سايه‌اي ديگر از تحريم‌ها بر مشكلات استارت‌آپ‌هاي ايراني
قفل سرمايه‌گذاري باز نمي‌شود
جذب سرمايه‌گذار خارجي مي‌تواند فرصت‌هاي بي‌شماري را براي استارتاپ‌ها و شركت‌هاي در حال رشد فراهم آورد. اين فرآيند نه تنها منابع مالي مورد نياز براي توسعه و نوآوري را تأمين مي‌كند، بلكه مي‌تواند به انتقال دانش و فناوري، افزايش بهره‌وري و ايجاد اشتغال كمك بي‌شماري كند.
جذب سرمايه‌گذار خارجي مي‌تواند فرصت‌هاي بي‌شماري را براي استارتاپ‌ها و شركت‌هاي در حال رشد فراهم آورد. اين فرآيند نه تنها منابع مالي مورد نياز براي توسعه و نوآوري را تأمين مي‌كند، بلكه مي‌تواند به انتقال دانش و فناوري، افزايش بهره‌وري و ايجاد اشتغال كمك بي‌شماري كند. با اين حال، براي بهره‌برداري موفق از اين فرصت‌ها، استارتاپ‌ها و شركت‌ها بايد به دقت چالش‌هاي موجود را شناسايي و براي غلبه بر آنها برنامه‌ريزي كنند. در اين ميان فعالان حوزه سرمايه‌گذاري باور دارند اصلي‌ترين دليل جذب نشدن سرمايه‌گذارهاي خارجي به كسب‌وكارها و استارت‌آپ‌هاي ايراني، تحريم‌هاي اعمال‌شده بر ايران است. به گفته آنها در صورت جذب شدن سرمايه‌گذارهاي خارجي كسب‌وكارهاي ايراني مي‌توانند در سطح بين‌المللي رقابت كنند. جذب سرمايه‌گذاران خارجي به عنوان عاملي حياتي در افزايش شكوفايي اقتصادي كشورهاي مختلف شناخته مي‌شود. وجود پتانسيل‌هاي بكر در اقتصاد ايران موضوعي است كه به‌شدت موردبحث قرارگرفته است و به‌طور گسترده به آن تاكيد مي‌شود. بااين‌حال، عليرغم پتانسيل اقتصادي قابل‌توجه، ايران براي به دست آوردن موقعيت برجسته در اقتصاد جهاني با تداوم موضوع اقتصاد بيمار تلاش كرده است. شاخص‌هاي عيني نشان‌دهنده تفاوت قابل‌توجهي بين ظرفيت‌هاي موجود و عملكرد واقعي در ايران است. متأسفانه، ايران شكاف قابل‌توجهي بين سهم توليد ناخالص داخلي، صادرات و تجارت جهاني در رابطه با شاخص اندازه زمين خود دارد. اين تناقض در ساير كشورهاي رقيب و نوظهور مشاهده نمي‌شود. از دلايل سختي جذب سرمايه‌هاي خارجي و ورود تكنولوژي‌هاي جديد مي‌توان به عدم شناخت كافي و واقعي شركت‌هاي خارجي از ايران، پيچيدگي‌هاي اداري، مالي، بين‌المللي و ريسك‌هاي غير قابل محاسبه در ايران اشاره نمود. از ديگر عوامل موثر مي‌توان به بروزرساني شركت‌ها و نهادهاي ايراني با قوانين و مقررات بين‌المللي جديد كه در طي اين سال‌ها تغييراتي داشته است اشاره كرد.
هدف‌گذاري براي جذب سرمايه‌گذاري خارجي از سوي استارت‌آپ‌ها
در عين حال جذب سرمايه‌گذار خارجي، يكي از مهم‌ترين اهداف استارتاپ‌ها و شركت‌هاي در حال رشد است كه به آنها امكان مي‌دهد تا منابع مالي، دانش فني و شبكه‌هاي بين‌المللي لازم براي توسعه و نوآوري را به دست آورند. اين امر نه تنها به افزايش اعتبار و شهرت جهاني آنها كمك مي‌كند، بلكه مي‌تواند دروازه‌هايي به سوي بازارهاي جديد را گشوده و به انتقال تجربيات بين‌المللي منجر شود. با اين حال، جذب چنين سرمايه‌گذاراني نيازمند درك عميقي از بازارهاي هدف، تحمل ريسك و توانايي ارايه طرح‌هاي استراتژيك است. استارتاپ‌ها براي جذب سرمايه‌گذار خارجي لازم است طرح‌هاي تجاري قوي و جذابي ارايه دهند كه نشان‌دهنده پتانسيل رشد و سودآوري آنها باشد. آنها بايد قادر به بيان واضح نقاط قوت و مزيت‌هاي رقابتي خود باشند و اطمينان حاصل كنند كه محصولات و خدمات‌شان ارزشي جديد و منحصربه‌فرد به بازار ارايه مي‌دهند. جذب سرمايه‌گذار خارجي مي‌تواند به توسعه اقتصادي كشور ميزبان كمك كند و به ايجاد شغل و افزايش بهره‌وري نيروي كار منجر شود. اگرچه جذب سرمايه خارجي به كسب‌وكارهاي ايراني يكي از راه‌هايي است كه باعث رشد آنها در بازار داخلي و ورود به بازار جهاني مي‌شود. با وجود اين، موانع قانوني و مقرراتي، ريسك‌هاي سياسي و اقتصادي، مشكلات فرهنگي و ارتباطي، عدم شفافيت و فساد، محدوديت‌هاي بازار و دسترسي و مسائل مربوط به محيط زيست و اجتماعي همگي مي‌توانند مانعي براي جذب سرمايه‌گذاران خارجي باشند. همچنين تحريم‌ها باعث شده است سرمايه‌گذاران خارجي تمايل زيادي براي ورود به اين بازار نشان ندهند. سيد حسين سجادي نيري، رييس هيات‌مديره انجمن سرمايه‌گذاري خطرپذير در اين باره به پيوست گفت: «با توجه به شرايط ايران از جمله تحريم‌ها و مشكلاتي كه به بار مي‌آورند و آماده نبودن بسترهاي قانوني، جذب سرمايه‌گذار خارجي سخت‌تر از باز كردن قفل سرمايه‌گذاري در داخل كشور است.» به گفته سجادي نيري، حجم سرمايه‌گذاري داخلي كشور تناسبي با حجم نقدينگي و ميزان پول‌هاي سرگردان در بازارهاي ديگر مانند ملك، طلا، ارز و رمزارز ندارد. او اضافه كرد: «ما بايد اول قفل پيش پاي سرمايه‌گذاري داخلي را باز كنيم زيرا اگر اين قفل باز نشود و سرمايه‌گذاري داخلي رونق پيدا نكند، طبيعتاً انتظار براي سرمايه‌گذاري خارجي منطقي نيست. قفل سرمايه‌گذاري داخلي هم بيشتر مربوط به بحث اگزيت و خروج، بورسي شدن كسب‌وكارها و حمايت دولت از سرمايه‌گذاري‌هاي مراحل اوليه و بورسي است.» او درباره تاثير سرمايه‌گذاري خارجي افزود: «معمولاً سرمايه‌گذاري خارجي با اسمارت ماني همراه است و قطعاً حجم سرمايه‌گذاري ما را چند برابر مي‌كند. علاوه بر اين كسب‌وكارهاي ما را به تجربيات جديد و جهاني نزديك و كمك مي‌كند به بازارهاي جهاني وصل شوند.» به گفته رييس هيات‌مديره انجمن سرمايه‌گذاري خطرپذير، براي رونق بازار سرمايه داخلي، بايد مساله اگزيت و بورسي شدن كسب‌وكارها برطرف و دولت مجاب به ايجاد مشوق شود. او درباره همكاري با نهادهاي داخلي افزود: «ما در تلاش براي تاسيس يك شركت مشترك با صندوق نوآوري شكوفايي هستيم تا آن را تبديل به يك CVC كنيم و براي بانك‌ها و بازار سرمايه الگويي شود تا بتوانند از مزيت‌هاي قانون جهش توليد دانش‌بنيان استفاده كنند.»
شركت‌هاي داخلي ارزش خود را با ورود سرمايه خارجي پيدا مي‌كنند
رضا قوامي‌پور، كارشناس فعال در زمينه راه‌اندازي كسب‌وكار باور دارد هر چقدر راه ورود سرمايه‌گذاران خارجي باز شود، به تبع آن اكوسيستم نوآوري رشد خواهد كرد و شركت‌هاي داخلي ارزش واقعي خود را در بازار جهاني پيدا مي‌كنند. او در اين باره گفت: «با ورود سرمايه‌گذاران خارجي شركت‌هاي ما ارزش واقعي خودشان را پيدا مي‌كنند و شركت‌ها در كنار رقباي خود در كشورهاي همسايه، ارزش بالاتري پيدا خواهد كرد.» او ادامه داد: « اگر سرمايه‌گذاران خارجي وارد اكوسيستم نوآوري ما شوند، علاوه بر اينكه اين اكوسيستم رشد خواهد كرد و شركت‌هاي جديدتري وارد بازار خواهند شد، رقابت بين سرمايه‌گذاران مختلف شكل خواهد گرفت و ارزش واقعي كسب‌وكارها نشان داده مي‌شود.» قوامي‌پور توضيح داد: «ما بايد تلاش كنيم شركت‌هايي را كه در پورتفوي ما قابليت بين‌المللي شدن دارند به بازارهاي خارجي معرفي مي‌كنيم. گاهي اين شركت‌ها با هويت‌هاي جديد در كشورهاي ديگر شروع به كار مي‌كنند تا بتوانند سرمايه‌گذار خارجي جذب كنند. كار ديگري كه بايد انجام دهيم كشف فرصت‌هاي موجود در اكوسيستم نوآوري كشورهاي ديگر است. بايد ببينيم در كشورهاي ديگر چه سرمايه‌گذاراني وجود دارند، اكوسيستم سرمايه‌گذاري خطرپذير در آن كشورها چگونه است و چطور مي‌شود با اين سرمايه‌گذاران وارد همكاري شد.» او درباره جذب اين سرمايه‌گذاران به كسب‌وكارهاي ايراني گفت: «ما سعي مي‌كنيم بازار كشورهاي مختلف را بررسي كنيم، با سرمايه‌گذاران آنها جلسات مختلف برگزار كنيم و تمام تلاش‌مان اين است آنها مايل به سرمايه‌گذاري در شركت‌هاي ايراني شوند. گاهي ممكن است اين اتفاق به‌طور مستقيم در شركت‌هاي داخل ايران نيفتد و نياز به ايجاد شركتي با هويت جديد در خارج از ايران باشد.»
تحريم‌ها اصلي‌ترين چالش براي ورود سرمايه‌گذاران خارجي
به گفته قوامي‌پور، تحريم‌ها از اصلي‌ترين چالش‌هاي شركت‌هاي ايراني براي معامله با سرمايه‌گذاران خارجي است. او درباره ساير چالش‌هاي كسب‌وكارهاي ايراني توضيح داد: «چالشي كه از سمت خود ما وجود دارد اين است كه به دليل اينكه شركت‌هايمان را در يك فضاي آكواريومي رشد داده‌ايم، با ادبيات بين‌المللي و مسيري كه براي ورود به اين فضا پيش روي خود دارند آشنا نيستند و اين نياز به تمرين و استمرار دارد.» او درباره كسب‌وكارهايي كه احتمال موفقيت بيشتري در فضاي بين‌المللي دارند گفت: «استارت‌آپ‌هايي كه انعطاف‌پذيري‌شان با فضاي بين‌المللي راحت‌تر انجام مي‌شود، يعني مي‌توانند سريع‌تر زيرساخت‌هايشان را با بازارهاي خارجي منطق كنند و تيم‌هايشان را با ادبيات بين‌المللي تطبيق دهند، در اين مسير موفق‌تر خواهند بود. قطعاً براي موفقيت تيم‌ها بايد علاوه بر اينكه چابكي لازم را دارند، ريسك‌پذير باشند.» قوامي‌پور در نهايت گفت: «بسياري از تيم‌هايي كه من مي‌بينم مايل‌اند به فضاي بين‌المللي و جذب سرمايه‌گذار خارجي ورود كنند، رويايي در سر دارند و براي آن اقدامي نمي‌كنند. مهم‌ترين نكته براي جذب سرمايه‌گذار خارجي جسارت و شهامت است.»