ناترازي بنزين؛ داغي تازه!

چالش ناترازي بنزين در ايران، مساله‌اي پيچيده و چندوجهي است كه ازعوامل متعددي چون فرسودگي ناوگان حمل‌ونقل، كيفيت پايين خودروهاي داخلي، مديريت ناكارآمد مصرف و قاچاق سوخت نشأت مي‌گيرد. براي غلبه بر اين چالش، مجموعه‌اي از راهكارها از سوي تحليلگران و كارشناسان مربوطه پيشنهاد شده است، ازجمله نوسازي ناوگان حمل‌ونقل عمومي، ارتقاي استانداردهاي توليد خودرو، اصلاح الگوي مصرف سوخت، مبارزه با قاچاق، حركت به سمت خودروهاي برقي و نوسازي پالايشگاه‌ها و احداث پتروپالايشگاه‌هاي نسل سوم. اگرچه اين مسير دشوار است، اما با اتخاذ رويكردي علمي و مبتني بر واقعيت‌هاي كشوردست‌يافتني خواهد بود. به گزارش «تعادل» موفقيت در اين زمينه نه تنها به حل مشكل ناترازي بنزين كمك مي‌كند، بلكه مي‌تواند فرصتي براي تحول ساختاري دراقتصاد كشور، بهبود كيفيت هوا، كاهش وابستگي به واردات سوخت، افزايش بهره‌وري انرژي و حركت به سمت اقتصادي دانش‌بنيان فراهم آورد. اين تلاش جمعي، كه نيازمند اراده ملي و مشاركت همه بخش‌هاي جامعه است، مي‌تواند زمينه را براي رشد اقتصادي پايدار، اشتغال‌زايي و در نهايت، ارتقاي كيفيت زندگي شهروندان فراهم كرده و ايران را در مسير توسعه پايدار و  آينده‌اي  سبزتر  در  حوزه  انرژي  قرار  بدهد.

مديريت مصرف بنزين در ايران با  چالش‌هاي جدي مواجه است كه رشد بي‌رويه مصرف و عدم كنترل موثر آن از مهم‌ترين آنها است. براي مقابله  با  اين مشكل، رويكردي چندجانبه و جامع  ضروري به نظر  مي‌رسد. 

در درجه اول، اصلاح الگوي مصرف سوخت از طريق آموزش گسترده و فرهنگ‌سازي درجامعه اهميت ويژه‌اي دارد. اين امر مي‌تواند شامل آگاهي‌بخشي درباره پيامدهاي زيست‌محيطي و اقتصادي مصرف بي‌رويه سوخت و ترويج روش‌هاي صرفه‌جويي در مصرف باشد. 
همزمان، بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين در مديريت مصرف سوخت مي‌تواند تحولي اساسي ايجاد كند. استفاده از سامانه‌هاي هوشمند سوخت، كارت‌هاي هوشمند و سيستم‌هاي پيشرفته مديريت مصرف، امكان نظارت دقيق‌تر بر الگوهاي مصرف را فراهم مي‌آورد. اين فناوري‌ها نه تنها به شناسايي و كنترل مصرف بي‌رويه كمك مي‌كنند، بلكه ابزاري كارآمد براي مقابله با قاچاق سوخت نيز هستند.   علاوه بر اين، تشويق به استفاده از وسايل نقليه كم‌مصرف و سرمايه‌گذاري در توسعه حمل‌ونقل عمومي مي‌تواند به كاهش وابستگي به خودروهاي شخصي و در نتيجه كاهش مصرف بنزين منجر شود. در همين زمينه، محمد ترابي، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار كرد: ناترازي بنزين به معناي كمبود يا عدم تعادل بين عرضه و تقاضاي بنزين است كه در ايران و بسياري از كشورهاي ديگر به دليل افزايش مصرف و مشكلات در توليد ممكن است رخ بدهد.  وي عنوان كرد: افزايش توليد بنزين از طريق بهينه‌سازي و توسعه پالايشگاه‌هاي موجود يا احداث پالايشگاه‌هاي جديد مي‌تواند كمك‌كننده باشد.  وي همچنين با اشاره به اينكه تشويق به استفاده از خودروهاي برقي و گازسوز مي‌تواند به كاهش مصرف بنزين كمك كند، گفت: استفاده از گاز طبيعي فشرده (CNG) به عنوان جايگزيني براي بنزين در حمل‌ونقل عمومي و خودروهاي شخصي بايد افزايش پيدا كند. وي با بيان اينكه بهبود سيستم‌هاي حمل و نقل عمومي مي‌تواند به كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي كمك كند، بيان كرد: استفاده از وسايل نقليه عمومي كم‌مصرف، مانند مترو و قطار، مي‌تواند جايگزيني مناسب براي استفاده از خودروهاي شخصي باشد. وي تصريح كرد: يكي از دلايل ناترازي بنزين، قاچاق سوخت به كشورهاي همسايه است. تقويت نظارت‌هاي مرزي و استفاده از فناوري‌هاي پيشرفته نظارتي مي‌تواند به كاهش قاچاق كمك كند.  به گفته زارعي، تسهيل سرمايه‌گذاري در اين بخش از طريق قوانين و سياست‌هاي حمايتي، مي‌تواند به افزايش ظرفيت توليد و رفع ناترازي كمك كند. وي خاطرنشان كرد: با همكاري‌هاي بين‌المللي و جذب سرمايه‌گذاري خارجي، مي‌توان به تكنولوژي‌هاي جديدتر و كارآمدتر دست يافت و مشكل ناترازي را كاهش داد. وي گفت: اين اقدامات مي‌تواند به بهبود تعادل بين عرضه و تقاضاي بنزين در ايران كمك كند و در بلندمدت مشكل ناترازي بنزين  را  كاهش بدهد.