حبس سرمايه با طولاني شدن زمان صدور پروانه در بافت فرسوده

زهره علامي|

به گفته محمدآييني مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران، متوسط زمان صدور پروانه ساختماني در بافت فرسوده ۸ ماه است و در برخي شهر‌ها و مناطق، صدور پروانه به ۳۰ ماه هم مي‌رسد، البته آييني اعلام كرده كه شرايط صدور پروانه ساختماني در تهران تاحدودي متفاوت است و به حدود ۳.۵ ماه مي‌رسد. اظهارات مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران درحالي است كه براساس برنامه هفتم توسعه، شهرداري‌ها بايد ظرف 3 ماه پروانه ساختماني را در بافت‌هاي فرسوده صادر كنند. البته گزارش تازه آييني علاوه بر اينكه نشان‌دهنده بدقولي شهرداري تهران در كاهش زمان صدور پروانه‌هاي ساختماني در پايتخت است، در تناقض جدي با اظهارات پيشين اوست كه اعلام كرده بود، متوسط زمان صدور پروانه ساخت در بافت فرسوده كشور ۶ ماه است. در اين ميان، آييني با اشاره به آمار مربوط به افزايش ۱۰۰ درصدي صدور پروانه در بافت‌هاي فرسوده در مقايسه با ميانگين ۸ سال گذشته، سعي مي‌كند كه تلخي طولاني بودن زمان صدور را از بين ببرد، او مي‌گويد: اگر آمارها را مقايسه كنيم مي‌بينيم كه رقم واحدهاي نوسازي شده در بافت‌هاي فرسوده در سال ۱۴۰۲ به عدد ۹۶ هزار و ۳۰۰ واحد رسيد و ركورد سنوات و دهه‌هاي گذشته را شكست. مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران با بيان اينكه شرايط واحدهاي مسكوني كشور به ويژه در بافت‌هاي فرسوده در مرحله ۲۰۳۰ است، مي‌گويد: ۲۰۳۰ به اين معنا كه ۲۰ درصد از مساحت كشور در بافت فرسوده است و ۳۰ درصد از ساكنان در بافت‌هاي فرسوده ساكن هستند. او ادامه مي‌دهد: ۲ميليون و ۶۳۶ هزار بناي ناپايدار در ۲۰ درصد از بافت‌هاي فرسوده قرار دارد كه با كوچك‌ترين زلزله يا بلاي طبيعي از بين مي‌رود. آييني با اشاره به اينكه شركت، يك هزار و ۲۰۰ پروژه زيربنايي و روبنايي در دست احداث دارد، عنوان مي‌كند: علاوه بر اين ۳ هزار پروژه بازآفريني ديگر به همت ديگر سازمان‌هاي مرتبط در حال انجام است و انتظار مي‌رود چهارشنبه‌هاي بازآفريني به محلي براي تقويت برنامه‌هاي بازآفريني و نيز همراه كردن دستگاه‌هاي عضو ستاد ملي بازآفريني شهري پايدار و پاي كار آوردن استانداران و شهرداران تبديل شود.

او اظهار مي‌كند: ۵ ميليون و ۷۰۰ هزار واحد مسكوني در محدوده‌هاي هدف بازآفريني شهري قرار دارند كه يك ميليون و ۷۶۸ هزار از اين تعداد در سكونتگاه‌هاي غير رسمي قرار دارند و ۷۸۶ هزار از اين ميزان هم در بافت‌هاي تاريخي هستند. مابقي اين تعداد واحد هم كه حدود ۲ ميليون و ۶۰۰هزار واحد مي‌شود در بافت‌هاي فرسوده قرار دارند. مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران مي‌افزايد: ميانگين درصد ناپايداري در محدوده‌هاي هدف بازآفريني شهري ۴۶ درصد است كه از اين تعداد ۴۴/۴۵ درصد شامل بافت‌هاي فرسوده ۵۳ درصد سكونتگاه‌هاي غير رسمي و ۴۱ درصد هم مربوط به بافت‌هاي تاريخي است. آييني يادآور مي‌شود: بيش از ۱۷۰ هزار هكتار شامل محدوده‌هاي هدف بازآفريني شهري مي‌شود كه از اين تعداد ۷۵ درصد در بافت‌هاي فرسوده و ۳۲ درصد در بافت‌هاي تاريخي و ۶۰ درصد هم در سكونتگاه‌هاي غير رسمي به سر مي‌برند. دبير ستاد ملي بازآفريني شهري پايدار ادامه مي‌دهد: براساس برنامه هفتم توسعه، بايد تا پايان اين برنامه ۲۰ درصد از سطح بافت‌هاي فرسوده و ناكارآمد كشور كاهش يابد. اين بدان معناست كه بايد هر سال ۷ هزار هكتار از سطح بافت فرسوده كشور كاسته شود؛ بنابراين، اين موضوع بايد در برنامه‌ريزي‌هاي سالانه گنجانده و تدابير عملياتي براي آن اتخاذ شود.

5 تا 6 ماه، ميانگين زمان صدور پروانه در تهران

حالا با توجه به اظهارات مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران درباره اينكه پروانه ساختماني در تهران 3.5 ماهه صادر مي‌شود، سوال اين است كه طولاني بودن ميانگين صدور پروانه ساختماني در بافت فرسوده، چه اثراتي در بهسازي و نوسازي اين بافت دارد؟ درواقع با توجه به اينكه به گفته فعالان ساختماني، ساخت و ساز در بافت فرسوده چندان توجيه اقتصادي ندارد، موانعي از اين دست يعني طولاني بودن دريافت پروانه از سوي سازندگان مي‌تواند چه پيامدهايي به همراه داشته باشد؟

حسن محتشم، عضو هيات‌مديره انجمن انبوه‌سازان تهران با اشاره به اينكه زمان صدور پروانه در بافت فرسوده پايتخت متفاوت است و بستگي به پروژه ساختماني دارد، مي‌گويد: ميانگين زمان صدور پروانه ممكن است براي يك ساختمان تجميع شده يا براي يك پلاك، متفاوت باشد اما در اغلب موارد اين زمان كمتر از 5 تا 6 ماه است. محتشم به تعادل مي‌گويد: در مجموع روند صدور پروانه، برخلاف وعده شهرداري است كه اعلام كرده بود اين زمان از شش ماه به 3 ماه مي‌رسد، ضمن اينكه پس ازآن هم اعلام كرد كه اين زمان به 45 روز مي‌رسد اما هيچ كدام از اين وعده‌ها اجرايي نشد. او اضافه مي‌كند: وجود بروكراسي اداري در شهرداري تهران موجب شده است كه ميانگين صدور پروانه چه در بافت فرسوده و چه در بافت‌هاي ديگر، طولاني شود و بخشي از سرمايه مردم و سازندگان حبس شود. به گفته اين فعال حوزه ساختمان، به‌طور ميانگين زمان صدور پروانه ساختماني در تهران كمتر از 5 تا 6 ماه است. عضو هيات‌مديره انجمن انبوه‌سازان تهران با اشاره به تاثير طولاني شدن صدور پروانه براي بافت فرسوده مي‌گويد: به‌طور كلي صدور پروانه به دليل روال اداري شهرداري، زمانبر است و طولاني شدن آن موجب محبوس شدن سرمايه مي‌شود. محتشم ادامه مي‌دهد: هر نوع محدوديتي در ساخت و ساز به عنوان عاملي بازدارنده است، بنابراين طولاني شدن ميانگين صدور پروانه در بافت فرسوده هم يك فاكتور بازدارنده در روند تسريع ساخت و ساز به شمار مي‌رود. او اظهار مي‌كند: البته بافت فرسوده بيش از مشكل زمان صدور پروانه، مشكل تمليك دارد كه علي رغم قوانين مجلس شوراي اسلامي نتوانسته‌ايم گام‌هاي موثري نسبت به نوسازي بافت فرسوده‌برداريم. به گفته اين فعال ساختماني، براساس مصوبه چندين سال پيش مجلس شوراي اسلامي، سالانه بايد 10 درصد از بافت فرسوده نوسازي مي‌شد كه اگر اين قانون اجرايي مي‌شد ظرف 10 سال ديگر بافت فرسوده‌اي در كشور نداشتيم. محتشم اضافه مي‌كند: نه تنها قانون مجلس اجرايي نشد بلكه روند توليد بافت فرسوده از روند بازسازي در اين بافت هم پيشي گرفت.

بسته‌هاي تشويقي  براي نوسازي پلاك‌هاي تجميعي پايتخت

اگرچه شهرداري نتوانسته به وعده خود مبني بر كوتاه شدن زمان صدور پروانه ساختماني عمل كند، همچنان مسوولان شهري مصر هستند كه يكي از اولويت‌هاي اصلي شهرداري تهران، حمايت از نوسازي در بافت فرسوده است. در همين راستا، شهردار منطقه ۱۰ تهران مي‌گويد: به جهت شرايط ويژه منطقه ۱۰ و تراكم و بافت ريز دانه و فرسوده اين منطقه نوسازي پلاك‌هاي بافت فرسوده، يكي از اولويت‌هاي جدي در حوزه شهرسازي، ارايه بسته‌هاي تشويقي جهت مشاركت شهروندان در نوسازي و تجميع پلاك‌ها است.

به گزارش مهر، مهدي اخ الصنايع، اظهار مي‌كند: از ابتداي سال تا پايان شهريور ماه صدور پروانه جهت احداث ١١١٨ واحد مسكوني صورت گرفته است. او ادامه مي‌دهد: سهم نوسازي سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۴۷۴ پلاك بوده كه از اين تعداد تاكنون ٢٣٧ پلاك معادل ٥٠ درصد در نوسازي بافت فرسوده شركت داشته‌اند. شهردار منطقه ۱۰ تهران مي‌افزايد: از ٢٣٧ پلاك بافت فرسوده كه بر اساس برنامه سازمان نوسازي در نيمه اول سال ۱۴۰۳ بايد نوسازي مي‌شدند در شش ماهه نخست سال براي هر ٢٣٧ پلاك پروانه صادر شده است كه اين امر تحقق ١٠٠ درصدي صدور پروانه جهت نوسازي پلاك‌هاي بافت فرسوده را نشان مي‌دهد كه گويا حركت درست و موفق در عرصه نوسازي است. اخ الصنايع ادامه مي‌دهد: ارايه بسته‌هاي تشويقي جهت مشاركت شهروندان در نوسازي اين پلاك‌ها و تجميع پلاك‌ها صورت گرفته است، به‌طوري كه از ابتداي سال تاكنون ٨٦ فقره پرونده با درخواست صدور پروانه از املاك مجاور، دعوت به تجميع شده است.