تقابل ريسك‌ها در بازار سرمايه
مهر ماه تا به امروز دو چهره متفاوت از خود را به فعالين بازار سرمايه نشان داده، مهر ماهي كه ديگر خبري از تعطيلات سريالي نيست و همه اميدوار بودند كه بازار از اين پس روندي واقعي به خود بگيرد كه متاسفانه با اتفاقات و رويداد‌هاي سياسي همچنان سايه سنگين‌ترين ريسك‌هاي سيستماتيك بر سر بازار سنگيني مي‌كند.
مهر ماه تا به امروز دو چهره متفاوت از خود را به فعالين بازار سرمايه نشان داده، مهر ماهي كه ديگر خبري از تعطيلات سريالي نيست و همه اميدوار بودند كه بازار از اين پس روندي واقعي به خود بگيرد كه متاسفانه با اتفاقات و رويداد‌هاي سياسي همچنان سايه سنگين‌ترين ريسك‌هاي سيستماتيك بر سر بازار سنگيني مي‌كند.
بازار سرمايه عادت كرده است كه ريسكي را خنثي مي‌كند و بعد ريسك قوي‌تري جايگزين آن مي‌شود. ابهامات بازار تا حدودي از جنبه‌هاي مديريتي رفع شده و بر همه واضح است كه رياست جديد تا به اينجاي كار در جهت منافع سهامداران تلاش كرده است اما متاسفانه ابزار‌هاي لازم براي حمايت قاطع از بازار هنوز در اختيارش نيست، از طرفي دامنه نوسان محدود هم به خوبي لحاظ شد ولي محدوديت دامنه نوسان بايد توام با حمايت و ايجاد فضاي آرام در بازار باشد، چراكه تداوم دامنه نوسان محدود در درازمدت مي‌تواند اثرات معكوسي داشته باشد، حمايت توام با دامنه محدود و افزايش حجم مبنا به صورت پلكاني مي‌تواند تاحدودي پنيك‌هاي بازار را خنثي كند تا سهامداران با خيال آسوده‌تري جريانات بازار را پيگيري كنند!
سهامداران در ماه‌هاي آينده مي‌توانند با چالش‌هاي بيشتري روبه‌رو شوند كه بخشي از آنها داخلي و درون سازماني است و بخشي نيز خارجي است، مهم‌ترين رويداد بحث انتخابات امريكاست كه شايد ديگر به حاشيه برده شده است و كسي از آن سخن نمي‌گويد، آن‌قدر كه اتفاقات ريز و درشت افتاده است كه تحليل شرايط و لحاظ نمودن تمام متغير‌هاي اثرگذار بر بازار به كاري غيرممكن تبديل شده است!! قطعا قبول سمت رياست سازمان بورس در اين برهه كار بسيار سختي بود و حكم شمشير دو لبه را دارد.
عامل ديگر تاثيرگذار بر بازار اين روز‌ها نوسانات شديد قيمت‌هاي جهاني در پي رويداد‌هاي سياسي است! انگيزه بهتر شدن بازار روي تابلو ديده مي‌شود اما متاسفانه فضاي مناسبي وجود ندارد و يك بلاتكليفي خاص كل فضاي سياسي و اقتصادي كشور را فراگرفته است. در اين روزهاي سخت بازار سرمايه شاهد بوديم كه تحولات تابلويي است كه نشان مي‌دهد بازار به چه گروه‌هايي تمايل دارد و سهام بنيادي را خوب مي‌خرند. هفته گذشته شاخص كل و كليت بازار مثبت بود و از آن مهم‌تر ارزش معاملات به بالاي 6 همت رسيد كه نويدبخش روزهاي خوبي براي بازار سرمايه بود، اما متاسفانه رويداد‌هاي سياسي و حوادث پيرامون ترور و محدوديت دامنه نوسان مجدد بازار را از مسير منحرف كرد.
از نظر ساختاري و تكنيكالي و در شرايط ايده‌آل حركت اصلي بازار بايد از 5 هفته ديگر يعني هفته دوم آبان ماه آغاز گردد و باتوجه به حمايت‌هاي روي تابلو و محدوديت دامنه نوسان اصلاح فعلي بيشتر جنبه زماني دارد تا قيمتي.
ضمنا در همين شرايط كه معاملات رونق زيادي ندارد توصيه اكيد به رياست سازمان بورس دارم كه در همين دوره ۳۰ ماهه مسووليت به سمت ادغام و باز خريد و ساماندهي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بروند!
توصيه مي‌كنم زماني كه به اختيار مي‌توان اين كار را انجام داد نگذاريم همانند موسسات اعتباري با اجبار انجام شود! در اين چند روز در تايم‌هاي نيمه اول و دوم بازار در ساعت‌هاي مختلف شاهد جدال جدي جريان ترس‌ها و ترديدها و خوش‌بيني‌ها و بدبيني‌ها در بازار هستيم و صفحه معاملات به خوبي نشان‌دهنده اين موضوع است.
در اين برهه زماني همه مشكلات بازار سرمايه را مي‌دانند و دواي اين درد و بازگشت اعتماد را نيز بهتر از هر كسي مي‌دانند! اما متاسفانه شرايط هنوز به ثبات لازم نرسيده و هر بار يك اتفاق باعث برهم زدن آرامش بازار مي‌شود.
اگر معتقد به بازگشت بازار به روند عادي خود با شتاب ملايم باشيد، احتمالا مسير در پيش گرفته شده اين چند روز در بازار ادامه داشته باشد حداقل تا پايان هفته و بازار رفته‌رفته به تعادل متوازن برسد. البته نبايد از محدوديت دامنه يك درصدي چشم‌پوشي كرد كه خود يك نوع قيمت‌گذاري دستوري است، زماني كه از عدم قيمت‌گذاري دستوري توسط دولت صحبت مي‌كنيم به عنوان يكي از چالش‌هاي بازار سرمايه، نبايد دامنه نوسان را محدود كنيم، چون خود مصداق بارز قيمت‌گذاري دستوري و دخالت در روند بازار است، درست است در همه جاي دنيا در شرايط پنيك و تنش حمايت از بازار صورت مي‌گيرد ولي در كشور ما فقط دامنه نوسان محدود مي‌شود، اما چه كنيم كه دم‌دستي‌ترين ابزار همين دامنه نوسان است كه دراختيار مديران است. اين محدوديت انگيزه را براي خريد سهام كاهش مي‌دهد و عملا نوسان‌گيران را از جريان بازي خارج مي‌كند و در درازمدت هم اثرات رواني خوبي ندارد.
اما اگر جزو آن دسته از فعالان بازار هستيد كه به عادي شدن شرايط در كوتاه‌مدت اعتقادي نداريد و احتمال مي‌دهيد درگيري‌ها لااقل تا ۷ اكتبر و سالگرد شروع جنگ ادامه داشته باشد و كماكان تمايل به حضور در بازار داريد، توصيه مي‌كنيم چند روزي نظاره‌گر بازار باشيد و در درآمد ثابت‌ها مسير را دنبال كنيد و تصميم عجولانه‌اي نگيريد، چراكه فرصت براي سرمايه‌گذاري بسيار زياد است. بازار در ۶ ماهه ابتدايي سال ١۴٠٣ با پنيك‌هاي شديدي مواجه شده است.
حوادث عجيب و غيرقابل پيش‌بيني كه هيچ تحليلگري قادر به پيش‌بيني آنها نبوده است!! اتفاقاتي كه روي داده‌اند ناگهاني و خارج از انتظارات عادي سرمايه‌گذاران بوده‌اند و اثرات سنگين و نامتعارف را بر حجم و ارزش معاملات و روند معاملات و همچنين افكار عمومي داشته است، از طرفي توجيه پس از وقوع مبني بر قابل پيش‌بيني بودن بلايي هست كه گريبانگير اين روزهاي بازار شده.
به عبارتي رويداد‌هاي فعلي اصلا سناريويي براي آن در ذهن تحليلگران طراحي نشده و ناگهاني اتفاق افتاده و به خاطر همين موضوع هم اظهارنظر قاطع در مورد بازار كار بسيار دشواري است.
در اين حوادث نيز سناريو‌هاي بسيار زيادي وجود دارد كه نمي‌دانيم به كدام وزن بدهيم ولي از سازمان بورس انتظار داريم تا كمرنگ شدن سايه ريسك‌هاي نامعقول حمايت همه‌جانبه‌اي از بازار و سهامداران انجام دهد. اگر حوادث سال ١۴٠٣ را يك‌بار ديگر مرور كنيم برخي از ترس و وحشت‌ها نسبت به آينده بازار كمرنگ‌تر خواهند شد، ولي باز هم مي‌گويم سال ۱۴۰۳ سال بسيار عجيبي است و به نظرم اتفاقات بسيار مهم‌تري هم رخ خواهند داد.