افزايش «رهاشدگي» سالمندان

رييس انجمن سالمندان ايران ضمن هشدار نسبت به سرعت رشد سالمندي در ايران، بيشترين علت نارضايتي سالمندان را مربوط به وضعيت معيشتي و مالي‌ آنها اعلام كرد و گفت: علي‌رغم اينكه ميانگين تعداد فرزندان سالمندان فعلي كشور «۵ فرزند» است اما شاهد افزايش رهاشدگي سالمندان به دليل اشتغال فرزندان دختر و پسر هستيم اين در حالي است كه ميزان «افسردگي» در «خانه‌هاي سالمندان» بيش از ۷۰ درصد است.

احمد دلبري در گفت‌وگو با ايسنا، به مناسبت روز جهاني سالمندان، با اشاره به سرعت رشد سالمندي در ايران، اظهار كرد: جمعيت كشورهاي توسعه‌يافته طي بيش از ۱۰۰ سال به دو برابر رسيده، به‌طوريكه جمعيت فرانسه پس از ۱۲۰ سال از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد رسيده و اين درحالي است كه اينگونه كشورها براساس وضعيت و آمادگي كه از گذشته تاكنون داشته‌اند، نسبت به سالخوردگي جمعيت‌شان چندان نگراني ندارند، اما ايران با بيشترين سرعت رشد سالمندي نسبت به دنيا و به ويژه كشورهاي آسيا روبروست.

ايران آمادگي ورود به سالخوردگي جمعيت را ندارد

او ادامه داد: طي ۴۵ سال گذشته جمعيت سالمندي از ۵.۳ درصد به ۱۰.۳ درصد رسيده كه زمان دو برابر شدن جمعيت سالمندي در مرحله بعدي كمتر از اين رقم بوده و در ۲۰ سال آينده اتفاق مي‌افتد، به‌طوريكه در سال ۱۴۲۰، ۲۰ درصد جمعيت ايران را سالمندان تشكيل مي‌دهند؛ اين درحالي است كه ايران آمادگي ورود به سالخوردگي جمعيت را ندارد.

رييس انجمن علمي سالمندان ايران در پاسخ سوالي درخصوص برخي اظهارات مبني بر زنانه‌شدن جمعيت سالمندي در كشور، توضيح داد: درصد جمعيت سالمندان زن با سالمندان مرد در كشور چندان با يكديگر متفاوت نيست، اما زنان سالمند معمولا تنهاتر، فقيرتر و بيكارترند و از همين رو، زنان سالمند را جزو سالمندان آسيب‌پذير تلقي مي‌كنيم، چراكه براساس آمارها يك سوم سالمندان، همسرشان فوت شده كه بخش اعظمي از اين جمعيت را زنان تشكيل مي‌دهند، به همين دليل زنانه شدن سالمندي مي‌تواند با مخاطرات زيادي همراه باشد.

ميانگين تعداد فرزندان سالمندان فعلي ۵ فرزند

دلبري در همين رابطه به رهاشدگي سالمندان پرداخت و افزود: رهاشدگي سالمندان از مصاديق بارز سالمندآزاري تلقي مي‌شود كه بررسي آن در كشور نشان از افزايش اين موضوع مي‌دهد. در روزگاري كه ميانگين تعداد فرزندان سالمندان فعلي كشور، ۵ فرزند است، اين تعداد از رهاشدگي سالمندان يا سالمندان مجهول‌الهويه را در سراهاي سالمندي مشاهده مي‌كنيم. آنچه نگران‌كننده است، بحث تامين منابع مالي، بيمه‌اي و حمايتي براي سالمندان بوده، چراكه متاسفانه بيمه‌ها پوشش كافي و لازم براي خدمات مراقبت در منزلِ سالمندان را ندارند و زماني هم كه هزينه‌ها افزايش يابد خانواده‌ها مجبور به رها كردن سالمندان‌شان كه در كشور فرآيندي روبه افزايش است، مي‌شوند.

اشتغال فرزندان، از دلايل گسترش رهاشدگي سالمندان

رييس انجمن علمي سالمندان ايران با تاكيد بر اينكه سالمندآزاري با معيشت خانواده ارتباط مستقيم دارد، ادامه داد: نكته ديگري كه بر رهاشدگي سالمندان دامن مي‌زند، اشتغال زن و شوهر و فرزندان پسر و دخترِ سالمند است. همين موضوع موجب مي‌شود آنها نتوانند از سالمندشان مراقبت كنند، به ويژه اينكه بسياري از آنها امكان زندگي به تنهايي برايشان ممكن نيست و به همين دليل بسياري از آنها مجبورند به منزل فرزندان‌شان بروند، از آنجايي كه ممكن است اين فرزندان هم توان نگهداري والدين‌شان را نداشته باشند، آنها را رها مي‌كنند.

ميزان «افسردگي» در «خانه‌هاي سالمندان» بيش از ۷۰ درصد

وي در پاسخ به سوالي در خصوص نگهداري سالمندان در آسايشگاه‌ و منزل، تصريح كرد: از نظر مطالعات بين‌المللي، بهترين سرويس براي مراقبت از سالمندان، در خانواده است، چراكه ميزان افسردگي، كه در جامعه ۱۵ تا ۲۰ درصد گزارش مي‌شود در خانه سالمندان بيش از ۷۰ درصد گزارش شده است؛ از آنجايي كه نمي‌توان يك نسخه واحد براي همه داشت و درصدي از جامعه سالمندي كشور كه فرزند يا خانواده‌اي ندارند مجبور به پذيرش در اين منازل هستند، در ابتدا توصيه به نگهداري آنها در خانه و در مرحله بعد نگهداري در آسايشگاه‌ است.

وضعيت معيشتي و مالي‌، بيشترين علت نارضايتي سالمندان

دلبري با اشاره به وضعيت معيشتي و مستمري بازنشستگان بيان كرد: مطالعه‌اي انجام شد و نشان داد كه بيشترين نارضايتي سالمندان از وضعيت معيشتي و مالي‌شان است. از سوي ديگر براساس سرشماري سال ۱۳۹۵ سازمان آمار، ميزان فقر در دوره سالمندي دو برابر ساير دوره‌هاي عمر است. مشخصا ميزان پرداختي به سالمندان نسبت به دوره كارمندي او كمتر است و از سوي ديگر هزينه‌هاي بهداشتي، درماني و شخصي او افزوده مي‌شود و از همين رو ميزان فقر در دوره سالمندي افزايش مي‌يابد.

۵۴ درصد سالمندان مستمري ماهيانه دريافت نمي‌كنند

بنابر اظهارات وي، براساس مطالعات انجام شده حدود ۵۴ درصد سالمندان مستمري ماهيانه دريافت نمي‌كنند؛ طبق داده‌هاي طرح شهيد رجايي نيز بيش از ۲ ميليون سالمند تحت پوشش كميته امداد يا سازمان بهزيستي هستند كه ميزان مستمري دريافتي آنها از سوي دستگاه‌هاي حمايتي جوابگوي نيازهاي آنها نيست و مطمئنا همه اين موارد از مصاديق سالمندآزاري است كه از سوي خانواده، جامعه يا سازماني رخ دهد.

هيچ خبري از لايحه‌ حمايت از حقوق سالمندان نيست

رييس انجمن علمي سالمندان ايران در همين راستا گريزي به آخرين وضعيت اجراي سند ملي سالمندي و پيش‌نويس لايحه‌ حمايت از حقوق سالمندان زد و ادامه داد: متاسفانه در حوزه، دچار عقب‌ماندگي دانسته و ندانسته هستيم، چراكه از يك سو هنوز هيچ خبري از لايحه‌ حمايت از حقوق سالمندان نيست و از سوي ديگر نيز علي رغم وجود سند ملي سالمندي كه جز يكي از مهم‌ترين مسائل برنامه سوم توسعه دولت بوده، هنوز بعد از گذشت ۲۰ سال از تصويب آن، برنامه‌ريزي و تقسيم كار ملي ميان نهادها و سازمان‌ها صورت نگرفته است.