پيشنهاداتي براي كابينه پزشكيان

وحید شقاقی شهری

19وزير كابينه چهاردهم و وزراي اقتصادي كابينه رسما معرفي شدند. وزرايي كه معرفي آنها بعضا با اقبال و نقد مواجه شد. اساسا اين ويژگي هر انتخابي است كه گروهي موافق و تعدادي مخالف را دارد. اما فعالان اقتصادي بايد براي مساعدت به دولت راهكارها و پيشنهادات خود را ارايه كنند تا گرهي از هزار توي مشكلات كشور باز شود. من هم 3رويكرد پيشنهادي براي كابينه و دولت دارم كه در اين يادداشت به آنها مي‌پردازم.

1) نخستين پيشنهاد من در خصوص كابينه چهاردهم آن است كه از ميان اين افراد معرفي شده، يك نفر به عنوان فرمانده اقتصادي دولت انتخاب شود. كابينه براي فرماندهي اقتصادي به اجماع نياز دارد، يك نفر بايد قدرت جمع‌بندي اختلافات، تناقضات و نگاه‌هاي مختلف را داشته باشد. نخستين كاري كه كابينه بايد در حوزه اقتصاد انجام دهد، ايجاد همين هماهنگي است.

كابينه ممكن است در برخي تصميمات هماهنگ باشد و در برخي موارد تعارضاتي در ميان باشد، اما به يك فرمانده نياز است تا در آخر چهارچوب‌هاي اقتصاد را به جمع‌بندي برساند و حرف آخر را بزند. در دولت سيزدهم ديدم برخي وزرا در خصوص سياست‌گذاري‌هاي پولي و بودجه‌اي و... به مجادله و بگو و مگو مي‌رسيدند. اين اشتباه است و براي كشور هم هزينه ايجاد مي‌كند.كابينه به يك فرمانده اقتصادي نياز دارد. معاون اول در سال‌هاي قبل اين مسووليت را ايفا مي‌كرد اما آقاي عارف تحصيلات متفاوتي دارند. هرچند علي طيب نيا هم براي ايفاي نقش فرماندهي اقتصادي مناسب بود اما به دليل عدم حضور در ميان وزرا يا معاونان رييس‌جمهور نمي‌تواند ايفا‌كننده اين نقش باشد. اين وظيفه بايد به گردن وزير اقتصاد بيفتد، يا رييس كل سازمان برنامه و بودجه يا رييس كل بانك مركزي . به نظرم اگر اين مسووليت به عهده همتي وزير اقتصاد گذاشته شود بهتر است. وزير اقتصاد هم دامنه و گستره سازماني وسيع‌تري دارد و هم ارتباط مناسبي با رييس جمهور دارد. حوزه‌هاي مالياتي، گمركي، بانكي، سرمايه‌گذاري، نظم و نظامات بازارهاو...، در اختيار وزير اقتصاد است و مي‌تواند اين وظيفه را به نحو احسن ايفا كند. معتقدم وزير اقتصاد بايد ضعف‌هاي جدي دولت سيزدهم را پوشش دهد. مشكل دولت سيزدهم اين بود كه دولت فاقد فرمانده اقتصادي بود. اين روند باعث تشديد اختلافات مي‌شد. گاها به جمع‌بندي هم نمي‌رسيدند و كار از دست خارج مي‌شد. در دولت چهاردهم اين نقيضه و ضعف بايد پوشش داده شود. 

2) تيم اقتصادي در خصوص برخي نقشه راه‌هاي اقتصادي و برخي از سياست‌هاي كلان اقتصاد، بايد به جمع‌بندي برسد. در واقع الگوي مشتركي بايد طراحي و اجرايي شود. اقتصاد ايران به الگو و نقشه راه اقتصادي نياز دارد. 

 الگويي كه در آن زمان‌بندي‌ها، سناريوهاي احتمالي، ‌منابع مالي، اولويت‌بندي‌هاي اصلاحات اقتصادي، اولويت‌بندي‌هاي سخت و... بايد در قالب سناريو‌ها آماده شود. 
3) براي آماده شدن در خصوص آبان 1403 دولت بايد در دو قالب خوش‌بينانه و بدبينانه آماده شود. اين تاريخ، موعد رسمي انتخابات امريكاست و در صورت پيروزي جمهوري‌خواهان احتمالا شاهد بازگشت تحريم‌هاي نفتي و اقتصادي خواهيم بود. در صورت پيروزي دموكرات‌ها هم سياست‌هاي چند‌ساله اخير تداوم مي‌يابد. دولت بايد خود را از امروز براي آن تاريخ آماده كند. حدود 85 روز تا آن تاريخ باقي مانده است. از زمان آغاز به كار كابينه اين زمان كمتر هم مي‌شود. دو سناريوي خوشبينانه با فرض عدم تشديد تحريم‌ها و سناريوي بدبينانه با فرض تشديد تحريم‌ها بايد آماده اجرايي شدن شود. ضعف‌ها و حوزه‌هايي كه در صورت تشديد تحريم‌ها مي‌تواند تحت تاثير سياست‌هاي تحريمي قرار بگيرد بايد پوشش داده شوند. شخصا برنامه‌اي را با عنوان تقويت تاب‌آوري سه‌ماه اقتصاد ايران آماده كرده‌ام كه پس از راي اعتماد مجلس به ناصر همتي آن را تقديم او مي‌كنم. تيم اقتصادي دولت براي كوتاه‌مدت بايد برنامه تقويت تاب‌آوري اقتصاد ايران با دو سناريوي خوش‌بينانه و بدبينانه داشته باشد. خوش‌بينانه در صورت كاهش تحريم‌ها و بدبينانه در صورت تشديد‌ها بايد آماده شوند. اين 3پيشنهاد مقدماتي من به دولت چهاردهم و وزراي پيشنهادي است. ساير پيشنهادات را به صورت جزئي‌تر طي يادداشت‌هاي آينده تشريح خواهم كرد.