چرا سود سهام عدالت کم شد؟

محمد خزائی، سرپرست و عضو هیات‌مدیره کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت کشور به بررسی مواردی مانند تاسیس کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت، چالش‌های کانون، وضعیت نمادهای بسته، تقسیم سود سهام عدالت و... پرداخته که مشروح این گفت‌وگو را در صدای بورس می‌توان خواند.

کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت در راستای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی با فرمان ۸ ماده‌ای مقام معظم رهبری تاسیس شدند.

دقیقا؛ از آغاز فعالیت تاکنون هم خدمات شایسته‌ای را به سهامداران سهام عدالت ارائه کردند. اهم اقداماتی که قانون‌گذار براساس قانون تعریف کرده و در یک سال گذشته آنها را انجام دادیم و همچنین بیشترین بحثی که داشتیم، رعایت مواد کامل اساسنامه قانون بود که شامل تشکیل ساختار سازمانی، کارگروه‌ها و کمیته‌ها و حضور در جلسات مسائل بااهمیت مجموعه سهام عدالت در زیر کارگروه‌های شورای عالی بورس و جلسات مختلفی که برگزار شد، بود. مانند اینکه بیش از ۹۵ جلسه در جلسه کارگروه بند ۵ مورخ ۹۹/۱۱/۱۳ است که شورای‌عالی بورس با موضوع معرفی افراد در شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت تدوین کرده بود و کانون‌ به عنوان دبیرخانه بیش از ۲۲۰ نفر افراد مختلف را برای پذیرش مسئولیت در شرکت‌ها شناسایی کرده که از جاهای مختلف معرفی شدند. به این ترتیب تشکیل پرونده داده، در کمیته انتصابات بررسی کرده و به کمیته و کارگروه مدنظر ارجاع داده است. این افراد برای مصاحبه در شرکت‌های مختلف حاضر شدند و نسبت به معرفی افراد در شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت اقدامات لازم صورت گرفته است. جدا از اینکه بعد از معرفی افراد در شرکت‌های سرمایه‌پذیر برای گزارش ۳، ۶، ۹ماهه و سالانه از این افراد دعوت می‌شود تا در کارگروه گزارش کار بدهند، کانون‌ به نمایندگی از سهامداران سهام عدالت و کارگروه شورای‌عالی بورس در ۴۹ پیش مجامع و مجامع شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت حضور پیدا کرد و دفاع از حقوق سهامداران سهام عدالت را در دستور کار خود قرار داده است. در تقسیم و جمع‌آوری سود و مشارکت با سیاست‌های شورای‌عالی بورس و شرکت سپرده‌گذاری کمک کردیم تا سودها را در شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت دریافت کنیم و در مواقع لزوم همراه با سیاست‌های دولت به مردم سود بدهیم. نسبت سودآوری‌مان نسبت به سال گذشته حداقل بیش از ۳۰درصد رشد داشته و امید است در سال جدید هم بتوانیم خدمات بهتری را بابت این موضوع به افراد ارائه دهیم.

چالش‌های اساسی که کانون با آنها مواجه است، چیست؟

مشکلاتی که در حوزه‌های مختلف در مورد فعالیت کانون سهام عدالت وجود دارد، ابتدا محدود کردن افراد هیأت مدیره مطابق اساسنامه در فعالیت‌های مختلف است که می‌توانستیم در بازار سرمایه نقش پررنگ‌تری را ایفا کنیم اما اساسنامه این اجازه را نمی‌دهد و بحث منابع مالی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت هم از دیگر مشکلات است که با قوانینی که در سالیان گذشته توسط قانون‌گذاران تدوین شده، کانون نتوانسته جایگاه واقعی خود را که نظارت و احقاق حقوق سهامداران است را به نحو احسن انجام دهد. جهت احقاق حقوق سهامداران با مصوبه‌ای که شورای‌عالی بورس به کارگروه داده، در افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی و غیر بورسی سهام عدالت شرکت و از حقوق سهامداران دفاع کردیم. در شرکت‌هایی که از محل آورده نقدی جهت افزایش توان کارایی‌های خودشان برنامه ارائه کرده بودند، شرکت کردیم و از محل مطالبات نقدی سهامداران به آن شرکت‌ها به اندازه سهم خودمان برای اینکه هم سهم‌مان در آن شرکت‌ها کاهش پیدا نکند و هم توان سودآوری بیشتری برای آینده تصور داشتیم، از محل منابع نقدی سهامدارانی که برای شرکت‌های غیر بورسی از طریق منابع مالی که تخصیص اعتبار شده بود و برای شرکت‌های بورسی هم از محل منابع سود سهامداران در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه، تأمین اعتبار و کمک کردیم. همچنین شرکت‌های‌مان را رصد می‌کنیم تا چیزی که سهامداران شایسته آن هستند و برای احقاق حق دارند، به حقوق واقعی خودشان در این شرکت‌ها برسند.

شرکت‌های حاضر در سبد سهام عدالت موظف هستند که سود سالانه را در زمان مقرر واریز کنند اما برخی از این قانون سر باز می‌زنند. در این باره چه اقدامی انجام داده‌اید؟

بابت شرکت‌هایی که سود سهام عدالت را واریز نمی‌کنند، مطابق قانون و اساسنامه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت باید سودها در حساب شرکت‌های سرمایه‌گذاری هر استان تجمیع شود و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مجامع خود را برگزار، هزینه‌های جاری خود را مشخص کنند، سود را در آن مجامع تقسیم کنند و بعد به استناد مصوبه‌ شورای‌عالی بورس به حساب شرکت سپرده‌گذاری واریز کنند و در نهایت این منابع پرداخت شود. در ابتدای دولت شهید ريیسی جلسات مختلفی درمورد این موضوع گذاشته و مقرر شد برای اینکه تسهیل در واریز سود به حساب سهامداران داشته باشیم. مصوبه‌ای را شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار ارائه کرده مبنی بر اینکه تفاهمنامه‌ای بین کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت به نمایندگی از ۵۰ میلیون سرمایه‌گذار سهام عدالت و شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه بسته شود و حسابی به نام شرکت سپرده‌گذاری مختص واریز سود سهام عدالت افتتاح شود و تمام سودهای سهام عدالت با کمک سپرده‌گذاری و کانون سهام عدالت در آن حساب متمرکز و نسبت به توزیع آن اقدام شود. این تفاهمنامه منعقد شده و در حد توان‌مان کمک کرده‌ایم ولی باتوجه به اینکه نهاد ناظر، شرکت‌های بورسی سازمان بورس و اوراق بهادار است و مطابق مصوبات مجمع اگر در پرداخت سود کوتاهی صورت بگیرد، کمیته تخلفات سازمان بورس باید به فوریت اقدامات لازم را انجام دهد ولی می‌بینیم به بعضی شرکت‌ها بیشتر فشار می‌آورند و به بعضی کمتر و شرکتی هم مثل مخابرات ایران که در گذشته منابع مالی یا همان سود سهامداران را نگه داشته، امروز از طریق مراجع قضایی پیگیری شده و در مراحل خوبی است. این هشدار را به تمامی شرکت‌های سهام عدالت می‌دهیم، اگر حقوق سهامداران سهام عدالت پایمال شود، هم از طریق مراجع قضایی و هم نهادهای نظارتی یعنی سازمان بورس اقدامات لازم را انجام می‌دهیم.

چه زمانی مرحله سوم سود سهام عدالت پرداخت می‌شود؟

تاریخ مشخصی ندارد چون گرفتن سود از این شرکت‌ها سخت شده است، برای مثال شرکتی در سال ۱۴۰۱ سود داشته و آن را تقسیم کردند و از زمانی که مجمع سود را تقسیم کرده، منابع مالی را بابت هزینه‌های جاری و پروژه‌های خود انجام داده و سودی نداشته که بدهد. باید پیگیری کنیم به محض اینکه این سودها به حساب بیاید، با قید فوریت پرداخت ‌شود. در ابتدا ۶۵ شرکت بزرگ و تخصصی به سهام عدالت واگذار شده و قانونگذار در قانون فقط به شرکت‌های بورسی اشاره کرده، در سال‌های متمدد در دولت‌های مختلف تعداد زیادی از شرکت‌ها به بهانه‌های مختلف ازجمله عدم تخصیص سودی که دولت به مردم سهام داده و قرار شده بود از محل سود آن هزینه جبران شود، در سال ۹۵ سازمان خصوصی‌سازی طی اطلاعیه‌ای که داد به مردم گفت میزان سهم شما از این یک میلیون تومان، ۶۰ درصد از محل سودها بازپرداخت شده و مابقی مانده است؛ به همین بهانه تعداد زیادی از شرکت‌های ما را کم کرده و شرکت‌های خوب را از سبد سهام عدالت خارج کرده که این هم باعث یکی از چالش‌های بزرگ برای مجموعه سهام عدالت بوده که نتوانستیم از حقوق سهامداران در این قسمت دفاع لازم را انجام دهیم. امید است، یک بار اتفاقی افتد و تحقیق و تفحصی از سهام عدالت از ابتدا تا به امروز انجام شود تا حق واقعی مردم به آنها داده شود.