سيل ويرانگر در بورس تهران

رقيه  ندايي| 

سالگرد سقوط تلخ بورس نيز گذشت و تالار شيشه‌اي معاملات پس از گذشت 4 سال هنوز نتوانسته روز خوش به خود ببيند و همچنان با سرخ پوشي و ركود همراه است. سال 99 روزهاي خوش بورس تهران بود و در پايان معاملات 19 مرداد شاخص در ارتفاع 2 ميليون و 78 هزار واحدي ايستاد و در كمتر از 5 ماه بازدهي بيش از 305 درصدي داد. نكته قابل توجه اينجا بود كه با اين شاخص تمامي قيمت سهام در بالاترين نقطه خود قرار داشتند و به نوعي بيش از ارزندگي خود معامله مي‌شدند. 

زمستان سال 98 بود كه رييس دولت دوازدهم يعني حسن روحاني مردم را به سرمايه‌گذاري بدون ريسك در بورس دعوت كرد و قيمت‌ سهام و صنايع بازار به صورت پله‌اي صعود بسيار خوبي كرد و بخشي از سهام موجود در بازار با قيمتي بيش از سقف خود معامله مي‌شدند. اين افزايش قيمت‌ها تاجايي ادامه داشت كه سرمايه‌گذاران نوپاي بورسي در يك هفته سود صد در صدی مي‌كردند و در نتيجه اين سودها باعث شد كه بسياري از مردم وارد بورس شوند و به نوعي در اين بازار سرمايه‌گذاري كنند؛ اما متاسفانه در مرداد سال 99 تمامي سرمايه و سودهاي مردم را يك سيل ويرانگر از بين برد و همچنان سرمايه‌گذاران در پي اصل سرمايه خود هستند.

 سقوط  ارزش  دلاري  بازار  سرمايه

بورس تهران از سال 99 تا به امروز ريزش‌هاي زيادي را تجربه كرده كه اين ريزش‌ها از نظر دلاري نيز بازار را تحت تاثير قرار داده است. بر اساس آمار درحال حاضر ارزش دلاري بازار سرمايه بر حسب دلار نيمايي به حدود 1414 ميليارد دلار رسيده از زمان توسعه بازار تا به امروز عدد بسيار پاييني است. البته بايد توجه داشت كه كمترين ارزش بازار مربوط به اواخر سال 98 بوده و پس از بازار رشد قابل توجهي را تجربه كرد. 
همان‌طور كه گفته شد اكنون ارزش دلاري بازار سرمايه بر حسب دلار نيمايي 141 ميليارد دلار است. در تاريخ 3 ارديبهشت ماه سال 1402 ارزش دلاري بازار سرمايه برابر با 235 ميليارد دلار بوده و همچنين روز 7 آبان سال 1401 ارزش دلاري بازار به عدد 159 ميليارد تومان رسيده است. اما بيشترين ارزش دلاري بازار مربوط به اوج بازار يعني مرداد ماه سال 1399 بوده كه اين ارزش عدد 422 ميليارد دلار را به خود ديده است. 
در اصل آخرين باري كه بازار سرمايه با ارزشي زير 141 ميليارد دلار نيمايي معامله شده، حدود چهارسال پيش بوده و طي مدت كه عرضه‌هاي بسيار زيادي در بازار رخ داده  اين ارزش رشدي  نكرده است.
ارزش دلاري بازار سرمايه بر حسب دلار بازار نيز شرايط اين‌چنيني دارد ارزش دلاري بازار سرمايه بر حسب دلار بازار آزاد به 102 ميليارد دلار رسيده و كمترين رقم به آذر ماه سال 98 باز مي‌گردد و اين بدان معناست كه طي چهارسال گذشته بازار ضعيف و بي‌جان بوده و از نظر دلاري بيش از 70 درصد ارزش خود را از دست داده است.
همان‌طور كه گفته شد كه ارزش دلاري بازار از نظر دلار بازار آزاد به 102 ميليارد دلار رسيده است. در تاريخ 24 خرداد 1401 اين ارزش برابر با 207ميليارد دلار بوده و همپنين در هشتيمن روز اسفند ماه سال 1401 ارزش دلاري بازار سرمايه به 110 ميليارد دلار رسيده است. همچنين ارزش دلار بازار سرمايه بر حسب دلار بازار آزاد در 22 مرداد ماه سال 1399 برابر با 368 ميليارد دلار بوده است.

   سقوط  اعتماد   بورسي
آن روز 19 مرداد 1399 كه بورس تهران ريزشي سنگين را تجربه كرد اعتماد سرمايه‌گذاران نيز سقوط كرد و دولت‌های دوازدهم و سيزدهم نتوانستند كاري براي بازگشت اعتماد انجام بدهند و اكنون نوبت به دولت چهاردهم رسيده تا به وضعيت اعتمادسازي در بازار سرمايه رسيدگي كند.
دولت سيزدهم وعده‌هاي بسيار زيادي درخصوص بورس داد؛ اما يك هيچ محقق نشد و شرايط هر روز وخيم‌تر از گذشته شد و به نوعي دولت سيزدهم با وعده‌هاي خود به جاي ترميم بازار سرمايه، اعتماد باقي مانده را فراري داد. اكنون نوبت دولت چهاردهم رسيده و همان‌طور كه مسعود پزشكيان پيش از انتخابات و در مناظرات از بورس سخن گفت اكنون بايد در شرايط وخيم از سهامداران حمايت كند و مجددا اعتماد و نقدينگي را به اين بازار  بازگرداند.

 بازار  در  روزي كه گذشت
شاخص در تلاش است كه به هر ترفندي از محدوده 2 ميليوني خارج نشود و در اين موقعيت باقي بماند. اين درحالي است كه قيمت‌ها همچنان در كف به سر مي‌برند و سرمايه‌گذاران تمايل بسيار زيادي براي خروج سرمايه خود از بازار دارند و به نوعي سرمايه‌گذاران بورسي با ديدن شرايط درحال نقد كردند و شاخص مسيري متفاوت با واقعيت بازار ميرود.

اگر اين عدد شاخص را با سال 99 كه اوج بازار سرمايه مقايسه كنيم به اعداد عجيبي خواهيم رسيد در آن زمان قيمت تك سهم‌هاي بازار سرمايه به سقف رسيده بود به عقيده برخي از كارشناسان قيمت‌ها بيش از ارزندگي سهام بود؛ اما اين روزها قيمت‌ها به كف رسيده و شاخص در اعداد بالا. 
به نظر مي‌رسد كه براي شاخص كل بازار سرمايه تفاوتي ندارد كه قيمت سهام چه عددي باشد و شاخص تنها مسير خود را  مي‌رود.

در پايان معاملات دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه 21 مرداد 1403، شاخص كل بورس تهران با كاهش 467 واحدي معادل 0.02 در تراز 2 ميليون و 3 هزار و 375 واحدي ايستاد. همچنين شاخص كل هم وزن نسبت به روز گذشته كاهش 225 واحدي را تجربه كرد تا در محدود 634 هزار و 553 واحدي بماند. شاخص كل فرابورس نيز 5 واحد كاهش داشت و به عدد 20 هزار و 703 واحدي رسيد.
روز يكشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي براي يازدهمين روز متوالي منفي شد و 107 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. در اين روز نماد فملي بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 15 ميليارد تومان بود. پس از فملي، نمادهاي شپنا، فولاد، سليم و وبملت بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي نوري، وبانك، حسينا، فسبزوار و وخاور تعلق داشت. روز گذشته نمادهاي شپنا، وبملت و فملي نمادهاي قرمزپوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي نوري، شپديس و شستا نمادهاي سبزي بودند كه بيشترين اثر مثبت را بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي خاور، فزر و شرانل بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص كل داشتند و نمادهاي حسينا، فصبا و نيان بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص داشتند.در بين نمادهاي پرتراكنش بورس نيز نماد شپنا بيشترين تراكنش را داشت و شستا و فولاد در رتبه‌هاي بعدي بيشترين تراكنش قرار گرفتند. در فرابورس نيز خنور، كرمان و معين بيشترين تراكنش را داشتند. 

روز يكشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 8 هزار و 754 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 3 هزار و 703 ميليارد تومان بود كه 24 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 2 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم هزار و 646 ميليارد تومان رسيد. 

در معاملات شنبه نماد سپ بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 161 ميليارد تومان بود. پس از سپ، نوري بيشترين ارزش معاملات را داشت و شپنا رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فولاد و خودرو در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در معاملات يكشنبه، 110 نماد صف خريد داشتند و 349 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با رشد 14 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 285 ميليارد تومان افزايش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 3 درصدي به رقم 808 ميليارد تومان رسيد.