نبض گردشگري سلامت در دست دلالان
گلي ماندگار|
وقتي صحبت از دلال پروري در اقتصاد ايران مي‌شود مردم بيشتر به مواردي مانند خريد و فروش كالاهاي اساسي توجه مي‌كنند. اينكه دلالان محصولات كشاورزي از جمله برنج و گندم را به قيمت ناچيز از توليد‌كننده مي‌خرند و اين كالاها وقتي به دست مصرف‌كننده مي‌رسد به واسطه چند بار دست به دست شدن قيمت‌هاي نجومي پيدا مي‌كند. شايد يكي از دلايل تورم در باور عامه مردم همين حضور دلالان در كريدورهاي حساس اقتصادي باشد. اما مساله دلال پروري تنها به همين مسائل ختم نمي‌شود. متاسفانه از زماني كه نيروي كار ارزش و اعتبار خود را به واسطه بي‌توجهي دولتمردان از دست داد و چرخ توليد با توجه به مسائلي از جمله تحريم‌ها و ... هر روز كندتر از روز گذشته مي‌چرخد ديگر نمي‌توان از حضور واسطه گران و دلالان در عرصه‌هاي مختلف شكايت داشت. همانطور كه اين روزها حتي براي خريد بليت اتوبوس، قطار و هواپيما هم بايد به سراغ دلالان بروي تا بتواني به موقع سفر كاري يا تفريحي و ... خود را به انجام برساني. اگر سري به راه آهن تهران بزنيد دستگيرتان مي‌شود كه بازار دلالي تا چه حد در بخش فروش بليت‌هاي مسافرتي هم داغ است. در حالي كه مردم در صف‌هاي طولاني مقابل باجه‌ها ايستاده‌اند و از طرفي هم مسوولان اعلام مي‌كنند كه بليت تمام شده و خلاصه افراد سرگردان به دنبال راهي براي پيدا كردن بليت هستند افرادي در بيرون ساختمان اصلي ايستاده‌اند تا بليت‌هايي را كه دارند با قيمت‌هايي حتي تا سه برابر به كساني كه به هر دليلي مجبور به سفر هستند، بفروشند. حتي در حياط راه آهن بلیت هواپيما هم براي فروش در دست دلالان هست. اما وقتي پاي اين افراد به حوزه سلامت باز مي‌شود ديگر نبايد با بي‌تفاوتي از كنار آنها گذشت. يك طرف ماجرا جان انسان‌هاست و طرف ديگر شايد آبرويي است كه بايد در حوزه گردشگري سلامت حفظ شود.
اينكه ما ساليان سال است به حضور دلالان دارو در مقابل داروخانه‌هاي دولتي و مركز تجمع شان يعني همان خيابان ناصر خسرو عادت كرده‌ايم اما قطعا كساني كه از كشورهاي ديگر براي انجام معاينات پزشكي يا عمل‌هاي جراحي مي‌آيند هيچ تعريفي از جايگاه و چرايي حضور اين افراد ندارند.
گردشگري سلامت اسير اما و اگرها
خسرو پناه زاده، پزشك متخصص زيبايي در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه مساله گردشگري سلامت فقط حضور دلالان نيست. مساله اينجاست كه نه وزارت بهداشت و نه ديگر ارگان‌هاي مرتبط با اين امر هيچ تلاشي در جهت جذب بيماران و البته فراهم آوردن شرايط مناسب براي حضور آنها در بيمارستان‌هاي كشور انجام نداده‌اند. برخي از بيمارستان‌هاي خصوصي هم كه اين خدمات را ارائه مي‌دهند به لاكچري بودن و تبديل شدن به بنگاه اقتصادي متهم مي‌شوند.
او مي‌افزايد: در حال حاضر عمل‌هاي زيبايي در سراسر دنيا با قيمت‌هاي گزافي انجام مي‌شود. اين در حالي است كه قيمت اين عمل‌ها در كشور ما در مقايسه با كشورهاي ديگر بسيار پايين‌تر است و ما مي‌توانستيم بهترين استفاده را از اين شرايط ببريم. هم براي كشور ارزآوري داشته باشيم و هم بتوانيم به بهبود وضعيت بيمارستان‌هاي دولتي و به روز رساني تجهيزات و استخدام پرستار و ... كمك كنيم.
پناه‌زاده مي‌گويد: متاسفانه تعلل ما در اين امر باعث شد تا كشوري مانند تركيه بتواند در اين مورد هم گوي سبقت را از ما بربايد و حالا بسياري از افراد براي انجام عمل‌هاي زيبايي به اين كشور مراجعه مي‌كنند و با امكانات خوبي كه تركيه در اختيارشان مي‌گذارد به مقصدي مطلوب براي گردشگران سلامت تبديل شده است.
290 مركز مجاز پذيرش بيمار خارجي
بنا بر آمارهاي اعلام شده از سوي وزارت بهداشت و درمان در كشور 290 مركز درماني مجوز پذيرش بيمار بين اللملي دارند. نزديك به 200 بيمارستان و بقيه كلينيك‌هايي هستند كه مي‌توانند براي برخي درمان‌هاي سرپايي و ... بيماران را پذيرش كنند. هر چند بر اساس آمارهاي اعلام شده توسط وزارت بهداشت و درمان سال گذشته يك ميليون و 200 هزار گردشگر سلامت به ايران آمده‌اند. اما مساله اينجاست كه آيا تمام اين افراد تحت نظارت وزارت بهداشت و درمان بوده‌اند يا در ميانه راه توسط دلالان اين حوزه سر از مراكزي ديگر كه شايد حتي مجوز رسمي هم ندارند، در آورده‌اند.
گردشگري سلامت؛ از آمار تبليغاتي تا آمار واقعي
فرشته الهياري، متخصص طب اورژانس و از فعالان حوزه بهداشت و درمان مي‌گويد: برخي آمارهايي كه اعلام مي‌شوند بيشتر از اينكه به واقعيت نزديك باشند بيشتر جنبه تبليغاتي دارند. اگر واقعا ما در زمينه گردشگري سلامت اين‌قدر موفق عمل كرده بوديم كه سالانه بيش از يك ميليون و 800 هزار بيمار براي درمان به كشور ما بيايند پس وجود اين همه مشكلات ريز و درشت در حوزه سلامت نمي‌تواند منطقي به نظر برسد.
او مي‌افزايد: اگر هم قرار است سود اين گردشگري سلامت فقط به جيب افراد خاص و صاحبان بيمارستان‌ها و كلينيك‌هاي مجوز‌دار برود هيچ سهمي به بهداشت و درمان كشور نرسد باز هم اين همه پر و بال دادن به ماجراي گردشگري سلامت نمي‌تواند منطقي به نظر برسد.
اين فعال حوزه بهداشت و درمان با اشاره به حضور دلالان در گردشگري سلامت اظهار مي‌دارد: ما در اين بين با دو مشكل مواجه هستيم يكي نبود نظارت بر درست و دقيق بر تعداد بيماراني كه به كشور مراجعه مي‌كنند، درمان مي‌شوند و مي‌روند و دوم حضور اين دلالاني كه سعي مي‌كنند اين بيماران را از نيمه راه به سمت مراكزي كه بعضا مجوز پذيرش بيمار بين‌المللي هم ندارند منحرف كرده و در اين بين سودهاي كلان به جيب بزنند.
سود گردشگري سلامت بايد به بيماران داخلي اختصاص يابد
الهياري مي‌گويد: اگر نظارت درست و دقيقي در اين زمينه وجود داشته باشد وزارت بهداشت و درمان بايد بخشي از سود اين گردشگري را به سلامت بيماران داخلي اختصاص بدهد. بخشي از اين درآمدها بايد صرف تجهيز بيمارستان‌هاي دولتي و تكميل كادر درمان در اين بيمارستان‌ها شود تا ديگر مردم براي دريافت كوچك‌ترين خدمات درماني سرگردان نباشند. از سوي ديگر نبايد بگذاريم همانطور كه دلالان در حوزه دارو و ديگر حوزه‌ها توانسته‌اند سايه سنگين خود را بر ما تحميل كنند در حوزه گردشگري سلامت هم حضور داشته باشند.
او مي‌افزايد: حضور دلالان در اين حوزه فقط ضرر مالي به همراه ندارد بلكه ممكن است باعث بروز اتفاقاتي تلخ شود كه مي‌تواند اعتبار پزشكي كشور را زير سوال ببرد. در چنين شرايطي سوال اينجاست كه بازرسان وزارت بهداشت و درمان كجا هستند و چه كاري انجام مي‌دهند؟!
نبض گردشگري سلامت در دست دلالان
بر اساس آمارهاي رسمي و غير رسمي متاسفانه 80 درصد از گردشگري سلامت كشور در دست دلالان است. كساني كه سعي دارند از اين راه براي خود كسب درآمد كنند و البته بيش از آنچه به فكرمان برسد به منافع شخصي خود وفادارند تا به آبروي پزشكي كشور. اينكه برخي از مسوولان سعي دارند اسم اين افراد را بگذارند كنشگر غيررسمي فرقي در اصل ماجرا به وجود نمي‌آورد مساله اينجاست كه اين افراد مي‌توانند ضربه‌هاي جبران‌ناپذيري به گردشگري سلامت كشور وارد كنند. اين افراد به راحتي در نقش‌هاي مختلف با بيماران خارجي ارتباط برقرار مي‌كنند و بعضا آنها را به مراكز و پزشكان معرفي مي‌كنند كه از قبل براي پرداخت حق دلالي خود با آنها به توافق رسيده‌اند. اين به قول مسوولان كنشگران غير رسمي در نقش راننده، مترجم، راهنما و ... به بيماران نزديك مي‌شوند و بعد از به دست آوردن اطلاعات لازم آنها را به مراكزي كه با آنها طرف قرارداد هستند معرفي مي‌كنند و به اين ترتيب اگر قرار باشد در اين بين سود و منفعتي هم به سيستم بهداشت و درمان كشور برسد راهي جيب دلالان يا همان كنشگران غير رسمي مي‌شود.
يك ميليارد دلار ارزآوري
بنا بر اظهارنظر برخي فعالان حوزه سلامت تا قبل از همه‌گيري كرونا گردشگري سلامت سالانه مبلغي بالغ بر يك ميليارد دلار براي كشور ارز آوري داشت. اما حالا با گذشت سه سال از پايان پاندمي هنوز هم نتوانسته‌ايم در اين زمينه به آمار قابل قبولي برسيم. در حالي كه كشورهاي همسايه ما با ارائه بهترين خدمات به بيماران توانسته‌اند در اين زمينه بسيار موفق عمل كنند. موضوع ساده است وقتي يكي از بهترين بيمارستان‌هايي كه حتي مجوز پذيرش بيمار خارجي داشته اما سازه‌اش غيراستاندارد بود و سال گذشته در آتش سوخت چطور مي‌توانيم انتظار داشته باشيم كه گردشگري سلامت در كشور ما رونق پيدا كند؟
همين مساله چند سال پيش براي يكي از مراكزي كه آن هم مجوز پذيرش بيمار خارجي براي انجام عمل‌هاي زيبايي داشت به دليل غير استاندارد بودن تجهيزات در آتش سوخت و چند تن از بهترين پزشكان و پرستاران ما در آن آتش سوزي جان باختند.