دو وزارتخانه کلیدی تولید ثروت و رضایت

حسن مرادی

یکی از مهم‌ترین بخش‌های کابینه چهاردهم، نقشی است که وزارتخانه‌های نفت و نیرو در دولت و جامعه ایفا می‌کنند. وزارتخانه‌هایی که هم درآمدزا هستند و منابع اصلی بودجه و... کشور را شکل می‌دهند. ساختارهایی که هم روند تامین انرژی کشور را در دست دارند و هم نقش کلیدی در تولید ثروت و رضایت ایرانیان دارند. در واقع وزارت نیرو و نفت دو وزارتخانه اقتصادی و استراتژیک هستند که نقش عمده‌ای در توسعه زیرساخت‌ها دارند. بالطبع وزرایی باید در راس این وزارتخانه فعالیت کنند که دارای تخصص و کارآمدی کافی باشند. امروز در شرایطی قرار داریم که موضوع ناترازی‌های انرژی و معضل افزایش صادرات نفتی در کنار مسائلی چون میادین مشترک، الگوی ناصحیح مصرف انرژی و... در کشور احساس می‌شود. نگرانی زمانی ایجاد می‌شود که برخی رویکردهای جناحی و وابستگی به برخی گروه‌ها و جریانات در این وزارتخانه‌ها جاری و ساری شود. وقتی یک چنین روابط خارج از متنی در وزارتخانه‌های اقتصادی و غیراقتصادی وجود داشته باشد عملکرد این حوزه‌ها با افول و نزول مواجه می‌شوند. وزرای دولت چهاردهم قبل از هر چیز باید منافع ملی را مدنظر قرار دهند و به حاشیه‌ها بی‌توجه باشند.  وزارت نیرو: علی‌رغم برخی انتقادات درخصوص علی‌آبادی در زمان فعالیت در وزارت صمت دولت قبل، معتقدم علی‌آبادی پیش‌زمینه خوبی برای تصدی وزارت نیرو دارند. ایشان هم در بخش خصوصی و هم در نهادهای دولتی عملکرد مناسبی داشته‌اند. سابقه ایشان در مپنا که اساسا ساخت نیروگاه بوده، او را به گزینه‌ای مناسب برای وزارت نیروی ایران بدل می‌کند. از پایان شهریور ماه تا اردیبهشت ماه 1404 فرصت خوبی دراختیار وزیر نیرو است تا بتواند کاستی‌های کشور در حوزه انرژی برق را برطرف سازد. نیروگاه‌های جدید که به مدار اضافه شود، ظرفیت‌های تازه‌ای شکل می‌گیرد و با همراهی مردم در مصرف بهینه می‌توان از بحران برق در کشور عبور کرد. از سوی دیگر وزارت نیرو باید نگاه ویژه‌ای به استفاده از انرژی‌های خورشیدی داشته باشد. فناوری‌های نوینی در این زمینه ایجاد شده و می‌توان راندمان بسیار مطلوبی در این حوزه هم در بخش خانگی و هم حوزه صنعتی ایجاد کرد. 

باید مزارع خورشیدی را توسعه داد و ظرفیت‌های تازه‌ای ایجاد کرد. تجربه جالب توجه و رکوردی که از احداث نیروگاه‌های بادی در سیستان و بلوچستان ثبت شد باید تداوم یابد. نسل جدید نیروگاه‌های بادی به گونه‌ای است که نشان می‌دهد نیروگاه‌های بادی روی هم تاثیر مثبت داشته و مساله مسافت درباره آنها مطرح نیست. به جای ایجاد فاصله این نیروگاه‌ها را می‌توان به هم نزدیک کرد و تولید را بالا برد. نیروگاه‌های بادی و نیروگاه‌های خورشیدی راه میانبری است که می‌تواند بخشی از نیازهای ایران را پوشش بدهد. نیروگاه‌های جدید را باید در استان‌های مناسب توسعه داد. همچنین نیروگاه‌های زباله‌سوز را می‌توان با کمک رییس تازه سازمان محیط‌زیست گسترش داد. این روند هم به تولید برق کمک می‌کند و هم دغدغه محیط‌زیستی کشور را برطرف می‌سازد.

وزیر نفت: در حوزه وزارت نفت هم خوشبختانه نیروی جوانی آمده است. البته برخی انتقادات درباره ایشان مطرح می‌شود که چرا در حال کار با نیروهای قبلی است؟ به نظرم این انتقاد چندان منصفانه نیست. پاک‌نژاد از بدنه وزارت نفت روی کار آمده است. به اصطلاح نفتی‌ها، شرکتی است و بدنه نفت به راحتی از حضور او استقبال کرد، طبیعی است که باید در پروژه‌ها از همین نیروها بهره برد. با کمک فناوری‌های نوین داخلی و مشورت با شرکت‌های فناوری خارجی همچنین جذب سرمایه‌های داخلی و بین‌المللی می‌توان سرمایه‌های مورد نیاز این صنعت را فراهم کرد. ایران زمینه‌های بسیاری برای مخازن مشترک دارد. به‌رغم پارس جنوبی که ظرفیت‌های بسیاری برای ایران ایجاد کرده، ایران میادین مشترک بسیاری با عراق، کویت، قطر، آذربایجان و... دارد. باید زمینه همکاری‌های مشترک با این کشورها هم فراهم شود. بحث توسعه پتروپالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها در این دوران تازه ضروری است. بخش خصوصی در این زمینه کارهای بسیاری صورت داده که این روند باید ادامه یابد. زنجیره تولید در پتروشیمی‌ها باید به مشتقات بسیار پتروشیمی سرایت کرده و ارزش افزوده بیشتری ایجاد کند. به جای فروش مواد خام در صنعت پتروشیمی باید آنها را به محصولات تازه فرآوری و ثروت‌های بیشتری ایجاد کرد. تحریم‌ها در صنعت پتروشیمی ورود کمتری دارند و ایران می‌تواند از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کند. در بخش گاز هم مشکل بخاری‌های غیر استاندارد جدی است. باید این بخاری‌ها از چرخه خارج شده و صرفه‌جویی شود. از سوی دیگر از طریق رشد خودروهای گازسوز و هیبریدی باید تلاش کرد مصرف سوخت در ایران را کاهش داد. باید مردم را قانع کرد که نرخ بنزین نیازمند بازنگری است. قاچاق بنزین مقوله دردناکی است که ثروت ایرانیان را به باد می‌دهد. حتی لوله‌هایی در مرزها تعبیه شده و سوخت از ایران قاچاق می‌شود. شناورها و لنج‌ها عامل‌های دیگر قاچاق هستند که باید روی آنها نظارت‌های  بیشتری  صورت بگیرد.