گيجي بازار نفت از دست سعودي‌ها!
بازار نفت جهاني همواره تحت تأثير عوامل متعددي قرار دارد كه يكي از مهم‌ترين آنها نقش توليدكنندگان بزرگ نفتي، به‌ويژه عربستان سعودي، به عنوان يكي از اعضاي كليدي سازمان كشورهاي صادركننده نفت است.
بازار نفت جهاني همواره تحت تأثير عوامل متعددي قرار دارد كه يكي از مهم‌ترين آنها نقش توليدكنندگان بزرگ نفتي، به‌ويژه عربستان سعودي، به عنوان يكي از اعضاي كليدي سازمان كشورهاي صادركننده نفت است. عربستان سعودي به عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده نفت اوپك، نفوذ قابل‌توجهي در تعيين سياست‌ها و جهت‌گيري‌هاي بازار نفت جهاني دارد. عربستان سعودي با افزايش نگراني‌ها درباره كاهش تقاضا، قيمت فروش نفت خود در اكتبر را براي بازار اصلي خود آسيا كاهش داد. به گزارش خبرنگار «تعادل»، بر اساس ليست قيمتي كه توسط بلومبرگ مشاهده شد، شركت دولتي آرامكوي سعودي، قيمت فروش رسمي گريد نفتي «عرب لايت» به خريداران آسيايي را به ميزان ۷۰ سنت كاهش داد و يك دلار و ۳۰ سنت در هر بشكه بالاتر از قيمت پايه منطقه‌اي تعيين كرد. معامله‌گران و پالايشگاه‌ها در نظرسنجي بلومبرگ، پيش‌بيني كرده بودند اين شركت، قيمت «عرب لايت» را به ميزان ۸۵ سنت در هر بشكه كاهش مي‌دهد.
قيمت نفت هفته گذشته با شدت گرفتن نگراني‌ها نسبت به تقاضاي ضعيف، ريزش كرد و همه رشدي كه در سال ۲۰۲۴ داشت را از دست داد. بهاي معاملات نفت حتي پس از اينكه اوپك پلاس، پنجشنبه گذشته، با تعويق دو ماهه افزايش توليد خود موافقت كرد، نتوانست بهبود پيدا كند. نمايندگان اوپك پلاس اعلام كردند هشت عضو اين گروه، افزايش برنامه‌ريزي شده توليد به ميزان ۱۸۰ هزار بشكه در روز را در اكتبر و نوامبر اجرا نمي‌كنند.
تاخير در بازگرداندن بشكه‌هاي بيشتر به بازار، صادرات نفت عربستان سعودي را كمتر از ۶ ميليون بشكه در روز نگه مي‌دارد كه روال سه ماه گذشته بوده است.
با وجود نگراني‌ها مبني بر اينكه مصرف كند نفت در چين، نفت خام بيشتري را در بازار باقي مي‌گذارد، به نظر مي‌رسد عربستان سعودي، در افزايش حجم ترديد دارد. حاشيه سود ضعيف‌تر پالايش در آسيا، توان آرامكو را براي تقويت قيمت‌ها محدود مي‌كند. بسياري از ناظران بازار، افزايش ذخاير تا پايان سال جاري و در سال ۲۰۲۵ را پيش بيني مي‌كنند.
تحليلگران از جمله سيتي گروپ هشدار مي‌دهند اگر اوپك پلاس به كاهش برنامه‌ريزي شده توليد خود ادامه دهد، نفت برنت ممكن است به زير ۷۰ دلار در هر بشكه سقوط كند. آرامكو همچنين قيمت فروش نفت به شمال غربي اروپا را حدود ۸۰ سنت در هر بشكه كاهش داد و قيمت فروش نفت به امريكاي شمالي را ۱۰ سنت در هر بشكه كاهش داد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، نگراني‌هاي تقاضا همچنين دغدغه اصلي سرمايه‌گذاران در امريكاست كه با تقاضاي تا حد زيادي نااميدكننده براي سوخت موتوري در تابستان روبرو شد و شاهد سقوط حاشيه سود پالايشگاهي به كمترين ميزان از سال ۲۰۲۱ بود. اين وضعيت در حالي روي داد كه ذخاير نفت امريكا، به پايين‌ترين ميزان در يك سال گذشته افت كرده‌اند.
در همين زمينه مهدي اسلامي، كارشناس حوزه انرژي، در كفت‌وگو با خبرنگار «تعادل»، اظهار كرد: عربستان سعودي در چارچوب اوپك و اوپك پلاس، نقشي تعيين‌كننده در تصميمات مربوط به عرضه نفت دارد. اين كشور با هماهنگي با ديگر كشورهاي عضو اوپك در جهت كنترل توليد نفت، بر قيمت جهاني نفت تأثير مي‌گذارد. سعودي‌ها در مواقعي توليد نفت خود را افزايش مي‌دهند تا كمبود عرضه را جبران كنند يا براي حفظ سهم بازار خود در رقابت با توليدكنندگان ديگر، قيمت‌ها را كاهش دهند. از سوي ديگر، در زمان‌هايي كه بازار با عرضه مازاد روبرو است، اين كشور با كاهش توليد سعي در تثبيت قيمت‌ها دارد.
وي ادامه داد: عربستان سعودي با داشتن ذخاير عظيم نفتي و توانايي توليد بالا، انعطاف‌پذيري زيادي در بازار نفت دارد. اين كشور مي‌تواند به سرعت توليد خود را افزايش يا كاهش دهد و در نتيجه تعادل بازار را به نفع خود تغيير دهد. اين ظرفيت بالا به سعودي‌ها اجازه مي‌دهد تا به عنوان يك «تأمين‌كننده قابل اعتماد» در بازار جهاني شناخته شوند، به‌ويژه در مواقع بحران يا نوسانات بازار.
وي با اشاره به اينكه عربستان سعودي علاوه بر نقش اقتصادي، نقش ژئوپليتيك قابل‌توجهي در بازار نفت دارد، گفت: اين كشور از طريق تعاملات خود با قدرت‌هاي بزرگ مانند امريكا و چين و همچنين روابط خود با كشورهاي منطقه‌اي، توانسته است در تصميمات كلان بازار نفت تأثيرگذار باشد. به‌ويژه روابط با ايالات متحده به دليل منافع نفتي دو كشور همواره از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است. اسلامي گفت: بازار جهاني نفت در سال‌هاي اخير با چالش‌هايي همچون افزايش توليد نفت شيل در امريكا و رشد انرژي‌هاي تجديدپذير مواجه شده است. اين عوامل ممكن است در بلندمدت بازار نفت را تغيير داده و تقاضا براي نفت را كاهش دهند. سعودي‌ها نيز به اين واقعيت آگاه‌اند و به همين دليل تلاش مي‌كنند از موقعيت فعلي خود در بازار نفت به بهترين نحو استفاده كنند و در عين حال به سمت توليد انرژي‌هاي تجديدپذير و كاهش وابستگي به نفت حركت كنند.
وي خاطرنشان كرد: قيمت نفت به‌طور سنتي تحت تأثير عوامل گوناگوني همچون تصميمات اوپك، تحولات ژئوپليتيك و تحولات اقتصادي جهاني نوسان دارد. سعودي‌ها با توجه به اين نوسانات، سياست‌هايي براي تثبيت قيمت‌ها يا بهره‌برداري از شرايط موجود براي افزايش درآمدهاي نفتي اتخاذ مي‌كنند. در اين راستا، كاهش يا افزايش توليد نفت به عنوان ابزاري براي مديريت قيمت‌ها و سهم بازار توسط عربستان سعودي به‌كار گرفته مي‌شود. وي در پايان گفت: با اين حال، در بلندمدت تغييرات ساختاري در بازار انرژي، مانند رشد انرژي‌هاي تجديدپذير و كاهش تدريجي وابستگي جهان به نفت، چالشي جدي براي عربستان سعودي خواهد بود. اين كشور با در نظر گرفتن اين تحولات، به دنبال ايجاد تعادل ميان منافع كوتاه‌مدت از بازار نفت و سرمايه‌گذاري‌هاي بلندمدت در جهت تنوع بخشيدن به اقتصاد خود است. بنابراين، تكليف بازار نفت به دست سعودي‌ها در آينده به تركيبي از سياست‌هاي داخلي، تحولات بين‌المللي و تغييرات ساختاري در بازار انرژي بستگي خواهد داشت.