سه عامل كليدي كه توليد و توزيع برق كشور را به چالش كشيد

صنعت برق كشور در فصل گرم سال جاري با شرايط دشواري در حوزه توليد و تامين برق مواجه شد كه از نظر بسياري از مديران و كارشناسان اين صنعت در كنار عامل مهم افزايش دما، معلولي از ناترازي اقتصادي و مصرف غيربهينه اين انرژي ارزشمند در كشور است.

به گزارش وزارت نيرو، ميزان تقاضاي مصرف برق كشور در فصل جاري با ثبت ركوردهاي جديد به مرز ۸۰ هزار مگاوات رسيد و به عنوان نمونه در تاريخ ۱۷ مردادماه راس ساعت ۱۴ و ۲۷ دقيقه به حد نصاب بي‌سابقه ۷۹ هزار و ۸۷۲ مگاوات رسيد، رقم بزرگي كه هفت‌هزار و ۱۵۷ مگاوات (حدود ۱۰ درصد) از ميزان تقاضاي برق مدت مشابه سال قبل بيشتر بود.

افزايش حدود ۱۰ درصدي مصرف برق در اين تاريخ كه به نسبت مشابه در ديگر ايام فصل گرم نيز استمرار داشت، در حالي رقم خورد كه وزارت نيرو براي ميزان افزايش تقاضاي مصرف برق تابستان جاري سه سناريوي خوش‌بينانه (سه درصد رشد مصرف)، ميانه (4.5 درصد رشد مصرف) و بدبينانه (6 درصد رشد مصرف) را پيش‌بيني كرده بود، سناريوهايي كه بر اساس تراز رشد مصرف در ۵۰ سال اخير تحليل و با آخرين فناوري‌ها تدوين شد. در ارتباط با دلايل و زمينه‌هاي بروز اين شرايط دشوار براي صنعت برق كشور «مصطفي رجبي مشهدي» مديرعامل شركت مادرتخصصي توانير از ناترازي اقتصادي به عنوان مهم‌ترين دليل ناترازي توليد و مصرف برق نام مي‌برد و عقيده دارد: تعرفه برق به گونه‌اي است كه بخش‌هاي خانگي و مولد كشور با تعرفه يارانه‌اي از برق استفاده مي‌كنند و به همين دليل درآمد صنعت برق تكافوي سرمايه‌گذاري مورد نياز  را  نمي‌دهد.

وي در گفت‌وگويي با اشاره به اينكه در قانون پيش بيني شده كه مابه التفاوت قيمت تمام شده و نرخ فروخته شده به مشتركان، توسط دولت و از اسناد خزانه‌ در بازه سالانه به صنعت برق اختصاص يابد، گفت: در حقيقت ارزاني برق موجب افزايش بي‌رويه مصرف و بالا رفتن تقاضاي نامتعارف برق شده است. وي تاكيد كرد: براساس داده كاوي انجام شده، در سال ۹۹ فقط ۲ درصد از مشتركان خانگي شمال غرب كشور از كولر گازي استفاده مي‌كردند، اما اين ميزان اكنون به ۱۰ درصد رسيده كه به معني رشد 5 برابري است و همين موضوع به رشد ۱۶ درصدي مصرف برق در اين منطقه منجر شده است. رجبي مشهدي در عين حال خاطرنشان‌كرد: در سه استان بوشهر، هرمزگان و خوزستان امسال شاهد رشد حدود يك‌هزار مگاواتي مصرف برق بوديم كه اين ميزان معادل توليد برق نيروگاه هسته‌اي بوشهر است، اين در حالي است كه نمي‌توان در مدت يك سال نيروگاهي به بزرگي نيروگاه بوشهر ساخت. وي در خصوص غيربهينه بودن مصرف در كشور نيز با اشاره به اينكه مصرف برق برخي كولرهاي وارداتي غيراستاندارد و تا ۲ برابر كولرهاي گازي استاندارد است، اظهار داشت: اكنون مصرف برق سرمايشي كشور به ۳۵ هزار مگاوات رسيده كه به اندازه مصرف برق كشوري مانند مصر است.

وضعيتي كه مديرعامل شركت توانير براي مقابله با آن بيان مي‌كند لازم است در حوزه مصرف برق دو اقدام مهم يعني نهادينه‌سازي مصرف بهينه برق و كنترل روند مصرف برق پرمصرف‌ها بيش از پيش در دستور كار قرار بگيرد. البته در كنار دو عامل ناترازي اقتصادي و مصرف غيربهينه برق، بالا رفتن شديد كمينه و بيشينه دما در اكثر نقاط كشور و نيز ماندگاري دماي بالا نير در فصل گرم سال جاري را نيز نبايد در افزايش بي‌سابقه و فراتر از سناريوي بدبينانه تقاضاي مصرف برق ناديده گرفت، اتفاق مهمي كه صنعت برق كشور را امسال در شرايط بسيار سختي چه در حوزه توليد و چه در حوزه انتقال و توزيع برق قرار دارد. اين موضوع از آن جهت مورد تاكيد است كه بدانيم افزايش دما از سويي به كاهش بازده نيروگاهي و اتلاف انرژي برق در شبكه‌هاي انتقال منجر مي‌شود.
از سوي ديگر با افزايش ضريب حوادث امكان توليد و انتقال پايدار برق را با چالش جدي مواجه مي‌كند و علاوه بر اين دو مورد به دليل افزايش فعاليت سامانه‌هاي سرمايشي به ازاي هر يك درجه افزايش يك‌هزار و ۸۰۰ مگاوات ميزان مصرف برق را افزايش مي‌دهد.
مستند به اين گزارش يك عامل طبيعي (افزايش دما) و دو عامل انساني (ناترازي اقتصادي صنعت برق و غيربهينه بودن مصرف) در سال جاري شرايط را براي تامين برق كافي با مشكل مواجه كردند و اميد مي‌رود در سال‌هاي پيش رو با اتخاذ برنامه‌هاي راهبردي موثر شاهد وضعيت بهتري در صنعت برق كشور در حوزه توليد و مصرف باشيم.