انتقاد فعالان ارزهاي ديجيتال به ايجاد انحصار در رگولاتوري

دبير شوراي عالي فضاي مجازي در جلسه‌اي با فعالان حوزه رمزارز اعلام كرد تنظيم‌گران طبق مصوبه شوراي عالي فضاي مجازي موظف هستند هرگونه سند را قبل از ابلاغ به تاييد شوراي عالي فضاي مجازي برسانند و در صورت تاييد شورا حق تنظيم‌گري خواهند داشت. مهم‌ترين دغدغه فعالان در اين جلسه اقدامات بانك مركزي در جهت تنظيم‌گري و ايجاد انحصار در حوزه رمزارز با وجود مخالفت‌هاي مجلس و تدوين لايحه در دولت بود. نشست هم‌انديشي قانون‌گذاري حوزه رمزدارايي‌ها و بلاكچين با حضور محمد امين آقاميري- دبير شوراي عالي و رييس مركز ملي فضاي مجازي كشور- و حسين افشين-معاون علمي و فناوري رييس‌جمهور- و جمعي از فعالان و متخصصان اين حوزه در مركز ملي فضاي مجازي برگزار شد. در اين نشست فعالان حوزه بلاكچين و رمزدارايي اعلام كردند كه دولت و مجلس پيشتر نيز در اين حوزه ورود كرده‌اند اما همچنان فعاليت قانوني در اين حوزه تبيين نشده و فعاليت‌هاي جزيره‌اي و موازي‌كاري در حوزه تنظيم‌گري، حوزه رمز ارزها و بلاكچين در كشور بلاتكليف كرده است. سيد محمدامين آقاميري- رييس مركز ملي فضاي مجازي- در اين نشست اظهار كرد: يكي از مسائلي كه ما با آن روبرو هستيم اين است كه اگر در گذشته شاهد تقابل بخش خصوصي و بخش دولتي بوديم، در بخش خدمات فضاي مجازي چالش بخش سنتي و مدرن خصوصي را داريم و در همه حوزه‌هاي كسب‌و كارهاي نوظهور، چه رمز ارزها و چه فروشگاه‌هاي اينترنتي و غيره با آن روبرو هستيم. وي به اظهارات يكي از كارشناسان درباره تفكيك مجري از تنظيم‌گر در حوزه بلاكچين و رمزدارايي‌ها اشاره كرد و گفت: ما در نظام جامع تنظيم‌گيري سعي مي‌كنيم اين مساله را مديريت كنيم چراكه بحثي جدي است. ما صنايعي داريم كه تنظيم‌گر با مجري يكي شده و به يك امر روال در كشور تبديل شده است؛ تغيير اين مسير نيازمند قانون مجلس و سياست‌هاي كلي است تا اجرا يا تنظيم‌گري را تفكيك كنيم، در مجموع تفكيك مجري از تنظيم‌گر يك اصل است. رييس مركز ملي فضاي مجازي با تاكيد بر اينكه تلاش خود را براي حل مشكلات حوزه رمزدارايي‌ها خواهيم كرد و مسائلي كه در حوزه اختيار خودمان است را پيگيري مي‌كنيم، گفت: پيش نويس سند نظامات ساماندهي حوزه رمزارزها كه وزارت اقتصاد متولي تنظيم آن بود، تحويل مركز ملي فضاي مجازي شده است، اگر اين سند پس از طي مراحل قانوني و اعمال اصلاحات لازم، تصويب شود، مجلس هم براي قانون‌گذاري بايد در چارچوب اين سياست‌ها قانون‌گذاري كند لذا با ايجاد چارچوب كلان و معماري حوزه رمزارز براساس اين سند، زيرساخت محكمي خواهيم داشت كه مي‌توانيم فعاليت‌ها را براساس آن پيش ببريم. وي به مساله خودتنظيم‌گري اشاره كرد و با نوآورانه دانستن اين اقدام، تصريح كرد: ما تاكنون خود تنظيم‌گري را در هيچ حوزه‌اي نداشتيم و اميدواريم در اسرع وقت اين اتفاق افتاده و اين مسير به صورت گسترده‌تري باز شود. ما نيازمند حركت گام به گام براي اصلاح هستيم چراكه حركت از نقطه‌اي كه فقط حاكميت تنظيم‌گري مي‌كرد تا خود تنظيم گري، مسير دشواري است اما اميدواريم كه هرچه زودتر محقق شود. آقاميري با اشاره به انتقاد يكي از فعالان حوزه رمزدارايي‌ها نسبت به ابلاغ برخي دستورالعمل‌ها و مصوبات توسط تنظيم‌گران، خاطرنشان كرد: طبق مصوبه جلسه ۸۱ شوراي عالي فضاي مجازي، تنظيم‌گران قبل از ابلاغ، بايد آن مصوبه يا دستورالعمل را به مركز ملي فضاي مجازي ارسال كنند تا با سياست‌هاي كلي تطبيق داده شود و بعد تنظيم‌گر مجوز ابلاغ دارد لذا نيازمند تاييديه از مركز ملي هستند.

  تلاش مي‌كنيم در هماهنگي با مركز ملي فضاي مجازي گره رمزارزها را باز كنيم
همچنين در اين نشست حسين افشين-معاون علمي، فناوري و اقتصاد دانش بنيان رييس‌جمهور- اظهار كرد: همواره فناوري‌هاي جديد در كنار برخي معايب، مزاياي زيادي دارند اما متاسفانه در كشور ما از آنجا كه عيب‌ها برجسته مي‌شود و صداهايي كه بيانگر عيوب باشد، بلندتر است موجب مي‌شود تا مزايا به حاشيه برود. وي با بيان اينكه وظيفه خود مي‌دانم تا از فناوري‌هاي نوظهور در دولت، نمايندگي و حمايت و هماهنگي بين دستگاه‌هاي مختلف را ايجا كنم، گفت: پديده‌هاي نوظهوري كه به حوزه پولي و مالي كشور برمي‌گردد حساسيت‌هايي دارد از جمله اينكه بايد حاكميت پولي كشور را به رسميت بشناسيم و اين نيازمند اين است كه با وزارت اقتصاد، بانك مركزي و ساير دستگاه‌هاي مرتبط وارد تعامل شويم. افشين به پشتيباني‌هايي كه در اين حوزه نياز است اشاره كرد و افزود: مركز ملي فضاي مجازي به عنوان يك نهاد حاكميتي مي‌تواند اين پشتيباني را انجام دهد و تسهيل‌گر باشد. دكتر آقاميري رييس مركز ملي فضاي مجازي ديد بسيار بازي در اين زمينه دارند و از جنس فناوري و نوآوري هستند و اين كمك مي‌كند تا مشكلات را حل كنيم. معاون علمي رييس‌جمهور با تاكيد بر اينكه ما نيازمند تعامل دوطرفه هستيم و بايد روايت از رمزارز يك روايت جديد باشد، خاطرنشان كرد: ما خودمان را متولي اين كار مي‌دانيم؛ همچنين بايد به بانك مركزي هم فرصت بدهيم و دغدغه آنها هم بشنويم و دوطرف در حل مشكل گام‌برداريم و قول مي‌دهم رايزني‌ها را در سطح بالا انجام دهم. وي ادامه داد: موضوع رفع مشكلات حوزه بلاكچين و رمزارزها در معاونت بررسي خواهد شد و ما با دستگاه‌هاي مختلف رايزني مي‌كنيم و به نمايندگي از شما در دولت، يك همدلي ايجاد خواهيم كرد. حتما اين كار نيازمند قانون است و لايحه‌اي هم مورد توافق دوستان تهيه شده و اگر در اين حوزه قانونگذاري شود، بسياري از مشكلات حل خواهد شد چراكه چارچوب‌هاي فعاليت مشخص شده است. افشين با بيان اينكه تاكيدات مقام معظم رهبري هم بر اين است كه در پديده‌هاي نوظهور ديدگاه سلبي نداشته باشيم، گفت: تلاش ما اين است كه با برگزاري چند نشست در معاونت علمي و ستاد اقتصاد ديجيتال به يك جمع‌بندي و مفهوم مشترك برسيم و اين قول را مي‌دهم كه در دوره جديد با تلاش‌هايي كه براي حل موضوع انجام مي‌دهيم، تغيير را احساس كنيد. 
  سند بانك مركزي
 مهم‌ترين چالش فعالان رمزارز
در اين جلسه تقريبا تمامي فعالان از مسيرهاي متعدد تنظيم‌گري حوزه رمزارز انتقاد كردند چرا كه با وجود طرح‌ها و لايحه‌هاي مختلفي كه از سوي مراجع مختلف تدوين مي‌شود، هيچ‌كدام از اين طرح‌ها به نتيجه نهايي نرسيده است. حاضران در نشست بيشترين انتقاد خود را نسبت به بانك مركزي و سندي كه هم‌اكنون تدوين كرده و براي اظهارنظر كارشناسي در اختيار برخي از كسب و كارها و كارشناسان قرار داده، وارد كردند. از نظر تمامي حاضران در اين جلسه بانك مركزي با توجه به جايگاهي كه در آن قرار دارد و با توجه به مصوبات پيشين مجلس اجازه تنظيم‌گري اين حوزه را ندارد بلكه بانك مركزي فقط مي‌تواند در خصوص رمزپول سياست‌گذاري و رگولاتوري انجام دهد. سند تدوين شده به دست بانك مركزي مهم‌ترين دغدغه فعالان در اين جلسه بود. برديا احمدنيا مديرعامل والكس با اشاره به ماهيت متفاوت حوزه رمزارز و راحتي كوچ كاربرا به پلتفرم‌هاي خارجي گفت: در سند بانك مركزي گفته شده تبليغات براي كسب‌كارهاي رمزارز ممنوع است. اين در حالي است كه پلتفرم‌هاي خارجي به راحتي در ايران تبليغات انجام مي‌دهند. حسين اسلامي هيات‌مديره نظام صنفي به متني با نام «انقلاب بلاك‌چين» كه روي سايت بانك مركزي در زمان همتي منتشر شده بود و اكنون در دسترس نيست اشاره كرد و گفت: امكان تنظيم‌گري حوزه غيرمتمركز توسط يك سازمان متمركز نيست و مواجه نشدن با موضوعات نوآورانه، فرصت را به تهديد تبديل مي‌كند. البته به نظر مي‌رسد فعالان بخش خصوصي تنها با اين سند مشكل ندارند. محمد قاسمي مديرعامل مزدكس به نگراني‌هاي سازمان بورس در مواجهه با سند بانك مركزي اشاره كرد و گفت: در سازمان بورس نگراني‌هايي از پيش‌نويس بانك مركزي وجود دارد چراكه اين سند اختيارات قانوني بورس را هم محدود مي‌كند. كاوه مشتاق مديرعامل انجمن بلاك‌چين در اين جلسه از نگراني فعالان حوزه رمزارز از انحصار با توجه به اقدامات بانك مركزي گفت. او معتقد است، اقدامات بانك مركزي نگران‌كننده است و كسب‌وكار‌ها نگران انحصار هستند. تاكنون ۳ مصوبه دولت، بانك مركزي را ملزم به اقدامتي در حوزه استخراج كرده اما انجام نشده و بانك مركزي ترك فعل كرده است.
در پايان پس از بررسي وضعيت تنظيم‌گري اين حوزه در جهان، فعالان اين حوزه تاكيد كردند كه شوراي عالي فضاي مجازي به عنوان نهاد بالادستي نسبت به حكمراني قانونمند در اين حوزه اقدام كرده و حوزه بلاكچين و رمزدارايي‌ها را مطابق سند راهبردي جمهوري اسلامي ايران در فضاي مجازي زودتر ساماندهي كند.