هشدار ارزي براي تامين نهاده‌ها
چندي است مشكل تامين نهاده‌هاي كشاورزي به يك چالش بزرگ تبديل شده است. برهمين اساس هم رييس اتاق ايران اخيرا در نامه‌اي به مسعود پزشكيان خواهان حل و فصل اين موضوع شده است.
چندي است مشكل تامين نهاده‌هاي كشاورزي به يك چالش بزرگ تبديل شده است. برهمين اساس هم رييس اتاق ايران اخيرا در نامه‌اي به مسعود پزشكيان خواهان حل و فصل اين موضوع شده است. حسن‌زاد از نگراني خود نسبت به بروز وقفه يا مشكل در تامين نهاده‌هاي كشاورزي و عدم تأمين ارز براي ترخيص نهاده‌هاي وارداتي هم نوشت. در بخشي از نامه حسن صمد‌زاده خطاب به پزشكيان آمده است: باوجوداينكه در آستانه فصل كشت قرار داريم، ارز تأمين نهاده‌هاي توليد كشاورزي از دي‌ماه سال گذشته تخصيص نيافته و خلأ كسري وارداتي كه انتظار مي‌رفت صورت پذيرد، موجب كميابي و گراني نهاده‌ها گرديده، هم‌اكنون براي پرونده‌هاي ناتمام سال گذشته به 250-200 ميليون دلار (60-50 ميليون دلار براي بذر، 60-50 ميليون دلار براي آفت‌كش و الباقي براي كود) جهت ترخيص محموله‌ها نياز هست؛ اين موضوع را بايد در نظر داشت كه براي تأمين نهاده‌ها جهت توليد مستمر به‌صورت سالانه به حدود 800 ميليون دلار (حدود 200 ميليون دلار بذر، حدود 200 ميليون دلار آفت‌كش و حدود 400 ميليون دلار كود) تخصيص ارز نياز است؛ كه از اول سال تاكنون به اين مهم پرداخته نشده است.
وقفه نگران كننده درباره تامين نهاده
رييس اتاق ايران اخيرا در نامه‌اي به مسعود پزشكيان خواهان حل و فصل مشكل تامين نهاده‌هاي كشاورزي شده است. در متن نامه صمد حسن‌زاده رييس اتاق ايران به مسعود پزشكيان، رييس‌جمهوري آمده است: توليد محصولات زراعي، باغي، دام و طيور و آبزيان و همچنين حصول به اهداف پيش‌بيني شده در برنامه‌ها و اسناد بالادستي منوط به تحقق نهاده‌ها و عوامل توليد نظير تأمين، توزيع و مصرف به‌موقع نهاده‌هايي همچون بذر، كود، آفت‌كش، ابزار و ادوات و موارد نظير آن است. بديهي است عدم تهيه و تخصيص موارد ياد شده در زمان مناسب موجب كاهش چشمگير توليد خواهد شد.
او مي‌افزايد: به‌عبارتي‌ديگر استمرار و افزايش توليد برخي محصولات، نيازمند و درگرو تدارك و مصرف به‌موقع اين نهاده‌ها است و استفاده از اين نهاده‌ها پس از زمان مقتضي، حتي به ميزان بيشتر نه‌تنها اثري مثبت بر توليد ندارد، بلكه مي‌تواند موجب آسيب جدي به كميت و كيفيت توليدات نيز گردد؛ مثلاً، مصرف انواع كودهاي حاوي عنصر فسفره حدود 650 هزار تن در سال و پتاسه حدود 250 هزار تن بايد در فصل آماده كردن زمين و قبل يا حداكثر همراه با كاشت در محدوده رشد ريشه قرار گيرد. در حال حاضر، بيشتر از 70 درصد خاك‌هاي كشور كمتر از حد نياز، فسفر دارند و عدم مصرف آن قطعاً موجب كاهش توليدات فصل آينده اثرگذار خواهد بود؛ زيرا عناصر غذايي مورد نياز گياهان شامل ازت، فسفر، پتاس به عنوان عناصر اصلي (ماكرو) و ساير عناصر نظير آهن، منگنز، روي و ... (عناصر ميكرو) هستند.
حسن‌زاده نوشته است: طي چهار سال منتهي به 1401، ساليانه حدود 2 ميليون تن كود ازته (عمده كود اوره توليد داخلي)، حدود 300 هزار تن انواع كود فسفره، 150 هزار تن انواع كودهاي پتاسه و مواردي هم كودهاي جلبك در كشاورزي عرضه شده، ظرفيت توليد داخلي كود (غير از اوره) حداكثر 50 هزار تن كود فسفره و 50 هزار تن كود پتاسه است و الباقي از واردات تأمين مي‌گردد. توليد حدود 110 ميليون تن محصولات زراعي، باغي و گلخانه‌اي و توليد حدود 11 ميليون تن شير و حدود 900 هزار تن گوشت قرمز مديون تدارك اين كودها بوده است.
كمبود كود
همچنين بر اساس توضيحاتي كه حسن‌زاده ارايه كرده است: همه‌ساله، موسسه تحقيقات خاك و آب كه از موسسات تحقيقاتي مادر و قديمي است؛ بر اساس برنامه كشت و سطوح باغات و گلخانه‌ها و ساير مصارف، نياز كودي كشور را طي كتاب‌هاي به ريز انواع كودها، مناطق و محصولات مختلف تبيين و اعلام مي‌دارد. بر اين اساس امسال، نياز خاك‌هاي زمين‌هاي كشاورزي كشور به حدود 7 ميليون تن كود است. سال جاري علي‌رغم هشدارهاي متعدد تا پايان خردادماه، تنها 83 هزار تن كود از واردات تأمين شده، با تأمين حدود 2 ميليون تن كود ازته از منابع داخلي كه با توجه به پيش‌شرط دسترسي به‌موقع و آسان آنكه با خبرهايي مانند افزايش قيمت تمام‌شده بعيد به نظر مي‌رسيد، تأمين اين نهاده‌هاي كشاورزي با چالش جدي مواجه است.
از دلايل عمده پايين بودن عملكرد محصولات كشاورزي در كشور، كم‌مصرف كردن كودها (كمتر از مقادير توصيه) و عدم رعايت تناسب مصرف انواع آنها اعلام شده است. يعني از هر گروه پايه كودي براي هر محصول بايستي مقدار مشخصي مصرف شود؛ چنانچه مصرف هر عنصر چه ازنظر زمان و چه به لحاظ مقدار مصرف كمتر يا بيشتر از حد تعادل باشند؛ اثرگذاري مطلوب ندارند.
بر اساس نامه ارسالي رييس اتاق ايران به رييس‌جمهور منتخب، بذر نهاده اصلي در توليدات كشاورزي (اعم از زراعي، باغباني و دام، طيور و آبزيان) بوده و ساير عوامل از آن تأثيرپذير هستند. اين نهاده تبلور تركيب ژنتيكي و مهم‌ترين واحد توارث از نسلي به نسل ديگر است. بنابراين، دسترسي به ارقام و نژاد مناسب و بذور آنها در هر منطقه يكي از مهم‌ترين علل افزايش توليد و بهره‌وري به شمار مي‌آيد. تابستان به ميانه خود نزديك شده، درحالي‌كه بر اساس آمار سازمان گمرك طي سه ماه نخست سال جاري تنها 1661 تن بذر وارد كشور شده است و تقريباً تمامي بذور وضعيت نابساماني را دارند.
او در بخش ديگري از اين نامه خطاب به پزشكيان نوشته است: باوجوداينكه در آستانه فصل كشت قرار داريم، ارز تأمين نهاده‌هاي توليد كشاورزي از دي‌ماه سال گذشته تخصيص نيافته و خلأ كسري وارداتي كه انتظار مي‌رفت صورت پذيرد، موجب كميابي و گراني نهاده‌ها گرديده، هم‌اكنون براي پرونده‌هاي ناتمام سال گذشته به 250-200 ميليون دلار (60-50 ميليون دلار براي بذر، 60-50 ميليون دلار براي آفت‌كش و الباقي براي كود) جهت ترخيص محموله‌ها نياز هست؛ اين موضوع را بايد در نظر داشت كه براي تأمين نهاده‌ها جهت توليد مستمر به‌صورت سالانه به حدود 800 ميليون دلار (حدود 200 ميليون دلار بذر، حدود 200 ميليون دلار آفت‌كش و حدود 400 ميليون دلار كود) تخصيص ارز نياز است؛ كه از اول سال تاكنون به اين مهم پرداخته
نشده است. در پايان، حسن‌زاده رییس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي ايران نگراني عميق خود در مورد تأمين و تدارك نهاده‌هاي توليد كشاورزي و اثرات ناگوار ناشي از خلأ مصرف به هنگام آنها را اعلام و تقاضا كرده: با هدف جلوگيري از كاهش توليد و تبعات اقتصادي و اجتماعي كه به دنبال خواهد داشت، دستور فرمايند انجام اقدامات مقتضي با اولويت ويژه در دستور قرار گيرد. بديهي است حفظ آرامش بازار، نتيجه اقدامات و تلاش توليدكنندگان و فعالان اقتصادي و كسب و كارهاي بخش كشاورزي خواهد بود كه درگرو توليد و عرضه كافي و به هنگام محصولات ضروري و اساسي آحاد جامعه است.
