ساخت آرامستان‌هاي جايگزين «بهشت زهرا» در انتظار تصميم
درحالي كه معضل كمبود ظرفيت بهشت زهرا (س) براي دفن اموات از اواسط دهه ۸۰ مطرح شد و طي اين مدت اين آرامستان دو بار توسعه يافت، اما به گفته مديران شهري بهشت زهرا ديگر توسعه نمي‌يابد و بايد به دنبال جاي جديدي براي بزرگ‌ترين آرامستان كشور باشيم.
گروه راه و شهرسازي|
درحالي كه معضل كمبود ظرفيت بهشت زهرا (س) براي دفن اموات از اواسط دهه ۸۰ مطرح شد و طي اين مدت اين آرامستان دو بار توسعه يافت، اما به گفته مديران شهري بهشت زهرا ديگر توسعه نمي‌يابد و بايد به دنبال جاي جديدي براي بزرگ‌ترين آرامستان كشور باشيم. حالا سوال اين است كه با وجود هشدار چندين باره مسوولان سازمان بهشت زهرا (س) درباره ظرفيت رو به اتمام بهشت زهرا و اهميت حياتي احداث آرامستان‌هاي جديد در پايتخت، اين موضوع براي شهرداري تهران و شوراي شهر هم از اولويت برخوردار است؟ چندي پيش بود كه احداث آرامستان‌هاي جديد تهران در برنامه‌هاي توسعه شهري قرار گرفت و شهرداري تهران لايحه‌اي براي ساخت آرامستان‌هاي جديد در پنج نقطه از كلانشهر تهران را با قيد يك فوريت به شوراي شهر ارايه داد كه با مخالفت شوراي شهر تهران مقرر شد تا اين لايحه در نوبت عادي مورد بررسي قرار گيرد. حالا در شرايطي كه اين لايحه در كميسيون مربوطه شوراي شهر تهران در دست بررسي است، خبر مي‌رسد كه استانداري تهران با توجه به اهميت موضوع و نزديك شدن به زمان اتمام ظرفيت بهشت زهرا (س) پرونده احداث آرامستان‌هاي جديد پايتخت را روي ميز قرار داده و به اين بحث ورود كرده است. در آخرين اقدام هم براي احداث آرامستان‌هاي جديد، ساخت آرامستان شرق تهران در تازه‌ترين جلسه شوراي برنامه‌ريزي استان تهران مطرح شده است، در همين راستا حشمت‌اله سليماني، معاون هماهنگي برنامه و بودجه سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان تهران در گفت‌وگو با ايسنا، مي‌گويد: استاندار تهران تأكيد كرده براي شرق استان بررسي مجددي انجام شود و مشاور طرح نتايج مطالعات خود را در جلسه شوراي برنامه‌ريزي ارايه دهد. سليماني ادامه مي‌دهد: پس از ارايه نتايج مطالعات از سوي مشاور، طرح تصميم‌گيري براي احداث انجام خواهد شد اما در حال حاضر هيچ تصميمي در مورد آرامستان‌هاي تهران اتخاذ نشده است و بي ترديد بايد براي اين موضوع مسائل مختلفي از جمله زيرساخت‌ها و ترافيك را مورد توجه قرار داد و تا زماني كه مشاور نتايج اين مطالعات را ارايه نكند تصميم‌گيري انجام نخواهد شد. معاون هماهنگي برنامه و بودجه سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان تهران اظهار مي‌كند: شهرستان‌هاي استان تهران بعضا داراي آرامستان مخصوص خود هستند اما مشكل اساسي در مورد اتمام ظرفيت بهشت زهرا تا پايان سال است؛ پيشتر هم محيط زيست، زميني به مساحت ۴۰۰ هكتار پايين بهشت زهرا داده بود كه مقرر بود مطالعات براي توسعه بهشت زهرا در آن مكان صورت گيرد كه اگر مناسب بود مورد بهره‌برداري قرار گيرد؛ اما به دلايلي مسكوت ماند بنابراين شهرداري هم مطالعات در زمينه احداث آرامستان‌هاي جديد را انجام مي‌دهد.
ساز ناكوك شوراي شهر براي احداث آرامستان جديد
اگرچه براساس مطالعات انجام شده از سوي مديريت شهري پايتخت قرار بود در 5 پهنه تهران، آرامستان‌هاي جديد احداث شود اما اين طرح پس از بررسي موضوع به دلايلي به تصويب شوراي شهر نرسيد و منتفي شد. به گفته مهدي پيرهادي، عضو شوراي اسلامي شهر تهران 5 زمين براي احداث آرامستان جديد در پهنه‌هاي مختلف شهر تهران پيشنهاد شده بود كه مي‌توان به زمين گود آبعلي در مجاورت منطقه ۴ به مساحت ۳۵۰ هكتار، زميني در ابتداي جاده ساوه به مساحت ۲۰۰ هكتار، زميني در محدوده وردآورد با مساحتي ۳۰۰ هكتار در منطقه ۲۲، زميني در خاوران سه راه سيمان در منطقه ۱۵ با مساحت ۲۰۰ هكتار و همچنين زميني در بي‌بي مريم با ۳۰۰ هكتار اشاره كرد. اما به گفته سيداحمد علوي، ديگر عضو شوراي شهر تهران، هم اينك شهرداري تهران دو مكان پيشنهادي را با سازمان اوقاف نهايي كرده و قرار است اين دو پيشنهاد در صحن شورا جهت تصويب مورد بررسي قرار بگيرد. علوي با بيان اينكه در جانمايي آرامستان جديد براي پايتخت، نقاط مختلفي مد نظر گرفته شده بود، افزود: شهرداري تهران موضوع ظرفيت اين آرامستان‌ها را بررسي كرده اما بايد ابتدا ببينيم كدام يك تاييد مي‌شود تا پس از آن ظرفيت‌ها مورد بررسي قرار بگيرد.
وعده‌هاي متناقض شهرداري تهران براي ساخت آرامستان
اواخر تير ماه امسال، معاون خدمات شهري شهرداري تهران در مصاحبه‌اي اعلام كرد كه حداقل يك آرامستان از بين مكان‌هاي پيشنهاد شده از سوي شهرداري تهران تا پايان سال آماده مي‌شود. حسين نظري افزود: در اين ارتباط بنا بر اعلام شهرداري تهران چند نقطه پيشنهاد شده كه با جديت روند تملك زمين‌ها در حال انجام است و به محض تملك زمين يا زمين‌ها فرايند احداث آرامستان انجام مي‌شود. او در پاسخ به اين پرسش كه در حال حاضر در كدام نقطه از تهران به صورت جدي براي تملك زمين براي احداث آرامستان پيگيري مي‌شود، گفت: در شرق تهران به صورت جدي‌تر اين موضوع پيگيري مي‌شود. اظهارات نظري درباره ساخت آرامستان در شرق تهران درحالي است كه وي در ارديبهشت امسال از احداث آرامستان‌هاي جديد در دونقطه از تهران خبر داده بود. او در مصاحبه با تسنيم گفته بود كه دو نقطه در تهران مورد بررسي قرار گرفته كه از نظر شهرداري تهران شرايط خوبي را دارد؛ يك نقطه در شرق تهران و نقطه ديگر در غرب تهران است و در احداث آرامستان‌ها و مكان‌يابي اين دو نقطه موضوعاتي همچون ترافيك، توزيع خدمات از اهميت بسزايي برخوردار بوده بنابراين اين دو نقطه انتخاب شده و پيگير هستيم كه با تملك آن احداث آرامستان آغاز شود.
چرايي ساخت آرامستان‌هاي جديد
با توجه به افزايش جمعيت و محدوديت فضاي آرامستان‌هاي قديمي، نياز به ايجاد مكان‌هاي جديد براي دفن اموات بيش از پيش احساس مي‌شود.در حقيقت يكي از دلايل اصلي ضرورت احداث آرامستان‌هاي جديد، پرشدن ظرفيت آرامستان‌هاي فعلي است. آرامستان‌هايي مانند بهشت زهرا به مرور زمان با محدوديت فضا مواجه شده‌اند و اين امر موجب افزايش فشار بر زيرساخت‌هاي موجود و كاهش كيفيت خدمات‌رساني به مردم شده است. بنابراين، ايجاد آرامستان‌هاي جديد در نقاط مختلف شهر مي‌تواند بخشي از اين فشار را كاهش دهد.از سوي ديگر، احداث آرامستان‌هاي جديد مي‌تواند به توزيع متوازن‌تر اين فضاها در سطح شهر كمك كند. در حال حاضر، بسياري از شهروندان تهران مجبور به طي مسافت‌هاي طولاني براي دفن اموات خود هستند كه اين امر مي‌تواند مشكلاتي را از نظر ترافيك و زمان براي آنها ايجاد كند. با ساخت آرامستان‌هاي جديد در مناطق مختلف، دسترسي آسان‌تر و سريع‌تر به اين خدمات ممكن خواهد شد. علاوه بر اين، طراحي و ساخت آرامستان‌هاي جديد با رويكردهاي مدرن و با در نظر گرفتن اصول محيط‌زيستي مي‌تواند به كاهش تاثيرات منفي زيست‌محيطي كمك كند.
ناگفته نماند كه احداث آرامستان‌هاي جديد در تهران به عنوان بخشي از برنامه‌هاي توسعه پايدار شهري نقش موثري ايفا مي‌كند و بايد منتظر ماند تا با ورود استانداري تهران تكليف حداقل يكي از آرامستان‌هاي پيشنهادي پايتخت تا پايان سال مشخص شود.
نيازمند 6 ميليون و 700 هزارقبر هستيم
محمد جواد تاجيك، مديرعامل سازمان بهشت زهرا (س) در گفت‌وگو با ايسنا، در تشريح نياز تهران به آرامستان جديد گفت: در حال حاضر ۲۰ سال از موضوع آرامستان‌ها عقب هستيم و تا پايان امسال فرصت و ظرفيت دفن اموات را در بهشت زهرا داريم و اگر آرامستان جديد احداث نشود هر روز ۴۰ نفر از اموات روي زمين خواهند ماند.
او ادامه داد: چند نقطه در سطح شهر براي احداث آرامستان جديد انتخاب و سعي شده تا پراكندگي در سطح شهر لحاظ شود كه احداث آرامستان توجيه پذير باشد. درخواست ما اين بود كه به اين اقدام سرعت داده شود چون ۶ ميليون و ۷۰۰ هزار قبر براي ۵۰ سال آينده نياز داريم.
بهشت زهرا (س) آرامستاني با قدمتي54 ساله
پروژه ساخت بهشت زهرا (س) در سال ۱۳۴۹ آماده شد اما در ابتدا به علت وجود گورستان‌هاي متعدد فعال در محله‌هاي تهران با عدم اقبال عمومي جهت دفن اموات مواجه شد اما سرانجام با دفن نخستين متوفي رسماً مورد بهره‌برداري قرار گرفت. درحال حاضر به جز بهشت زهرا (س) ۱۰ آرامستان ديگر هم در تهران وجود دارد كه برخي همچنان فعال، برخي غيرفعال و برخي هم كمتر آثاري از آنها باقي مانده است. مساحت اوليه بهشت زهرا ۳۱۴ هكتار بود كه در سال‌هاي ۱۳۷۸ و ۱۳۸۸به ترتيب ۱۶۰ و ۱۱۰ هكتار به آن افزوده شد تا در نهايت مساحت آن به ۵۸۴ هكتار برسد. با توجه به اينكه ميانگين مساحت قبور در بهشت زهرا كه حدود ۲۵ مترمربع است، ظرفيت دفن در اين آرامستان حدود ۱۴ ميليون نفر است.