بقا به قيمت «تجاوز» و «ترور»
پس از حملات جنون‌وار اسراييل به لبنان، فضاي منطقه به چه سمت و سويي مي‌رود؟ اين رويكرد تازه چه تحولاتي در مناسبات منطقه‌اي و جهاني ايجاد مي‌كند؟گسستگي‌هاي از درون اسراييل، چه شرايطي را براي اين رژيم ايجاد مي‌كند؟ اظهارات رييس‌جمهور در خصوص تنش‌زدايي در منطقه به چه معناست؟ اين پرسش‌ها و پرسش‌هاي ديگر اين روزها به تناوب در افكار عمومي ايرانيان مطرح است.
زهرا سليماني|پس از حملات جنون‌وار اسراييل به لبنان، فضاي منطقه به چه سمت و سويي مي‌رود؟ اين رويكرد تازه چه تحولاتي در مناسبات منطقه‌اي و جهاني ايجاد مي‌كند؟گسستگي‌هاي از درون اسراييل، چه شرايطي را براي اين رژيم ايجاد مي‌كند؟ اظهارات رييس‌جمهور در خصوص تنش‌زدايي در منطقه به چه معناست؟ اين پرسش‌ها و پرسش‌هاي ديگر اين روزها به تناوب در افكار عمومي ايرانيان مطرح است. حسن بهشتي‌پور كارشناس مسائل بين‌الملل در گفت‌وگو با «تعادل» تلاش مي‌كند به مجموعه اين پرسش‌ها و ساير پرسش‌هايي از اين دست پاسخ دهد. بهشتي‌پور حاشيه‌سازي‌هاي نتانياهو در منطقه را در راستاي اين هدف كلي ارزيابي مي‌كند كه اسراييل تصور مي‌كند با برگزاري انتخابات امريكا و حضور احتمالي ترامپ در راس هرم سياسي ايالات متحده، دست نتانياهو در منطقه بازتر شده و محور مقاومت تضعيف مي‌شود! بهشتي‌پور در عين حال اعلام مي‌كند كه ايران با بازي هوشمندانه و مدبرانه برنامه‌هاي اسراييل براي درگير كردن ايران را بي‌اثر ساخته است. اين كارشناس مسائل بين‌الملل همچنين حشيه‌سازي‌هاي اخير بلومبرگ را در راستاي فرافكني اسراييل ارزيابي كرده و معتقد است كه ذات اسراييل با تنش، درگيري و ترور ممزوج شده است.
همزمان با حضور رييس‌جمهور در نيويورك و طرح بحث تنش‌زدايي توسط پزشكيان، حزب‌الله هم عليه رژيم صهيونيستي اعلام جنگ كرد. تحليل شما از اين شرايط متناقض چيست؟
من تناقضي نمي‌بينم. اينكه جنايتي توسط اسراييل در جنوب لبنان و بيروت در حال وقوع است و حزب‌الله هم اعلام جنگ كرده با تجاوز اسراييل به جنوب لبنان و بيروت مقابله مي‌كند، تناقض نيست. شما وقتي مي‌گوييد تناقض، يعني چه؟ يعني انتظار داريد كه حزب‌الله در برابر اين تجاوزات واكنشي نشان ندهد ؟
به هيچ‌وجه؛ اتفاقا من با شما كاملا موافقم كه دفاع و مقاومت حزب‌الله، حق طبيعي حزب‌الله و مردم لبنان است. از اين جهت طرح بحث كردم كه برخي تحليلگران حزب‌الله را بازوي منطقه‌اي ايران مي‌دانند.
بايد توجه داشت كه كنشگري حزب‌الله در واكنش به تجاوزات رژيم صهيونيستي است. از سوي ديگر حزب‌الله بازوي منطقه‌اي ايران نيست بلكه حزب‌الله يك قدرت با نفوذ هم در لبنان و هم در منطقه است. امروز حزب‌الله براي ايران يك متحد استراتژيك است، همچنان كه كل گروه مقاومت، متحد استراتژيك ايران است. اعضاي مختلف محور مقاومت هر كدام براي خود تحليل دارند و تصميمات مجزايي مي‌گيرند. مثلا گروه حماس در جريان ماجراي 7اكتبر، خودش راسا اقدام كرد. حزب‌الله هم در تصميم‌سازي‌هايش استقلال دارد. البته در كليت همه اين گروه‌ها مثل حزب‌الله، حماس، انصار‌الله، حشد الشعبي و... ذيل مقاومت تعريف مي‌شوند و در عين اينكه با هم هماهنگ هستند، تصميمات خاص خود را نيز اتخاذ مي‌كنند. در اين شرايط اسراييل است كه با حمله كردن به مناطق گوناگون قصد دارد، ايران را وارد درگيري و جنگ منطقه‌اي كند. البته ايران هم با هوشياري وارد اين بازي نشده است. البته اين به آن معنا نيست كه ايران از حزب‌الله دفاع نمي‌كند.
با تحولات اخير منطقه به چه سمت و سويي سوق پيدا مي‌كند؟ با اعلام رسمي آغاز نبرد توسط حزب‌الله بايد منتظر چه تحولاتي در منطقه باشيم و آيا مي‌توان دورنمايي از آتش بس را متصور شد؟
اين اعلام به اين معناست كه حزب‌الله قبلا حملاتش را در حمايت از حماس در غزه انجام مي‌داد. اما امروز از خودش دفاع كرده و در رويارويي مستقيم با اسراييل قرار دارد. در واقع اسراييلي‌ها آتش تنازع تازه‌اي را در منطقه كليد زده‌اند. حزب‌الله مي‌خواهد بگويد، چاره‌اي جز جنگ ندارد و آتش افروزي اسراييل او را ناچار به واكنش كرده است. تا پيش از ماجراي پيجرها و كشته شدن ده‌ها نفر از مردم مظلوم لبنان، تلاش براي مختل كردن تشكيلات ارتباطي حزب‌الله، همچنين ترور فرماندهان عالي حزب‌الله مانند فواد شكر و ابراهيم عقيل و... حزب‌الله تنها براي حمايت از حماس وارد چالش با اسراييل شده بود. امروز اما اسراييل در حال ريختن آتش بر سر مردم است تا رسما حمله زميني‌اش را آغاز كند. به همين دليل حزب‌الله وضعيت جنگي اعلام كرده است. اين رويكرد طبيعي مقاومت در برابر تجاوز ارتش اسراييل به لبنان است. طي دو روز گذشته صدها نفر از مردم لبنان كشته شده‌اند. اين جنايت واقعا در جهان كم‌نظير است.
اسراييل از درون هم در شرايط خاصي قرار دارد؛ هم در داخل با تظاهرات گسترده مردم عليه نتانياهو مواجه است. هم در سطح جهان، اعتراضات فراواني عليه اين رژيم صورت گرفته، ضمن اينكه برخي دادگاه‌هاي بين‌المللي نتانياهو را به عنوان جنايتكار جنگي معرفي كرده‌اند. ظاهرا نوعي از هم‌گسيختگي شكل گرفته است. اين ميزان آشفتگي در كنار تجاوز به لبنان چه معنايي دارد؟
قبلا هم در مصاحبه‌اي با شما اعلام كرده بودم نتانياهو تا 15آبان كه انتخابات امريكا برگزار مي‌شود به دنبال تداوم تنش‌هاست. نخست‌وزير اسراييل اميدوار است كه ترامپ برنده شود. نتانياهو تصور مي‌كند، حضور ترامپ به معناي باقي ماندن او در قدرت خواهد بود. چرا كه نتانياهو در دوره قبلي رياست‌جمهوري ترامپ حدفاصل 2016 تا 2020 به‌طور كامل تحت حمايت كوشنر داماد ترامپ قرار داشت. شخص ترامپ هم اقدامات منحصر به فردي به نفع اسراييل صورت داد. ترامپ بر خلاف سياست رسمي امريكا بيت‌المقدس را به عنوان پايتخت اسراييل به رسميت شناخت. از سوي ديگر، مناطق اشغالي بلندي‌هاي جولان را به عنوان خاك اسراييل به رسميت شناخت. همچنين شهرك‌سازي‌هاي اسراييلي‌ها را تاييد كرد و به رسميت شناخت. فراموش نكنيد ساير روساي جمهور امريكا با شهرك‌سازي‌ها در ظاهر مخالفت مي‌كردند. چرا كه قدس شرقي، كرانه باختري و غزه طبق قطعنامه‌هاي شوراي امنيت، مناطق اشغالي محسوب مي‌شوند! مجموعه اين مسائل باعث شده نتانياهو به دنبال تداوم وضع موجود تا حضور ترامپ باشد چرا كه آمدن ترامپ را در تثبيت موقعيت خود موثر مي‌داند.
نشانه‌هاي تحليلي اما خلاف اين تصورات را نشان مي‌دهد. مدت‌هاست ترامپ نسبت به نتانياهو انتقاد مي‌كند و چالش‌هاي بسياري با او دارد. حتي در سفر اخير نتانياهو به امريكا نشانه ناراحتي ترامپ از نتانياهو مشخص شد. از سوي ديگر هريس در نظرسنجي‌ها اوضاع بدي ندارد. اگر هريس روي كار بيايد آيا آتش بس محتمل خواهد بود؟
اسراييل متحد استراتژيك امريكاست. متحد استراتژيك يعني دو كشور در همه حوزه‌هاي نظامي، امنيتي، اقتصادي، فرهنگي و.. روابط راهبردي و نزديك دارند. وقتي دو كشور در همه زمينه‌ها همسو باشند متحد استراتژيك هستند. امريكا و اسراييل متحد استراتژيك هستند چه رييس‌جمهور امريكا ترامپ باشد چه هريس و بايدن.اما در عين حال، حتي دو متحد استراتژيك هم ممكن است با هم اختلاف داشته باشند. امروز اختلاف نتانياهو با بايدن، نمايان است، ممكن است با ترامپ هم اختلافاتي وجود داشته باشد. از سوي ديگر، پرسش شما درباره اختلاف ترامپ و نتانياهو كاملا درست است. اما با جناياتي كه اسراييل در غزه صورت داده و 42 هزار نفر را كشته (اكثريت اين قربانيان را زنان و كودكان تشكيل مي‌دهند) طبيعي است كه ترامپ ملاحظاتي داشته باشد. نتانياهو علنا جنايت مي‌كند و اين باعث شده حتي فردي مانند ترامپ هم نتواند علنا از نتانياهو دفاع كند. اما حتي اگر نتانياهو هم نباشد و فرد ديگري روي كار باشد، روابط راهبردي ميان اسراييل و امريكا تداوم خواهد داشت.
اخيرا بلومبرگ ادعاهايي را به نقل از رييس‌جمهوري درباره موضوع خلع سلاح در منطقه بيان كرد كه با تكذيب طرف ايراني مواجه شده است. اين ادعاها از نظر شما در راستاي چه هدفي است؟
توجه كنيد آنچه كه آقاي عراقچي در مورد اظهارات آقاي پزشكيان تكذيب كرد خبر بلومبرگ بود. عراقچي نقل قول برخي رسانه‌ها از رييس‌جمهور« مبني بر اينكه ايران آماده كاهش تنش با اسراييل است را به‌شدت تكذيب كرد و گفت كه آقاي پزشكيان به هيچ عنوان چنين اظهاراتي نداشته است.» آنچه كه آقاي عراقچي تكذيب كرده است اين موضوع مهم است كه «ايران آماده كاهش تنش با اسراييل است» اين گزاره در شرايطي كه اسراييل غزه و لبنان را به خاك و خون كشيده است از سوي بلومبرگ تبليغ مي‌شود كه نشان دهد بين خط مقاومت اختلاف ايجاد شده است در حالي كه وقتي به فايل صوتي كه در گروه به اشتراك گذاشته شده است، گوش مي‌كنيم . مي‌بينيم كه اصلا بحث رييس‌جمهور كاهش تنش با اسراييل نيست . پزشكيان درمورد خلع سلاح دو طرف صحبت مي‌كند اين حرف به معناي آمادگي براي كاهش تنش نيست اين حرف به معناي خلع سلاح تبليغاتي طرف مقابل است. پزشكيان با استفاده از تئوري «موازنه صفر است» در واقع امر تعليق به محال را مطرح مي‌كند كه براي اسراييل اصلا پذيرفتني نيست زيرا بقاي اسراييل توسعه‌طلبي است و اين سياست را با اتكا به برخورداري از انواع سلاح‌هاي مرگبار پيش مي‌برد. بنابراين يك نوع تاكتيك براي خلع سلاح تبليغاتي طرف مقابل است زيرا همه مي‌دانند اسراييل به هيچ‌وجه حاضر به خلع سلاح نمي‌شود .
چرا اسراييل زير بار يك چنين ايده‌اي براي كاهش تنش نمي‌رود؟
من خواهش مي‌كنم به اين موضوع مهم دقت كنيد چندين دهه است كه تئوري خاورميانه عاري از سلاح‌هاي هسته‌اي از سوي ايران، مصر و چند كشور ديگر در مجامع بين‌المللي مطرح مي‌شود چرا اسراييل زير بار نمي‌رود؟ به خاطر اينكه اين رژيم جنايتكار بيش از 200 كلاهك هسته‌اي دارد و خاورميانه عاري از سلاح هسته‌اي يعني خلع سلاح اتمي اسراييل و مشخص است كه آنها هيچگاه اين طرح را نمي‌پذيرند، اما چرا طرف مقابل مرتب اين طرح را در مجامع بين‌المللي مطرح مي‌كنند؟ به اين دليل كه ثابت كنند تبليغات اسراييل در مورد نگراني از تهديد هسته‌اي دروغ است. زيرا اگر واقعا اسراييل نگران تهديد هسته‌اي بود، موازنه صفر هسته‌اي را مي‌پذيرفت . براين اساس شما مطمئن باشيد در اينجا بحث آقاي پزشكيان خلع سلاح ايران در برابر اسراييل نيست بلكه بحث اين است كه تبليغات اسراييل را رسوا كند و نشان دهد كه اين رژيم توسعه‌طلب براي بقاي خود متكي به سلاح است و به هيچ‌وجه خلع سلاح را نمي‌پذيرد . تنها ايرادي كه مي‌شود به اين حرف آقاي پزشكيان وارد كرد اين است كه ايشان بايد به جاي واژه خلع سلاح كه خيلي كلي است از واژه برقراري موازنه صفر استفاده مي‌كرد.