تكميل زنجيره ارزش پتروشيمي يك واقعيت غيرقابل انكار
يكي از مهم‌ترين نمادهاي جلوگيري از خام فروشي صنعت پتروشيمي است. تبديل نفت و گاز به فرآورده‌هاي پتروشيمي، هم ارزش افزوده بيشتري نصيب كشور مي‌كند و هم موجب تقويت صنايع پايين دستي در كشور مي‌شود.
يكي از مهم‌ترين نمادهاي جلوگيري از خام فروشي صنعت پتروشيمي است. تبديل نفت و گاز به فرآورده‌هاي پتروشيمي، هم ارزش افزوده بيشتري نصيب كشور مي‌كند و هم موجب تقويت صنايع پايين دستي در كشور مي‌شود.
به‌گزارش مهر، امين كاوه، كارشناس حوزه انرژي در يادداشت اختصاصي كه در اختيار خبرگزاري مهر قرار داده، آورده است؛ صنايع پايين دستي صنعت پتروشيمي، از نظر ايجاد ارزش افزوده، رونق توليد و به‌ويژه اشتغالزايي، به مراتب پيشروتر از صنايع بالادستي هستند؛ افزايش ۱۰ ميليون تن توليد محصولات پتروشيمي كشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ با سرمايه‌گذاري ۳.۵ ميليارد دلاري نشان مي‌دهد كه در سال‌هاي اخير اين موضوع مورد توجه قرار گرفته است. به‌طور كلي بررسي روند توليد محصولات عمده صنعت پتروشيمي در سال‌هاي آتي، بازارهاي داخلي و جهاني محصولات مذكور و آناليز نياز صنايع پايين دستي نشان مي‌دهد كه در سال‌هاي پيش رو تكميل زنجيره ارزش محصولات پايه پتروشيمي از الزامات توسعه صنعت پتروشيمي خواهد بود. بررسي وضعيت موجود صنعت پتروشيمي حاكي از آن است كه با توجه به برنامه‌ريزي‌هاي سال‌هاي گذشته، ظرفيت‌هاي مناسبي در توليد محصولات پايه پتروشيمي در كشور ايجاد شده است. اين مهم ضرورت توجه به تكميل و توسعه زنجيره ارزش و تبديل اين محصولات پايه به صدها محصول متنوع و با ارزش افزوده بالاتر را بيش از پيش مي‌كند؛ چرا كه در حال حاضر به‌‌رغم تامين بخشي از نياز مواد اوليه صنايع داخلي توسط صنعت پتروشيمي، كماكان بخشي از مواد اوليه صنايع پايين‌دستي پتروشيمي از خارج از كشور تامين مي‌شود.
تكميل زنجيره ارزش در تعريف عاميانه، مجموع عملياتي است كه در يك صنعت به شكل زنجير گونه انجام مي‌شود تا به خلق ارزش منجر شود و در تعريفي واضح‌تر، زنجيره‌اي است كه همه فعاليت‌هاي مرتبط با جريان كالا و تبديل مواد، از مرحله تهيه ماده اوليه تا مرحله تحويل كالاي نهايي به مصرف‌كننده را در بر مي‌گيرد. درواقع تكميل زنجيره ارزش در پتروشيمي، به معناي توليد محصولات مياني و پايين دست پتروشيمي و تامين خوراك صنايع پتروشيمي است، ايجاد ارزش افزوده، ارزآوري، اشتغالزايي، محروميت‌زدايي و تكميل زنجيره تامين صنايع گوناگون كشور با توسعه صنعت پتروشيمي به ارمغان مي‌آيد. صنعت پتروشيمي نماد اقتصاد مقاومتي و درون‌زايي اقتصادي در عرصه صادرات غيرنفتي است. در اين راستا و به‌دنبال سياست افزايش همكاري‌ها مذاكرات فراواني با كشورهاي روسيه، ازبكستان، ارمنستان، هندوستان، پاكستان، آفريقا و كشورهاي شرق دور صورت گرفته كه به گسترش همكاري‌هاي خارجي صنعت پتروشيمي ايران در زمينه فروش كاتاليست و مواد شيميايي، صدور خدمات فني و مهندسي، تامين تجهيزات و قطعات منجر شده است. طرح‌هاي زنجيره ارزش صنعت پتروشيمي در قالب ۲۰ بسته در پنج زنجيره پروپيلن، متانول، اتيلن، آروماتيك و بوتيلن به مجموع ظرفيت اسمي سالانه ۳.۸ ميليون تن با سرمايه‌گذاري ۴.۲ ميليارد دلار و با قابليت توليد سالانه ۴.۴ ميليارد دلار از انواع محصول پايين‌دستي ارايه شد. صنعت پتروشيمي هم‌اكنون با ظرفيت اسمي سالانه بيش از ۹۲ ميليون تن، روزانه حدود يك ميليون بشكه معادل نفت خام از منابع هيدروكربوري را به مواد ارزشمند پتروشيمي تبديل مي‌كند، اين صنعت در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۷ ميليارد دلار براي كشور درآمدزايي داشته است.
