غيبت مسكن دولتي در آمارهاي رسمي

گروه راه و شهرسازي|

چرا آمار تعداد واحدهاي مسكوني در حال ساخت در كشور بسيار كمتر از تعداد واحدهاي در دست ساخت دولتي است؟ آيا دولت بدون دريافت پروانه ساخت در حال اجراي قانون جهش توليد مسكن است؟

به گزارش «تعادل»، مسوولان دولتي از اواخر آبان ماه سال 1402 به تدريج آمارهاي مربوط به ساخت مسكن دولتي در قالب طرح نهضت ملي مسكن يا همان طرح ساخت 4 ميليون مسكن در 4 سال را از حدود 300 هزار واحد مسكوني افزايش دادند و تعداد واحدهاي مسكوني در حال ساخت را به 2 ميليون و 600 هزار فقره رساندند، اين در حالي است كه بر اساس آمارهاي در دسترس، مجموع پروانه‌هاي صادره براي احداث مسكن طي سال 1402 اختلاف فاحشي با اين ارقام دارد و به 500 هزار واحد نيز نمي‌رسد . از اين رو، اين سووال مطرح است كه آيا براي 2 ميليون و 600 هزار واحد مسكوني در دست ساخت، پروانه ساخت صادر شده است؟ در غير اين صورت، با چه مجوزي اين واحدها در حال ساخت است؟ ضروري است وزارت راه و شهرسازي در اين باره روشنگري كند.

بر اساس تازه‌ترين آمارهاي منتشره از سوي مركز آمار ايران، طي زمستان سال گذشته، در كشور 145 هزار و 24 فقره پروانه ساخت مسكوني صادر شده است كه از اين تعداد 142 و 476 فقره مربوط به پروانه احداث و 2548 فقره مربوط به پروانه افزايش بنا بوده است. بيش از 124 هزار فقره پروانه ساخت مربوط به احداث، متعلق به بخش خصوصي بوده و پروانه‌هاي دولتي و تعاوني در رتبه‌هاي بعدي قرار داشته‌اند.

در استان تهران نيز طي زمستان سال گذشته، 19 هزار و 649 فقره پروانه ساخت مسكن صادر شده است كه بيش از 19 هزار و 500 فقره آن مربوط به احداث و 148 فقره آن به افزايش بنا اختصاص داشته است. از ميان پروانه‌هاي احداث مسكن نيز 19 هزار و 304 فقره متعلق به بخش خصوصي بوده و پروانه‌هاي ساخت مسكن دولتي و تعاوني هم با 132 فقره و 65 فقره در مراتب بعدي قرار داشتند.

در شهر تهران اما 6 هزار و 613 هزار فقره پروانه ساخت مسكن صادر شده است كه 6 هزار و 606 فقره مربوط به احداث بوده و از اين تعداد نيز سهم تعاوني‌ها صفر و سهم بخش دولتي 132 فقره بوده است.

پس از استان تهران، استان‌هاي فارس با 17 هزار و 669 فقره و اصفهان با 12 هزار و 47 فقره به ترتيب داراي بيشتري پروانه صادره براي ساخت مسكن بوده‌اند.

در استان فارس، از 17 هزار 669 فقره پروانه ساخت مسكن، 17 هزار و 473 مربوط به احداث بوده و از اين تعداد 12 هزار و 884 فقره متعلق به بخش خصوصي، 146 فقره متعلق به بخش تعاوني بوده است. نكته قابل توجه اينكه از تعداد كل پروانه‌هاي صادره براي ساخت در فارس، 4 هزار و 443 فقره مربوط به بخش دولتي بوده است و از اين حيث در صدر فهرست پروانه‌هاي ساخت مسكن دولتي قرار گرفته است.

در استان اصفهان نيز، طي زمستان سال گذشته، از 12 هزار و 47 فقره پروانه ساخت مسكن صادر شده، 11 هزار و 979 فقره مربوط به پروانه احداث بوده و از اين تعداد 11 هزار و 333 فقره متعلق به بخش خصوصي، 477 فقره متعلق به بخش دولتي و 169 فقره متعلق به بخش تعاوني بوده است.

مسير متفاوت ساخت و ساز در تهران و ايران

به گزارش «تعادل»، بر اساس تازه‌ترين آمارهاي منتشره از سوي مركز آمار ايران، صدور پروانه‌ ساخت در پايتخت طي زمستان ۱۴۰۲ بيش از ۵۰ درصد افت كرده است. افزون بر كاهش معنادار تعداد پروانه‌هاي ساخت، مساحت بناها نيز به طرز قابل توجهي كوچك شده‌اند. در مقابل اما تعداد پروانه‌هاي ساخت و ساز در نقاط شهري كشور به‌طور چشمگيري رشد كرده است. در همين حال، بازار معاملاتي مسكن در شهر تهران نيز همچون بازار ساخت و ساز در ركود به سر مي‌برد و تعداد معاملات ملكي به‌شدت كاهش يافته است. همگرايي بازار ساخت وساز و بازار معاملات ملكي در پايتخت نشان از اشباع اين بازار و عدم جذابيت آن براي سرمايه‌گذاران دارد چه آنكه سرمايه‌گذاران طي سال‌هاي گذشته سرمايه‌هاي خود را به استان‌هاي شمالي كشور يا كشورهايي همچون تركيه و گرجستان منتقل كرده‌اند.

به گزارش «تعادل»، مركز آمار ايران نتايج طرح «گردآوري اطلاعات پروانه‌هاي ساختماني صادر شده توسط شهرداري‌هاي كشور» در فصل زمستان سال ۱۴۰۲ را منتشر كرد. بر اساس اين گزارش، در شهر تهران طي زمستان سال ۱۴۰۲، تعداد ۶ هزار و ۶۰۶ واحد مسكوني در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان از سوي شهرداري تهران، پيش‌بيني شده است كه نسبت به فصل گذشته ۵۴.۷ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۵۰.۷ درصد كاهش داشته است. متوسط تعداد واحد مسكوني براي هر يك از اين پروانه‌هاي احداث ساختمان ۸.۱ واحد بوده است. تعداد ۸۱۷ پروانه‌ احداث ساختمان توسط شهرداري تهران در زمستان ۱۴۰۲ صادرشده است كه نسبت به فصل گذشته ۵۹.۵ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۵۵.۳ درصد كاهش داشته است. مجموع مساحت زيربنا در پروانه‌هاي احداث ساختمان‌ صادرشده از سوي شهرداري تهران در زمستان ۱۴۰۲ بالغ ‌بر ۱۴۴۳ هزار متر مربع بوده است كه نسبت به فصل گذشته ۴۴.۲ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۳۸.۹ درصد كاهش داشته است. متوسط مساحت زيربناي اين دسته از پروانه‌ها در دوره‌ مورد بررسي ۱۷۶۶ متر مربع بوده است.

وضعيت ساخت در كل نقاط شهري كشور

گزارش مركز آمار ايران از وضعيت درخواست پروانه ساخت در همه مناطق شهري كشور در زمستان سال ۱۴۰۲ نيز حاكي است، تعداد ۱۴۲ هزار و ۴۷۶ واحد مسكوني در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان از سوي شهرداري‌هاي كشور پيش‌بيني شده است كه نسبت به فصل گذشته ۸.۷ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۱.۸ درصد افزايش داشته است. متوسط تعداد واحد مسكوني در هر پروانه‌ احداث ساختمان ۲.۹ واحد بوده است. تعداد ۴۹ هزار و ۹۱۶ فقره پروانه‌ احداث ساختمان توسط شهرداريي‌هاي كشور در زمستان ۱۴۰۲ صادرشده است كه نسبت به فصل گذشته ۲۰.۸ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۲۲.۵ درصد افزايش داشته است.

مجموع مساحت زيربنا در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان‌ در زمستان ۱۴۰۲ حدود ۲۶ هزار و ۲۴۲ هزار مترمربع بوده است كه نسبت به فصل گذشته ۱۶.۹ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۲.۰ درصد افزيش داشته و متوسط مساحت زيربنا در اين پروانه‌ها ۵۲۶ مترمربع بوده است.

بر اساس گزارش مركز آمار ايران، در تابستان سال ۱۴۰۲، تعداد ۱۳ هزار و ۷۳۷ واحد مسكوني در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان از سوي شهرداري‌ تهران، پيش‌‌بيني شده است كه نسبت به فصل گذشته ٤٣,٣ درصد رشد دارد. بر اساس اين گزارش، در شهر تهران، در تابستان سال ١٤۰٢، تعداد ۱۳هزار و ۷۳۷ واحد مسكوني در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان از سوي شهرداري‌ تهران، پيش‌‌بيني شده است كه نسبت به فصل گذشته ٤٣,٣ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٧.٢ درصد افزايش داشته است. تعداد ١٩۰٣ پروانه احداث ساختمان توسط شهرداري‌ تهران در تابستان ١٤۰٢ صادرشده است كه نسبت به فصل گذشته ٣٧ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ١٩.٨ درصد افزايش داشته است. متوسط تعداد واحد مسكوني براي هر يك از اين پروانه‌هاي احداث ساختمان ٧.٢ واحد بوده است. مجموع مساحت زيربنا در پروانه‌هاي احداث ساختمان‌ صادرشده از سوي شهرداري‌ تهران در تابستان ١٤۰٢ بالغ ‌بر ٢٤٨٩ هزار مترمربع بوده است كه نسبت به فصل گذشته ٤٨,٨ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ١۰.٢ درصد افزايش داشته است. متوسط مساحت زيربناي اين دسته از پروانه‌ها در دوره‌ مورد بررسي ١٣۰٨ مترمربع بوده است.

بر اساس اين گزارش، در كل نقاط شهري كشور، در تابستان سال ١٤۰٢، تعداد ۹۱ هزار و ۴۵۳ واحد مسكوني در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان از سوي شهرداري‌هاي كشور پيش‌‌بيني شده است كه نسبت به فصل گذشته ٧,٢ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٦.٦ درصد كاهش داشته است.‏ متوسط تعداد واحد مسكوني در هر پروانه احداث ساختمان ٣.٨ واحد بوده است‌. تعداد ۲۳ هزار و ۹۱۸ پروانه‌ احداث ساختمان توسط شهرداري‌هاي كشور در تابستان ١٤۰٢ صادرشده است كه نسبت به فصل گذشته ١٩,١ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٢١.٢ درصد كاهش داشته است. مجموع مساحت زيربنا در پروانه‌هاي صادرشده براي احداث ساختمان‌ در تابستان ١٤۰٢ حدود ۱۶ هزار و ۴۹۷ هزار مترمربع بوده است كه نسبت به فصل گذشته ۱۰ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٩.٥ درصد كاهش داشته است. متوسط مساحت زيربنا در اين پروانه‌ها ٦٩۰ مترمربع بوده است.