خريداران عمده كالاهاي ايراني
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه طي ۴ ماه نخست امسال بالغ بر ۶۵ درصد صادرات غيرنفتي ايران به مقصد ۵ كشور چين، عراق، امارات، تركيه و افغانستان بوده است.
تعادل |
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه طي ۴ ماه نخست امسال بالغ بر ۶۵ درصد صادرات غيرنفتي ايران به مقصد ۵ كشور چين، عراق، امارات، تركيه و افغانستان بوده است. در همين حال، ارزيابي روند صادرات محصولات كشاورزي در اين مدت، به 1.5ميليارد دلار رسيد و نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 33 درصدي را تجربه كرد. براساس داده‌هاي گمرك 5 قلم اول صادرات محصولات كشاورزي شامل «انواع پسته»، «انواع گوجه فرنگي»، «سيب»، «هندوانه» و «انواع سيب‌زميني» مي‌شود. در مقابل، «انواع زعفران»، «هلو، شليل و شفتالو»، «هندوانه»، «آلبالو» و «انگور خشك كرده» بيشترين درصد كاهش به لحاظ ارزش را داشته‌اند.يكي از دلايل رشد صادرات پسته را مي‌توان فروش آن به زير قيمت عنوان كرد كه رييس كميسيون كشاورزي اتاق كرمان نيز اين موضوع را تاكيد كرده است و گفته برخي شركت‌ها براي تامين ارز واردات دست به صادرات پسته به زير قيمت زدند.
۵ خريدار اصلي كالاهاي ايراني
بررسي آخرين وضعيت تجارت خارجي كشور طي ۴ ماه نخست امسال نشان مي‌دهد كه ميزان صادرات قطعي كالاهاي غيرنفتي كشور (به استثناي نفت خام، نفت كوره، نفت سفيد و بدون صادرات از محل تجارت چمداني) ۴۷ هزار و ۹۷۸ هزار تن به ارزش ۱۷ ميليارد و ۴۳۶ ميليون دلار بوده است كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل افزايش ۴.۰۵ درصدي در وزن و ۸.۱۵ درصدي در ارزش دلاري داشته است. پنج مقصد نخست صادرات كالاهاي ايراني، كشورهاي چين با ارزش چهار ميليارد و ۷۷۸ ميليون دلار، عراق با ارزش سه ميليارد و ۶۲۲ ميليون دلار، امارات متحده عربي به ارزش دو ميليارد و ۳۶۵ ميليون دلار، تركيه به ارزش يك ميليارد و ۶۷۹ ميليون دلار و افغانستان به ارزش ۷۰۱ ميليون دلار بوده است. همچنين سهم كشور چين از كل ارزش صادرات غيرنفتي كشور طي اين مدت ۲۷.۳۶ درصد، عراق ۲۰.۷۴ درصد، امارات متحده عربي ۱۳.۵۴ درصد، تركيه ۹.۶۲ درصد و افغانستان ۴.۰۱ درصد بوده است. بر اساس اين گزارش، از ابتداي سال جاري تا پايان تيرماه، ميزان واردات كشور نيز ۱۲ هزار و ۵۹۲ هزار تن به ارزش ۱۹ ميليارد و ۹۴۹ ميليون دلار برآورد شده كه در قياس با مدت مشابه در سال قبل افزايش ۵.۷۵ درصدي در وزن و ۱.۵۳ درصدي در ارزش دلاري را تجربه كرده است امارات متحده عربي با اختصاص رقمي بالغ بر ۶۰۱۵ ميليارد دلار و سهم ۳۰.۸۶ درصدي از كل واردات در جايگاه نخست كشورهاي طرف معامله واردات قرار گرفته است. همچنين چين با ۵.۳۸ ميليارد دلار و سهم ۲۷ درصدي، تركيه با ۲.۶۵ ميليارد دلار و سهم ۱۳.۳ درصدي، آلمان با ۷۳۷ ميليون دلار و سهم ۳.۶۹ درصدي و هند با ۶۳۲ ميليون دلار و سهم ۳.۱۷ درصدي از كل ارزش واردات، در جايگاه‌هاي بعدي كشورهاي عمده طرف معامله واردات، قرار گرفته‌اند.
روند صادرات محصولات كشاورزي
ارزيابي روند صادرات محصولات كشاورزي نشان مي‌دهد دربازه زماني مورد بررسي 2 ميليون و 687 هزار تن انواع محصولات كشاورزي صادر شده است كه اين ميزان صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل به 22 درصد رسيد.
براساس داده‌هاي گمرك 5 قلم اول صادرات محصولات كشاورزي شامل «انواع پسته»، «انواع گوجه فرنگي»، «سيب»، «هندوانه» و «انواع سيب‌زميني» مي‌شود. برآورد‌ها نشان مي‌دهد ارزش محصولات كشاورزي از جمله پسته (352 ميليون دلار)، گوجه فرنگي (177 ميليون دلار)، سيب (111 ميليون دلار) و هندوانه (108 ميليون دلار) در اين مدت ارزآوري قابل توجهي داشته‌اند. همچنين، صادرات سيب‌زميني هم به ارزش 52 ميليون دلار صورت گرفته است. با توجه به داده‌هاي اعلام شده اين سوال مطرح مي‌شود كه بيشترين درصد افزايش و كاهش به لحاظ ارزش به كدام محصول اختصاص داشته است؟ داده‌هاي گمرك نشان مي‌دهد «فلفل گلخانه‌اي»، «پرتقال»، «انواع پسته»، «سيب»، «انواع كاهو» بيشترين درصد افزايش به لحاظ ارزش را داشته‌اند و «انواع زعفران»، «هلو، شليل و شفتالو»، «هندوانه»، «آلبالو» و «انگور خشك كرده» بيشترين درصد كاهش به لحاظ ارزش را داشته‌اند. البته مدتي است كه گزارش‌هايي از آب رفتن سايز و قيمت پسته ايران در مقايسه با پسته امريكا مي‌رسد. حال به تازگي خبري از حراج پسته ايران براي تامين ارز وارداتي به گوش مي‌رسد. موضوع فروش زير قيمت پسته براي تامين ارز واردات از سوي برخي شركت‌ها را فعالان صنعت پسته در كرمان تاييد مي‌كنند. محمدرضا ترابي، رييس كميسيون كشاورزي اتاق كرمان مي‌گويد، برخي شركت‌ها براي تامين ارز واردات دست به صادرات پسته به زير قيمت زدند.
تراز تجاري امسال احتمالا منفي‌تر از ۱۴۰۲
حسين سلاح‌ورزي، عضو هيات نمايندگان اتاق ايران در اظهارنظر در مورد آمار ارايه‌شده از سوي گمرك درباره افزايش 16درصدي تجارت ايران با كشورهاي همسايه در سال جاري گفته است: من اين آمار را نديده‌ام اما تا جايي كه مي‌دانم صادركنندگان در موضوع صادرات اظهار رضايت چشمگيري نداشته‌اند و به نظر مي‌رسد اگر رشدي هم در تجارت اتفاق افتاده در واردات بوده است. به گفته او، پيش‌بيني من اين است كه تراز تجاري كشور امسال منفي‌تر از سال گذشته خواهد بود زيرا با گذشت بيش از پنج ماه از سال جاري هيچ تسهيلي در توسعه صادرات غيرنفتي حاصل نشده و اكنون مهم‌ترين چالش صادركنندگان كه همان موضوع پيمان‌سپاري ارزي است همچنان برقرار است و تا زماني كه از فشار اين چالش كاسته نشود نمي‌توان انتظار تغيير مثبتي در تراز تجاري كشور داشت.
تجارت ناچيز با همسايگان
يحيي آل اسحاق وزير اسبق بازرگاني درباره وضعيت تجارت ايران نيز مي‌گويد: ظرفيت لازم براي تعامل اقتصادي با منطقه و كشورهاي همسايه بايد مورداستفاده قرار گيرد. ما 15 كشور همسايه داريم كه سالانه 1200 ميليارد دلار با هم و با دنيا خريد و فروش مي‌كنند. سهم بالقوه ما از اين آمار بايد 200 تا 300 ميليارد دلار باشد؛ ولي امروز صرفا يك دهم -30 الي40 ميليارد دلار- با اين كشورها تجارت داريم. اما چرا نمي‌توان در اين زمينه كار كرد؟ پاسخ به نوع توليد و حمايت قانوني و توليدي و... باز مي‌گردد. آل اسحاق تاكيد كرده كه در تجارت دو طرف بايد احساس سود و رفع نياز داشته باشند؛ در اين راستا بايد از طرف‌هاي مورد تجارت چيزي دريافت كنيم. براي سامان‌دادن به اقتصاد نمي‌توان همواره صادركننده بود و كشوري مثل عراق هميشه واردكننده باشد. به گفته او، ما بايد فضايي براي اجراي تعهدات و كيفيت ايجاد كنيم. بخشي از اين فضا به حاكميت و بخشي به فروشنده‌ها و بخشي نيز به حمايت‌هاي منطقي باز مي‌گردد كه بايد علمي و منطقي و بر اساس بازاريابي روز دنيا باشد. او همچنين متذكر شده كه مسائل اقتصادي با آرزو و دستور و شلاق و... درست نمي‌شود؛ بلكه اقتصاد با اقتصاد سامان داده مي‌شود و تا زماني كه ادبيات و علم و مديريت اقتصاد را وارد اين چرخه نكنيم، اش همين است و كاسه همان كاسه.