژي، زنگ خطري براي صنعت نفت

امروز ناترازي انرژي در كشور به يك چالش اساسي تبديل شده است. خبرگزاري ايرنا با حضور كارشناسان مختلف به بررسي ابعاد گوناگون اين ناترازي و همچنين بيان نظرات كارشناسي براي برون رفت از آن و هموار كردن راه دولت چهاردهم پرداخت.
به گزارش ايرنا، يكي از ماموريت‌هاي مهم دولت چهاردهم توجه به بخش انرژي است. در سال‌هاي اخير ايران به عنوان يكي از بزرگ‌ترين دارندگان منابع هيدروكربوري، دچار ناترازي‌هاي گوناگون در حامل‌هاي مختلف انرژي از جمله گاز و بنزين شده است. در اين زمينه خبرگزاري ايرنا، با دعوت از سه تن از كارشناسان اين حوزه بررسي ابعاد مختلف اين ناترازي پرداخت شد كه در ادامه قسمت دوم اين نشست ارايه مي‌شود.
محمدصادق مهرجو كارشناس انرژي درباره راهكارهاي رفتن به شرايط مطلوب گفت: شرايط در دهه ۹۰ شمسي بسيار سخت گذشت و از حدود سه ميليون و ۹۰۰ هزار بشكه توليد نفت به ۲ ميليون و ۳۵۰ هزار بشكه در سال ۹۹ رسيديم. در نتيجه يك افت وحشتناك در درآمدهاي ارزي و بخش صادراتي داشتيم.
وي افزود: كار ما بحث اصلاح و تقويت ساختار حكمراني انرژي است. حكمراني درست انرژي، متكي به ۲ مولفه است؛ يكي بحث آينده‌نگري است كه بدانيم تا چند سال ديگر با اين روند واردكننده‌ انرژي مي‌شويم و با اين افت توليد نفت به ناترازي توليد نفت مي‌خوريم. يعني كشوري كه ۱۱۵ سال از كشف نفت در آن گذشته است، بيم اين مي‌رود كه به سمت ناترازي نفت خام هم برود.
اين كارشناس انرژي با اشاره به متنوع‌سازي سبد انرژي كشور، گفت: براي مديريت پيك مصرف به خصوص در تابستان، به ۱۰ تا ۱۵ هزار مگاوات برق تجديدپذير نياز است. در چند سال گذشته عربستان سرمايه‌گذاري هنگفتي در برق تجديدپذير انجام داد و قرارداد ايجاد حدود ۲۰۰هزار مگاوات برق تجديدپذير با ژاپن و آلمان امضا كرد.
مهرجو با بيان اينكه مزيت نسبي ما در منطقه صادرات نفت و گاز و برق است، گفت: اگر عربستان سعودي طي چند سال آينده با اين ظرفيت وارد بازار انرژي منطقه شود، مزيت‌مان را در عراق از دست مي‌دهيم. ما در مركز بيضي توليد و مصرف برق قرار داريم و اين يك مزيت عمده است. ما در شمال كشورهاي بزرگي مثل روسيه و قزاقستان و در جنوب كشورهاي حاشيه‌ خليج را داريم كه نياز به برق دارند. در شرق و غرب كشورهاي پر جمعيتي داريم كه به برق نياز دارند؛ با اين شرايط ما بايد به قطب انرژي منطقه تبديل شويم، چرا بايد بازار را به تركيه واگذار كنيم؟
وي اضافه كرد: ما به‌طور جدي ناترازي گاز داريم در اين شرايط چرا بايد به سمت توسعهي نيروگاه‌هاي گازپايه برويم؟ ما بايد به دنبال انرژي‌هاي تجديدپذير باشيم. مي‌توانيم بازده نيروگاه‌ها را به ۵۰ تا ۶۰ درصد افزايش دهيم و گاز را وارد كنيم و نيروگاه با راندمان بالا در نوار ساحلي بسازيم و برق را به كشورهاي حاشيه‌ 
خليج فارس صادر كنيم. از سوي ديگر به دنبال توسعه‌ گاز در پتروشيمي باشيم.
اين كارشناس با اشاره به تنزل قيمتي محصولات پتروشيمي اظهار داشت: بايد براي توسعه پايين دست مشوق بگذاريم. در حال حاضر هر تن محصول پتروشيمي صادراتي ما به ۵۰۰ دلار تنزل پيدا كرده است، درصورتي كه قيمت عربستان در هر تن محصول ۲ تا سه برابر قيمت ماست. ما ۹۱.۵ ميليون تن ظرفيت نصب شده پتروشيمي داريم و پارسال ۲۴ ميليون تن مازاد ظرفيت داشتيم، چون گاز نداشتيم. همچنين سال گذشته ۱۲ تا ۱۴ ميليارد دلار صادرات محصولات پتروشيمي داشتيم و باقي را به بازار داخلي داديم، در عين حال به دنبال ساخت متانول و اوره و آمونياك هستيم در صورتي كه بايد به دنبال جذب تكنولوژي‌هاي جديد باشيم.
مهرجو با بيان اينكه ايران سالانه ۳۵ ميليارد صادرات نفت خام دارد، گفت: اگر تحريم را بردارند ما چه مزيتي براي دنيا داريم؟ سهم ايران از اقتصاد جهاني كمتر از يك درصد است و به راحتي ما را تحريم و ايزوله مي‌كنند. ما نبايد به اهرم تعادل بين شرق و غرب تبديل شويم بلكه ما بايد بين اينها تعادل ايجاد كنيم. علت بيرون رفتن ترامپ از برجام هم منافع اقتصادي بود، اگر ما ۱۰ قرارداد مثل فاز ۱۱ پارس جنوبي مي‌بستيم و قراردادهاي سرمايه‌گذاري نفت را به ۷۰ ميليارد دلار افزايش مي‌داديم، ترامپ به اين راحتي نمي‌توانست از برجام خارج شود.
وي با اشاره به وضعيت واردات بنزين، گفت: سال گذشته سه ميليارد دلار واردات بنزين و گازوئيل داشتيم، مگر ما چقدر درآمد ارزي داريم؟ ما خودروي گران و حامل‌هاي انرژي ارزان در اختيار مردم قرار مي‌دهيم و اين برعكس همه‌ جهان است. بايد خودروساز را مكلف كنيم كه سالانه ۱۰ درصد از توليد خود را به ساخت خودروهاي برقي اختصاص دهد و به اين ترتيب خودروسازان را وارد يك بازار رقابتي كنيم و به تدريج به سمت حامل‌هاي انرژي بين‌المللي برويم.
اين كارشناس معتقد است اصلاح در بازار انرژي كشور نيازمند تصميمات شجاعانه است و گفت: بايد افرادي را وارد كار كنيم كه بتوانند اين ريسك‌ها را بپذيرند و بعد از اين شاهد قيمت‌گذاري‌هاي دستوري نباشيم.