آخرين تلاش‌هاي خاندوزي براي دفاع از عملكرد دولت سيزدهم
در حالي كه دولت سيزدهم رسما به پايان كار خود رسيده و از ميانه هفته قبل رييس‌جمهور جديد رسما كار خود را در پاستور آغاز كرده است، با توجه به فاصله چند روزهاي كه تا معرفي اعضاي كابينه پيشنهادي و راي اعتماد مجلس به آنها باقي مانده، همچنان وزراي دولت سيزدهم به كار خود ادامه مي‌دهند و بايد ديد كه در نهايت چه زماني با موافقت نمايندگان مجلس، اعضاي جديد كابينه كار خود را آغاز خواهند كرد.
در حالي كه دولت سيزدهم رسما به پايان كار خود رسيده و از ميانه هفته قبل رييس‌جمهور جديد رسما كار خود را در پاستور آغاز كرده است، با توجه به فاصله چند روزهاي كه تا معرفي اعضاي كابينه پيشنهادي و راي اعتماد مجلس به آنها باقي مانده، همچنان وزراي دولت سيزدهم به كار خود ادامه مي‌دهند و بايد ديد كه در نهايت چه زماني با موافقت نمايندگان مجلس، اعضاي جديد كابينه كار خود را آغاز خواهند كرد.
در اين دوره كوتاه باقيمانده همچنان برنامه‌هايي از سوي وزراي دولت قبل اجرا شده و آنها به اظهاراتي مي‌پردازند كه احتمالا به محض آغاز به كار وزير جديد يا بايد براي آنها پاسخ دقيقي مشخص شود يا لااقل توضيحاتي درباره آنچه كه به عنوان شرايط مثبت اقتصادي ارايه مي‌شود، مطرح و در راستاي آگاهي مردم گام‌هاي جديدي برداشته شود.
يكي از اصلي‌ترين چالش‌هايي كه در روزهاي گذشته براي دولت جديد به وجود آمده، نحوه تحويل گرفتن كشور در حوزه‌هاي كلان اقتصادي است. در حالي كه چالش‌هايي مثل نرخ بالاي تورم، عملكرد ضعيف در حوزه سرمايه‌گذاري جديد و زيرساختي و موضوعاتي مانند كسري بودجه يا كسري تراز عملياتي آن كمتر مورد بررسي قرار مي‌گيرد اما يكي از اصلي‌ترين موضوعاتي كه در هر تغييري محل بحث است، موضوع وضعيت خزانه كشور و ميزان ذخايري است كه به دولت آينده مي‌رسد. در هفته‌هاي گذشته بحث‌هاي زيادي درباره خالي بودن خزانه يا لااقل ذخاير محدود آن مطرح شده و البته وزراي دولت سيزدهم تلاش كرده‌اند كه به آن واكنش نشان دهند. با اين وجود همچنان ابهام‌ها باقي مانده تا جايي كه احسان خاندوزي -وزير اقتصاد دولت سيزده و البته سخنگوي اقتصادي اين دولت - توضيحاتي جديد را در اين رابطه ارايه كرده است. سيد احسان خاندوزي، در جمع خبرنگاران درباره موجودي خزانه اظهار كرد: علي‌رغم اينكه دولت سيزدهم بسيار اهتمام كرد اما باز هم شاهد بي‌انصافي‌هايي درباره خزانه هستيم. به ما بگويند اگر موجودي خزانه چقدر باشد پايين نيست؟
وي همچنين درخصوص شائبه استخدام اتوبوسي در وزارت اقتصاد اظهار كرد: به هيچ‌وجه استخدام اتوبوسي نداشتيم. موضوع جذب و استخدام‌هاي وزارت اقتصاد بيشتر شبيه به شوخي‌هاي سياسي است. مي‌دانيم كه سازمان امور استخدامي بسيار سختگيرانه مجوز استخدام را صادر مي‌كند و آزمون متمركز برگزار مي‌شود و عموم مردم از برگزاري اين آزمون‌ها مطلع مي‌شوند. خاندوزي گفت: با توجه به اينكه مجموعه شاخص‌هاي اقتصادي حاكي از اين است كه فعالان بخش‌هاي مختلف توليدي در حوزه صنعت، معادن، انرژي، كشاورزي نه تنها از وضعيت ركودي دهه ۹۰ عبور كردند بلكه الحمدلله قراردادها و توافقات خوبي براي ادامه مسير دارند و ما اميدواريم اتفاقي كه سال گذشته در بخش‌هاي مختلف اقتصادي منجر به نرخ رشد اقتصادي بالاي ۵ درصد شد براي سال جاري نيز انجام شود؛ چرا كه سرمايه‌گذاري‌ها در پروژه‌هاي انرژي با طرف خارجي شروع شده است. ما نيز همانند نهادهاي بين‌المللي خوش‌بين هستيم؛ زيرا چشم‌انداز رشد اقتصادي ايران را در سال ۱۴۰۳ بهتر از سال گذشته ارزيابي مي‌كنند.
وزير اقتصاد با بيان اينكه نيمه دوم دهه ۹۰ با ركود تورمي كم‌سابقه‌اي مواجه بوديم خاطرنشان كرد: اين ركود با كاهش انگيزه‌هاي توليد در اقتصاد توام شده بود اما اتفاقي كه در سه سال گذشته به لحاظ شرايط خارجي، سياست‌هاي همسايگي، كشورهاي شريك آسيايي و پيمان‌هاي منطقه‌اي در كنار تحرك‌هاي داخلي رخ داده باعث شده تا از شرايط سرمايه‌گذاري‌هاي صفر و ناچيز عبور كنيم و سرمايه‌گذاري در كشور شتاب گرفته؛ به‌طوري كه جذب سرمايه‌گذاري خارجي بيشترين رقم در ۱۷ سال گذشته بوده است. وزير اقتصاد با بيان اينكه تمام اين شاخص‌ها موجب شده چشم‌انداز اقتصاد براي دولت آينده ادامه اين روند رشد باشد، اظهار كرد: برنامه هفتم برخلاف برنامه قبلي كه درصد تحقق پاييني داشت و مختصات داخلي و خارجي در آن لحاظ نمي‌شد و سياست‌گذار آرزوهاي خود را در برنامه مي‌نوشت، به اين سمت نمي‌رود.
به گفته خاندوزي، روند كاهش تورم بسيار خوب است و موتورهاي خلق تورم اعم از بي‌انضباطي‌هاي مالي دولت و بي‌انضباطي پولي شبكه بانكي دولت خاموش شده است. بانك مركزي نيز بر روي موضوع ارز كنترل دارد. وي درباره پرداخت تسهيلات خرد بيان كرد: طبق پيگيري‌هاي صورت گرفته روند پرداخت تسهيلات خرد از سوي بانك‌ها طبق دستورالعملي كه صادر شده مناسب و رو به رشد بوده است. وزير اقتصاد ادامه داد: مجموع شاخص‌هاي توسعه مبني بر اين است كه فعالان بخش‌هاي مختلف توليدي نه تنها از وضعيت ركود عبور كردند بلكه توافقات خوبي براي ادامه مسير دارند كه منجر به رشد پنج درصد مي‌شود و با توجه به پروژه‌هايي كه سرمايه‌گذاري آنها شروع مي‌شود و برنامه‌اي كه در دوران جابه‌جايي دولت قبلي اتفاق افتاد ان‌شاءالله از ماه بعد با قدرت توسط دولت جديد ادامه پيدا خواهد كرد. شروع به كار دولت چهاردهم با اميد مردم خواهد بود و چشم‌اندازهاي اقتصادي خوبي وجود دارد كه اميدوارم اين روند رو به كاهش تورم ادامه يابد.
يكي از موضوعات اصلي كه محل انتقاد از عملكرد دولت قبلي بود بحث استخدام‌هاي اتوبوسي و جابه‌جايي جدي نيروهايي بود كه بسياري از آنها نيروي متخصص به حساب مي‌آمدند، موضوعي كه البته خاندوزي آن را تكذيب مي‌كند و البته در عين حال خود او هشدار مي‌دهد كه نبايد با جابه‌جايي دولت مديران جديد به شكل اتوبوسي وارد دستگاه‌ها شوند. وزير اقتصاد گفت: پيوندي كه در سه سال گذشته بين دانشگاه و دولت ايجاد شده بايد حفظ شود، نبايد مديران را اتوبوسي تغيير دهيم بلكه مبتني بر اين باشد كه چه كساني مي‌توانند براي حل مشكل كشور راهگشا باشند. سيداحسان خاندوزي در مراسم افتتاحيه سومين دوره مدرسه تابستانه سياست‌گذاري اقتصادي اظهار كرد: سياست‌گذاران كشور به جهت اينكه در معرض مطالبات بسيار جدي فوريت زمين مانده متراكم قرار دارند عمدتا فرصتي براي كارهاي بلندمدت ندارند. به همين دليل غرق در ارجاعات فوري و امور روزمره هستند. وي افزود: يكي از اهداف ما در مدرسه سياست‌گذاري اقتصادي، كاشت درخت براي بلندمدت بود كه آيندگان بتوانند از ثمرات نيروسازي بين دانشگاه و دستگاه‌هاي اجرايي بهره مند شوند. كار هم تكليف نبود و جايي ما را الزام نكرده بود و به صورت داوطلبانه و دلي انجام شد.
وزير اقتصاد با بيان اينكه دوگانه تئوري و عمل بايد شكسته شود گفت: اين دو هركدام بازي زباني خودشان را دارند كه به شكستن اين دوگانه بسيار نياز داريم. اگر مي‌خواهيم ساختارهاي رسوب كرده ناكارآمد منعطف شود و حرف و خون تازه‌اي در آن به جريان بيايد چاره جز اين نداريم كه باب رفت و آمد پژوهش و سياست‌گذاري را باز كنيم. خاندوزي تاكيد كرد: انديشكده‌هاي ما هم به جاي چاپ مقاله بايد حاضر باشند به چيزي كه روي ميز سياست‌گذار قرار مي‌گيرد. در اين شرايط كه فضاي خارجي ما دچار مشكلات ژئوپليتيك است، فضاي داخلي دچار بروكراسي است و جامعه با مسائل فرهنگي مواجه است، انديشمندان در اين فضا نظريه‌پردازي كنند. وي گفت: كساني كه دچار تعارض منافع نيستند دانش پژوهان هستند كه مي‌توانند به فضاي سياست‌گذاري بيايند و در حوزه خودشان طرح نويي دراندازند و نسل نو مديران اجرايي را وارد بدنه اجرايي كنند.
وزير امور اقتصادي و دارايي با اشاره به تجربه سه سال گذشته گفت: نبايد مديران را اتوبوسي تغيير دهيم بلكه مبتني بر اين باشد كه چه كساني مي‌توانند براي حل مشكل كشور راهگشا باشند. بايد رفت و آمد بين پژوهشكده‌ها با مراكز سياست‌گذاري محقق شود. شايد بشود رفع تكليف كرد و قراردادي با دانشگاه بست اما عايدي ماندگار و بلندمدتي ندارد. به گفته خاندوزي، اگر نرخ ماليات را كم كرديم اما وصولي‌ها بالا رفته و طرح‌هاي تحولي در خزانه داري كشور محقق شده، بيشترين ميزان افزايش سرمايه‌گذاري واقعي رقم خورده و ديگر موضوعات مثبت ناشي از پيوند پژوهش و اجرا است. وي تصريح كرد: اگر كشور به فكر اصلاح ايده‌ها و انگيزه‌هاي فراتر از كارمندي دارد نقش ساير عوامل كمرنگ مي‌شود.تا قبل از ۱۴۰۰ گروهي بودند كه مي‌خواستند به منويات و پيام نانوشته بدخواهان بيرون از كشور، صورت رسمي بدهند و مي‌گفتند اگر اينگونه نشود ضعيف مي‌شويم. دولت شهيد رييسي نشان داد مي‌شود در فضاي بين‌المللي ظرفيت‌هاي جديدي پيدا كرد. اين ظرفيت‌سازي را نيز با تحركي در داخل پيوند زد كه مجموعا كمك كرد نرخ رشد اقتصادي به سطح بلندمدت برگشت.
خاندوزي با بيان اينكه برخي مي‌گفتند اگر مساله (مذاكره) با امريكا را حل و فصل نكنيد كارها پيش نمي‌رود افزود: دولت گذشته در اين زمينه چه كم گذاشت؟ اين بدعهدي امريكايي‌ها بود كه حاضرنشدند پيمان‌شان را ادامه دهند. اين انگاره كه سرنوشت كشور نحيف و نحيف‌تر شدن نيست و مي‌شود در تعامل خارجي به نصاب‌هاي رشد رسيد در اين دولت محقق شود. ما بايد بتوانيم اين مسير را كه اقتصاد كشور را از انزوا خارج مي‌كند و مورد تاكيد رهبري است دنبال كنيم. اين نياز به عامليتي دارد كه انگيزه برون‌گرايي و شكستن مرزهاي اقتصاد ايران را در خارج پيگيري كند. وزير اقتصاد با اشاره به نقش مجلس و قوه قضاييه در جهت اصلاحات اقتصادي گفت: اگر اين اقدام صورت گيرد تا ۱۰ سال آينده كشور مي‌تواند با نرخ‌هاي خوب رشد اقتصادي بالا برود به شرط آنكه تحريم‌هاي داخلي برطرف شود. ظرفيت‌هاي توليدي داخلي هست ولي دستگاه‌هاي اجرايي اجازه نمي‌دهند اين مرغ بپرد. از سالي كه واردات رسمي كشور در شمش طلا قريب به صفر بود در سال ۱۴۰۱ حدود سه برابر و در سال ۱۴۰۲ حدود چهار برابر شد. بيش از اين هم امكان سرمايه‌گذاري در كشور وجود دارد.
به اين ترتيب مسوولان دولت سابق همچنان و در آخرين روزهاي حضور خود در كابينه در حال توضيح و تشريح فعاليت‌هاي‌شان هستند و اين در حالي است كه راي مردم در انتخابات اخير به گفتمان رقيب آنها بوده و احتمالا بايد اين را به معني‌آن دانست كه جامعه به دنبال تغيير است، تغييري كه احتمالا گام نخست آن با تغيير در مديران ارشد محقق خواهد شد.
