احداث ۵۷ ميليارد مترمكعب مخزن سد براي ذخيره سيلاب‌ها
سخنگوي صنعت آب با تشريح نقش سدها در هدايت و مديريت رواناب‌ها گفت: بيش از نيمي از رواناب تبديل به آب زيرزميني و بخشي از آن نيز به منابع آب سطحي تبديل مي‌شود. وزارت نيرو براي ذخيره اين بخش از بارش‌ها بيش از ۵۷ ميليارد مترمكعب مخزن در داخل كشور ساخته است.
سخنگوي صنعت آب با تشريح نقش سدها در هدايت و مديريت رواناب‌ها گفت: بيش از نيمي از رواناب تبديل به آب زيرزميني و بخشي از آن نيز به منابع آب سطحي تبديل مي‌شود. وزارت نيرو براي ذخيره اين بخش از بارش‌ها بيش از ۵۷ ميليارد مترمكعب مخزن در داخل كشور ساخته است.
به گزارش وزارت نيرو، عيسي بزرگ‌زاده سخنگوي صنعت آب كشور در برنامه «ميز اقتصاد» شبكه خبر با موضوع «راهكارهاي پيشگيري از هدررفت و افزايش ذخيره بارش‌ها» درخصوص ميزان ذخيره بارش‌ها در سال آبي جاري اظهار داشت: بارش‌هاي رخ داده در اواخر اسفند و اوايل سال كنوني، جبهه بارشي بي‌نظيري بود كه در منطقه جنوب خليج، درياي عمان و سواحل شمالي آن و در بخش‌هايي از افغانستان و پاكستان رخ داد.
وي افزود: اين‌بارش‌ها در برخي شهرهاي مدرن، قريب به يك هفته امكان خدمت‌رساني را مختل كرد و در برخي كشورهاي جنوب خليج فارس و همسايگان شرقي، خسارت‌هاي جاني و مالي گسترده‌اي ايجاد كرد.
بزرگ‌زاده بيان داشت: در همين شرايط، به مدد فعاليت‌هاي مختلفي كه فرزندان اين سرزمين در طول ساليان گذشته انجام دادند و زيرساخت‌هاي خوبي كه ايجاد شد، آثار بسيار خوبي در شكست پيك سيلاب و ذخيره‌سازي آب در سدها به وجود آمد، به گونه‌اي كه از نظر ميزان خسارت قابل مقايسه با كشورهاي اطراف نيست.
سخنگوي صنعت آب كشور با تشريح چگونگي عملكرد سدها در فرآيند ذخيره‌سازي بارش‌ها گفت: سدها به چند طريق توانستند پيك سيلاب را به خوبي پشت سر بگذارند. اول اينكه بين بارش‌هايي كه در بالادست و پايين دست حوضه رخ داد، سيلاب‌هاي بالادست را كنترل كردند تا سيلاب‌هاي پايين دست فروكش كند.
وي عملكرد يا رونديابي مخزن را يكي ديگر از توانايي سدها خواند و گفت: وقتي يك سيلاب بزرگ در درون يك رودخانه تنگ با ارتفاع زياد رخ مي‌دهد، شدت سيلاب در برخورد با دهانه سد، مستهلك شده و در دبي ورودي و خروجي تفاوت زيادي ايجاد مي‌شود. به‌طور مثال، دبي ورودي در سد «پيشين» ۱۶۰۰ مترمكعب در ثانيه بود درحالي كه دبي پيك به صفر رسيد.
بزرگ‌زاده با اشاره به آمار ذخيره‌سازي بارش‌ها در سدهاي استان سيستان و بلوچستان نيز بيان داشت: سد «پيشين» با حجم موجودي ۱۶۰ ميليون مترمكعب، ۹۵ درصد پرشدگي دارد. سد «زيردان» ۸۲ درصد پرشدگي، «كهير» ۱۳۷ ميليون آب درون خودش ذخيره كرده است. همچنين سد «خيرآباد» ۹۱ درصد پرشدگي و سد «ماشكيد عليا» ۹۴ درصد پرشدگي دارد.
وي گفت: اين نشان‌دهنده اين است كه سدهاي وزارت نيرو توانسته در بارندگي‌هاي گذشته، حجم خوب و قابل توجهي از بارش‌ها را براي تأمين نيازهاي بيش از ۲ ـ ۳ سال اين استان در خود ذخيره كند.
سخنگوي صنعت آب با بيان اينكه استان سيستان و بلوچستان دچار خشكسالي نيست و آب كافي در اختيار دارد، اذعان كرد: سدهاي نواحي جنوبي استان سيستان و بلوچستان پر آب است و نيازهاي منطقه را تأمين خواهد كرد.
وي با تأكيد بر اينكه بايد ميان حجم بارش با حجم رواناب تفاوت قائل شويم، ميزان بارش‌هاي رخ داده در سال آبي را ۴۰۰ ميليارد مترمكعب خواند و تصريح كرد: رواناب، كسري از بارش است و اگر تصور كنيم كه هر مقدار بارش انجام شود به رواناب تبديل مي‌شود، با موازين علمي فاصله دارد.
بزرگ‌زاده توضيح داد: بيش از نيمي از رواناب تبديل به آب زيرزميني و بخشي از آن نيز به منابع آب سطحي تبديل مي‌شود. وزارت نيرو براي ذخيره اين بخش از بارش‌ها بيش از ۵۷ ميليارد مترمكعب مخزن در داخل كشور ساخته كه اين سدها بيش از ۴۱ ميليارد مترمكعب قدرت تنظيم دارند.
سخنگوي صنعت آب كشور خاطرنشان كرد: نبايد هر روانابي كه وارد پيكره آبي اعم از رودخانه، تالاب يا دريا مي‌شود را معادل هدررفت آب بدانيم. متخصصان محيط زيست مي‌دانند كه تا عمق ۶ متري خليج فارس و درياي عمان كه ناحيه جزر و مدي محسوب مي‌شود، ناحيه تالابي محسوب مي‌شود و هيچگاه متخصصان محيط زيست اجازه نمي‌دهند كه آب‌هاي شيرين وارد ناحيه تالابي شود.
وي تأكيد كرد: حجم سازه‌هاي ساخته شده توسط وزارت نيرو، حجم بالايي است كه ادامه اين روند، در برنامه هفتم توسعه در دستور كار دولت چهاردهم قرار دارد.
بزرگ‌زاده با اشاره به ۳۰۰ ميليارد مترمكعب آب تبخير شده نيز گفت: اين ميزان تبخير مانند تبخير و تعرق گياهان، يك امر بديهي است و مربوط به تبخير در مخزن سدها نيست؛ بلكه تبخيري است كه حين بارش رخ مي‌دهد. وي ادامه داد: برخي كارشناسان معتقدند كه طبق برنامه هفتم توسعه، بايد ۵ درصد اين ميزان تبخير با اقداماتي نظير آبخيزداري و آبخوانداري تبديل به آب سبز شود. ولي بايد توجه داشت كه آب سبز، با آب آبي و آب جاري متفاوت است. آب سبز، در خاك وجود دارد و توسط گياه قابل بازيافت است. در مقابل اين ايده، كارشناسان بسياري نيز هستند كه معتقدند اين ايده در عمل اتفاق نخواهد افتاد و مختص محيط‌هاي آزمايشگاهي است و يك اختلاف نظر عملي در اين خصوص وجود دارد.
بزرگ‌زاده با اشاره به الزام برنامه هفتم درخصوص تبديل ۵ درصد آب تبخيري به آب سبز اظهار داشت: وزارت نيرو خود را نسبت به اجراي قانون ملزم مي‌داند و به سمت عملياتي كردن اين برنامه پيش خواهد رفت اما كارشناسان و متخصصان بسياري هستند كه معتقدند اين برنامه قابل پياده كردن نيست. همچنين كه كارشناسان ديگري نيز بر عملي شدن آن اتفاق نظر دارند؛ در هر صورت ما در وزارت نيرو تسليم قانون هستيم و به قانون عمل خواهيم كرد.
وي درخصوص سازوكار اجراي اين قانون نيز بيان داشت: نخستين اقدام اين است كه طي جلساتي با وزارت جهاد كشاورزي و سازمان برنامه و بودجه نسبت به تدوين آيين‌نامه اين مصوبه اقدام كنيم.
بزرگ‌زاده خاطرنشان كرد: وزارت نيرو پيشنويس اين آيين‌نامه را آماده كرده و اين آمادگي وجود دارد كه در جلساتي با وزارت جهاد كشاورزي و سازمان برنامه و بودجه درخصوص شيوه اجراي آن به توافق برسيم. فرصت قانوني آن نيز همچنان باقي است و در فرصت مقرر اجرايي خواهد شد.