رخنه رکود به عمق بورس

بورس تهران همچنان روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد و هر لحظه به سقوط به یک کانال پایین تر نزدیک می‌شود. درحال حاضر شاخص به سقف سال 1399 رسیده یعنی همان سطح چهار سال پیش! از سوی دیگر اغلب تک سهم‌های بازار در کف قیمتی هستند و با کمترین قیمت معامله می‌شوند و به نوعی بازار سهام در 4 سال اخیر جز ریزش چیز دیگری را تجربه نکرده است.

این افت شاخص درحالی است که اغلب فعالان بازار سرمایه شاخص را چهره واقعی بازار نمی‌دانند و تنها عقیده دارند شاخص کل یک عدد دستکاری شده است و زیان‌های وارد شده به سهامداران عمیق تر از اعداد است. این نزول درحالی رخ می‌دهد که اکنون در فصل مجامع قرار داریم و بازار به این موضوع وزنی نمی‌دهد که با تکیه به سیگنال آن روند صعودی به خود بگیرد. به‌طور کلی این روزها بازار سرمایه نسبت به هیچ خبری واکنش مثبت نشان نمی‌دهد و تنها در انتظار است که کابینه دولت جدید تشکل شود و پس از آن نسبت به اخبار و شرایط واکنش نشان دهد. به نوعی می‌توان گفت بورس تا مدتی سرخ پوش است و پس از آن باتوجه به کابینه دولت جدید مسیر خود را انتخاب می کند. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که بورس تهران پس از انتخاب کابینه روند مثبتی به خود خواهد گرفت و واکنش مثبتی به اعضای دولت خواهد داشت؛ اما گروه دیگر از کارشناسان معتقدند که بورس تهران به مصوبات واکنش نشان می دهد و نباید انتظار داشت که با تعیین کابینه وضعیت تغییر کند بلکه کابینه دولت جدید باید مصوباتی درخصوص بازار سرمایه بدهند تا پس از آن بازارها بتوانند واکنش نشان دهند و به نوعی به گفته این کارشناسان تنها راه نجات بورس مصوبه است. اگر بخواهیم منطقی به شرایط بازار سرمایه نگاه کنیم بدون کابینه دولت امکان مصوبه دادن وجود ندارد و باید منتظر کابینه ماند، این بدان معناست که حداقل تا زمان انتخاب کابینه دولت چهاردهم بورس و دیگر بازارهای مالی نتوانند تکان چندانی بخورند.

درحال حاضر بورس نیاز به حمایت دارد و این حمایت باید بدون دخالت و دستکاری باشد تا بازار نسبت به دولت جدید بدبین نشود و به نوعی در اول مسیر خوش‌بین باشد. اگر بخواهیم مقایسه‌ای کنیم دولت سیزدهم در ابتدای مسیر کاری خود با دستکاری و دخالت و عدم تحقق وعده‌ها باعث ناامیدی و بدبینی بازار شد که نتیجه آن را می‌توان در سقوط بازار پیدا کرد.

بورس امیدوار به آینده

پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه در صفحه شخصی خود نوشت: «ریزش بازار سرمایه مربوط به امروز و دیروز نبوده و بازار مدتی است که با این شرایط دست به گریبان است. بازار سرمایه با امید به دولت جدید و موضع‌گیری‌های آن زنده است؛ در هفته‌های گذشته نیز بازار می‌توانست شرایط مساعدتری داشته باشد. اگر اخبار مثبتی همچون افزایش قیمت دلار نیمایی، ابطال مصوبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، افزایش نرخ‌ها همچون اصلاح نرخ اوره (درصورتی که در دولت جدید با مخالفت روبرو نشود) و افزایش قیمت خودرو مانند افزایش ۵۲ درصدی نرخ دنای ایران خودرو را کنار یکدیگر قرار دهیم، می‌توان بنیاد و آینده خوبی را برای بازار سرمایه در نظر گرفت. بازار سرمایه تنها در انتظار یک اظهارنظر و تعیین تکلیف تیم اقتصادی دولت جدید است. درصورتی که تیم اقتصادی در جهت بازار سرمایه و اقتصاد ایران باشد و اگر بازار، خروج اقتصاد از رکود را احساس کند (با توجه به اینکه بازار سرمایه آینه تمام نمای اقتصاد است) می‌تواند واکنش خوبی را بروز دهد. بازار سرمایه آماده صعود است. قیمت دلار با سقفی حدود ۵۷ هزار تومان مواجه شد و درحال حاضر نیز بر رقمی حدود ۵۸ هزارتومان قرار دارد و همچنین به‌نظر می‌رسد سود بانکی در ماه‌های آینده افزایشی نخواهد بود؛ برخی از نرخ‌ها نیز همچون نرخ اوره و نرخ خوراک پتروشیمی‌ها اصلاح شده‌اند. شرایط بنیادین فوق‌العاده‌ای پیش روی بازار است و دلیل عدم واکنش بازار به این شرایط، اصلی‌ترین سوالی است که در حال حاضر می‌توان پرسید. اعتماد یک روزه به وجود نمی‌آید، اما یک روزه از بین خواهد رفت و متاسفانه اعتماد به بازار سرمایه از بین رفته است. بازار تشنه شنیدن نظرات دولت جدید است و می‌تواند شرایط خود را بهبود ببخشد. طبیعتا شرایط بازار سرمایه باید ثبات داشته باشد، قوانین تغییر نکنند و نرخ‌ها و مصوبات در جهت بهبود بازار باشند تا پس از مدتی بازار سرمایه بتواند به این شرایط باثبات تکیه کند و واکنش مثبتی را نشان دهد، اما پیش از آن، چنین اتفاقی رخ نخواهد داد. حذف قیمت گذاری دستوری، تک نرخی کردن ارز، ثبات قوانین و کاهش نرخ بهره، موانع مهم رشد بازار شناخته می‌شوند. تولید در کشور صرفه ندارد، درحال حاضر تولیدکننده تصمیم می‌گیرد پول خود را در بانک‌ها یا سرمایه‌گذاری‌ها با انواع نرخ‌های بهره قرار دهد و از این طریق سود دولتی به دست آورد. یکی از مهم‌ترین مسائل، داشتن تقویم اقتصادی و عدم ورود به تصمیمات شبانه است. معضلاتی همچون قیمت‌گذاری دستوری، هزینه‌های تأمین مالی شرکت‌ها، نرخ بهره، عدم ثبات قوانین و تغییر نکردن نرخ‌ها در بازار وجود دارند؛ اگر دولت چهاردهم این مشکلات را از پیش رو بردارد، بازار سرمایه می‌تواند ۳۰ یا ۴۰درصد رشد کند.»

بازار از نگاه معاملات

طی معاملات روز گذشته یعنی سه شنبه، شاخص کل بورس تهران 11 هزار و 289 واحد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح 2 میلیون و 120 هزار و 459 واحد رسید.شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با ریزش 4 هزار و 136 واحدی در رقم 678 هزار و 892 واحدی ایستاد.شاخص کل فرابورس 144 واحد افت کرد به رقم 21 هزار و 929 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با کاهش هزار و 136 واحد به سطح 119 هزار و 986 واحد رسید. روز سه‌شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی برای چهارمین روز متوالی منفی شد و 201 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. در این روز نماد ثفارس بیشترین خروج پول حقیقی را داشت که ارزش آن 15 میلیارد تومان بود. پس از ثفارس، نمادهای وگستر، وبملت، شپدیس و فولاد بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای بورس، نمرینو، فزر، فرابورس و خدیزل تعلق داشت. روز گذشته نمادهای فملی، فارس و فولاد نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در سوی دیگر نمادهای کالا، شستا و بترانس از نمادهای سبز بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نیز نمادهای زاگرس، خدیزل و خاور بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای آریان، فزر و زماهان نمادهایی هستند که اثر افزایشی بر شاخص کل فرابورس داشتند.در بین نمادهای پرتراکنش بورس نماد وبملت بیشترین تراکنش را داشت و فولاد و ذوب در رتبه‌های بعدی بیشترین تراکنش قرار گرفتند. در فرابورس نیز خنور، سلیم و شفام بیشترین تراکنش را داشتند. روز سه شنبه ارزش معاملات کل بازار سهام به 13 هزار و 14 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 2 هزار و 333 میلیارد تومان بود که 18 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز تشکیل می‌دهدارزش معاملات خرد نیز با کاهش 7 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 3 هزار و 163 میلیارد تومان رسید. در معاملات روز مذکور نماد فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 121 میلیارد تومان بود. پس از فملی، سلیم بیشترین ارزش معاملات را داشت و فولاد رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد وبملت و نمرینو در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند. در معاملات سه‌شنبه، 37 نماد صف خرید داشتند و 98 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 9 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 13124 6 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با کاهش 3 درصدی به رقم 248 میلیارد تومان رسید.