تهران، درهاي تعاملات بين‌المللي را باز مي‌كند
در حالي كه تنها چند ماه تا انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده امريكا زمان باقي مانده و بايد ديد كه در نهايت آيا كاملا هريس مي‌تواند به عنوان نخستين زن به مقام رياست‌جمهوري امريكا برسد
در حالي كه تنها چند ماه تا انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده امريكا زمان باقي مانده و بايد ديد كه در نهايت آيا كاملا هريس مي‌تواند به عنوان نخستين زن به مقام رياست‌جمهوري امريكا برسد يا بار ديگر قرعه به نام دونالد ترامپ خواهد افتاد اما دولت جديد در تهران تاكيد كرده كه نسبت به آغاز مذاكراتي كه بتوان در آن حق مردم ايران را به رسميت شناخت حمايت مي‌كند و در اين راستا آمادگي دارد تا اقدامات لازم را پيگيري كند.
روز گذشته و در جريان اجلاس آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، محمد اسلامي -رييس سازمان انرژي اتمي - بار ديگر بر مواضع ايران تاكيد كرده و البته رييس آژانس نيز بار ديگر ابراز اميدواري كرد كه در كوتاه‌ترين زمان ممكن امكان ديدار با رييس‌جمهور ايران را پيدا كند. از سوي ديگر واشنگتن پست گزارش داده كه با وجود اعمال تحريم‌هايي جديد عليه ايران، دولت پزشكيان مصر است كه شرايط را براي از سرگيري مذاكرات فراهم كند.
اسلامي در بخشي از سخنراني ديروز خود گفت: در زمان حاضر، دنيا با چالش‌هاي جدي و نگران‌كننده از جمله جنايات رژيم صهيونيستي در فلسطين مواجه است.
اين رژيم در جنگ غزه، بيش از ۴۱ هزار نفر را به خاك و خون كشيده است كه غالب آنها زنان و كودكان بي‌گناه هستند و بيش از يكصد هزار نفر را مجروح و معلول نموده است و همچنان تحت حمايت امريكا و برخي كشورها، وقيحانه به جنايات و نسل‌كشي خود ادامه مي‌دهد. ما نمي‌توانيم نسل‌كشي مداوم مردم بي‌گناهي را كه سرزمين‌هاي آنان، با نقص فاحش قطعنامه‌هاي متعدد سازمان ملل متحد و حمايت كامل برخي كشورها، غصب شده است را ناديده بگيريم. كل نظام سازمان ملل متحد به‌واسطه بي‌عملي نهادهاي متولي حفظ صلح و امنيت بين‌المللي به‌طور مستمر به چالش كشيده شده است. در اين راستا ما بايد مدعيان نمايندگي جامعه بين‌المللي را پاسخگو نماييم. اين رژيم با ترور دانشمندان ايراني و انواع خرابكاري و عمليات تروريستي، سردمدار تبليغات منفي گسترده‌اي عليه برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ايران است. اين رژيم با دروغ‌پردازي عليه فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران، براي انحراف افكار عمومي از جنايات خود، تلاش مي‌نمايد. او تاكيد كرد: فرصت را مغتنم شمرده و به اطلاع شما همكاران گرامي مي‌رسانم كه امسال پنجاهمين سال تاسيس سازمان انرژي اتمي ايران است و سي‌امين كنفرانس ملي هسته‌اي و اولين كنفرانس بين‌المللي هسته‌اي ايران در ماه مه ۲۰۲۴ در شهر زيبا و تاريخي اصفهان با حضور جناب آقاي رافائل گروسي، مديركل محترم آژانس و هيات همراه برگزار شد.
شركت‌كنندگان اين رويداد از كشورهاي مختلف جهان شاهد پيشرفت‌هاي جمهوري اسلامي ايران در زمينه‌هاي مختلف انرژي صلح‌آميز بودند. اين دستاوردها در شرايطي محقق شده است كه كشور ما تحت شديدترين تحريم‌هاي ظالمانه و يك جانبه قرار داشته است. تعدادي از اين دستاوردها در رويداد جانبي و نمايشگاه اين كنفرانس ارايه مي‌شود و همين‌جا اعلام مي‌كنم كه آمادگي داريم با ديگر كشورها در اين زمينه همكاري داشته باشيم. همكاري‌هاي جمهوري اسلامي ايران با آژانس به‌صورت صادقانه و گسترده ادامه دارد؛ تعداد بازرسان منتصب آژانس در ايران، با هيچ كشور ديگري قابل مقايسه نيست. در حالي كه تاسيسات ايران تنها سه درصد از تعداد تاسيسات هسته‌اي در كل جهان است، بيش از يك پنجم از كل بازرسي‌هاي انجام شده توسط آژانس در سال ۲۰۲۳، در ايران انجام شده است. اعمال حقوق ذاتي و حاكميتي جمهوري اسلامي ايران در خصوص لغو انتصاب بازرسان آژانس، ذيل موافقتنامه پادمان جامع انجام گرفته است. اصرار و اعمال فشار به ايران در اين رابطه، به معناي ناديده گرفتن حقوق حاكميتي كشورها بوده و مي‌تواند موجب بدعتي غيرموجه شود، لذا غيرقابل قبول است.
اسلامي اضافه كرد: مايلم تاكيد كنم كه اقدامات داوطلبانه برجامي ايران، در ازاي لغو تحريم‌هاي ظالمانه بوده است. آنچه امروز با فشار سياسي و رواني دنبال مي‌شود، وادار كردن ايران به اجراي اقدامات برجامي، بدون در نظر گرفتن تعهدات مربوط به لغو تحريم‌ها است. برجام نبايد به هزينه تنها يك عضو اجرا شود. فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي و نظارت آژانس روي ساخت و توليد اقلام غير هسته‌اي، فقط در چارچوب برجام پيش‌بيني شده است. متعاقب خروج غيرقانوني يك جانبه امريكا و عدم پايبندي به تعهدات توسط سه دولت اروپايي و اتحاديه اروپا، جمهوري اسلامي ايران براساس حقوق خود ذيل بندهاي ۲۶ و ۳۶ برجام و قانون اقدام راهبردي مجلس شوراي اسلامي، اجراي اقدامات فراتر از موافقتنامه پادمان جامع را متوقف كرده است.
اين كنفرانس در حالي برگزار مي‌شود كه در صحنه بين‌المللي شاهد بحران‌هاي جدي هستيم. آژانس بايد مطابق با اساسنامه خود، براي كاهش تنش و افزايش تعاملات و همكاري‌ها به منظور بهبود كيفي زندگي همه مردم جهان، ايفاي نقش نمايد. از دولت‌هاي عضو انتظار مي‌رود با حسن نيت و مسووليت‌پذيري حداكثري اقدام نمايند. ايران آمادگي دارد تا با همه دولت‌هاي عضو، براي دستيابي به اين اهداف والا تعامل نمايد.
در كنار آن، همانطور كه از قبل نيز پيش‌بيني مي‌شد، بخشي از سخنراني گروسي به ايران اختصاص داشت. مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اعلام كرد كه مشتاقانه منتظر ارتباط با رييس‌جمهور ايران است.
به گزارش ايسنا، «رافائل گروسي» در سخنراني آغاز نشست سالانه آژانس گفت: من مشتاقانه منتظر ارتباط با رييس‌جمهور ايران به منظور ارايه اطمينان خاطر به جامعه بين‌المللي در مورد صلح‌آميز بودن برنامه هسته‌اي ايران هستم. رييس ديده‌بان هسته‌اي سازمان ملل در بخشي ديگر از صحبت‌هاي خود به وظايف نظارت و بازرسي آژانس اتمي در ايران پرداخت و تاكيد كرد: ما كماكان به انجام وظايف خود براي تضمين دادن به جامعه بين‌الملل درخصوص صلح‌آميز بودن برنامه هسته‌اي ايران ادامه مي‌دهيم. شصت و هشتمين نشست سالانه كنفرانس عمومي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با سخنراني «رافائل گروسي» مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي آغاز به كار كرد.
اين صحبت‌ها در حالي مطرح شده كه چند روز قبل و به دنبال بهانه ارسال سلاح از سوي ايران به روسيه، كشورهاي غربي تحريم‌هايي تازه را عليه ايران اعمال كردند. با وجود اين اقدام، يك رسانه امريكايي گزارش داده كه دولت جديد در ايران به دنبال از سرگيري تعاملات جهاني خواهد بود. سوزانا جورج، كارن دي يانگ و سوزان هايداموس در روزنامه واشنگتن پست نوشتند: از زمان رسيدن به قدرت در ماه جولاي، رييس‌جمهور جديد ايران اين سيگنال را ارسال كرده كه علاقه‌مند به تعامل مجدد با غرب است كه احتمالا مي‌تواند موجب برقراري مجدد روابط و لغو تحريم‌ها گردد. در ادامه اين مطلب آمده: براي ايران تعامل اكنون دشوارتر از هر زمان ديگري است. تهران عميقا درگير منازعه اسراييل و لبنان است. توافق هسته‌اي ايران در حال فروپاشي است. تحريم‌ها اقتصاد اين كشور را زمين گير كرده است و اين هفته ايالات متحده تهران را به ارسال موشك‌هاي بالستيك به روسيه متهم و تحريم‌هاي جديدي را عليه اين كشور وضع كرد. با اين حال، ديپلمات‌ها و مقام‌هاي منطقه‌اي مي‌گويند تحولات اين هفته بعيد است تلاش‌هاي پزشكيان براي از انزوا خارج كردن كشورش را كه يك ديپلمات عرب آن را «تنها گزينه» تهران مي‌خواند از مسير خود خارج سازد.
اين ديپلمات كه به صورت منظم با مقام‌هاي ايراني ملاقات مي‌كند و نخواست نامش فاش شود افزود: «در اين مورد، گذشت زمان به نفع ايران نيست.» به گفته وي به نظر مي‌رسيد كه ايران مايل به ميزاني از پيشرفت به سمت تعامل جهت كاهش فشار‌هاي داخلي و بين‌المللي است. زماني كه آنتوني بلينكن وزير امور خارجه امريكا روز سه شنبه تحريم‌هايي را عليه ايران اعلام كرد، او مستقيما به پيشنهادات ديپلماتيك ايران اشاره نمود. وي گفت: «رييس‌جمهور و وزير امور خارجه جديد ايران بار‌ها گفته‌اند كه مي‌خواهند تعامل با اروپا را از سر بگيرند. آنها مي‌خواهند تحريم‌ها برداشته شود... اقدامات بي‌ثبات‌سازي نظير اين دقيقا نتيجه‌اي عكس در پي خواهد داشت.» در حالي كه كشورهاي اروپايي به ايران هشدار داده‌اند كه ارسال موشك‌هاي بالستيك به روسيه به «خط قرمز» اروپا در جنگ اوكراين نزديك شده است، اما تحريم‌ها ملايم‌تر از حد انتظار به نظر مي‌رسند. وزارت امور خارجه ايران گفته ادعاي ارسال تسليحات يك «ترفند تبليغاتي زشت و يك دروغ آشكار» است.
اين نقل قول به شكلي مستقل از سوي وزير خارجه جديد ايران مورد تاكيد قرار گرفت. جايي كه عراقچي از اين گفت كه ايران آماده مذاكره است اما طرف مقابل بايد مقدمات لازم براي آن را فراهم كند. وزير امور خارجه تصريح كرد: دنبال اين هستيم كه روابط با اروپا را از منظر جديدي دنبال كنيم و اگر بتوانيم مسير جديدي كه مبتني بر احترام متقابل است پيش بگيريم كه مبتني بر منافع كشور است و اگر اروپا بتواند سياست خود را اصلاح كند ما مي‌توانيم با آنها هم ارتباط داشته باشيم هرچند كه اولويت ما نيستند. اروپايي‌ها سياست‌هاي نادرست و بعضا خصمانه‌اي را پيش گرفتند. موضوع اوكراين به پيچيدگي‌هاي روابط ايران و اروپا اضافه كرده و ما بايد بر اين فائق بيايم و نيازمند گفت‌وگوهاي منطقي و بر اساس احترام متقابل هستيم تا سوءتفاهمات پيش آمده رفع شود. اروپا نبايد انتظار داشته باشد تا يكجانبه ما نگراني‌هاي آنها را درك كنيم آنها هم بايد بدانند كه ما هم نگراني‌هايي را از طرف آنها داريم. راه‌حل اين موضوع اين نيست كه از ابزار شكست خورده تحريم استفاده كنند زيرا يك‌بار آنها در برنامه هسته‌اي ايران ديدند كه نتوانستند كاري پيش ببرند و از مسير مذاكره بهتر نتيجه گرفته شد. وي گفت: در موضوع اوكراين آنها نگران ارسال تسليحات ايران به روسيه هستند، آنها بايد از خود بپرسند كه چه شده كه ايران امروز به اين رسيده كه بنا به ادعاي اروپا مي‌تواند سلاح پيشرفته توليد و صادر كند، بنابراين راه تحريم شكست خورده است و اروپا بايد در اين مسير به صورت دوجانبه و معقول پاي ميز مذاكره با ايران باشد تا مشكلات و مسائل في مابين را حل كنيم. اگر در يك مسير دو طرفه به نگراني‌هاي هر دو طرف بپردازيم امكان احياي روابط را خواهيم داشت.
عراقچي بيان داشت: ابتدا بايد پايه مناسبي براي شروع مذاكرات ايجاد شود و بر اساس اعتمادسازي براي رفع تحريم‌ها پيش رويم. مي‌توانيم دوباره به فرمول برجام برگرديم و درست است كه تاريخ برخي قسمت‌هاي برجام گذشته، اما هنوز چارچوبي است كه مي‌تواند ما را به آينده رهنمون كند. اعضاي برجام بايد به دركي برسند كه از موضع برابر وارد گفت‌وگو شوند و ما نيازمند رفع تحريم‌ها نيستيم، بلكه بر اساس چارچوب‌هاي موجود و احترام متقابل مي‌توانيم از ابزارهاي شرافتمندانه كه منتهي به توافقي شرافتمندانه كه تضمين‌هاي لازم را داشته باشيم، استفاده كنيم. عراقچي گفت: اينكه مذاكرات در معاونت بين‌الملل هست يا نه تصميم داخلي وزارت امور خارجه است ولي مذاكرات هسته‌اي همواره در معاونت بين‌الملل بوده و اكنون هم در معاونت سياسي و بين‌الملل توأمان خواهد بود. وزير امور خارجه افزود: تيمي كه مذاكرات را پيش مي‌برد تيمي همدل و همفكر هستند و بحث‌هاي حاشيه‌اي نخواهيم داشت. به اين ترتيب سيگنال‌هايي مثبت ارسال شده كه نشان مي‌دهد كه امكان آن وجود دارد كه مذاكرات براي كنار زدن تحريم‌ها بار ديگر از سر گرفته شود، موضوعي كه بايد ديد با سياست درهاي باز ايران از سوي طرف غربي چه واكنشي خواهد گرفت و امريكا تا چه ميزان آماده است كه براي كنار رفتن تحريم‌ها، پاي ميز مذاكره بنشيند .