زندگي نباتي بورس
بورس همچنان بر مدار سرخ پوشي است؛ سايه جنگ و تنش روي اين بازار سنگيني مي‌كند. از شنبه هفته گذشته به واسطه حمله اسراييل به لبنان و حوادث پيش آمده پس از آن بازار سرمايه نزولي و دامنه نوسان محدود شد. اين نزول و محدوديت همچنان در تالار شيشه‌اي ادامه دارد.
بورس همچنان بر مدار سرخ پوشي است؛ سايه جنگ و تنش روي اين بازار سنگيني مي‌كند. از شنبه هفته گذشته به واسطه حمله اسراييل به لبنان و حوادث پيش آمده پس از آن بازار سرمايه نزولي و دامنه نوسان محدود شد. اين نزول و محدوديت همچنان در تالار شيشه‌اي ادامه دارد.
ترس از جنگ و تنش‌هاي منطقه باعث شده كه بورس تهران روند نزولي داشته باشد و به نوعي شرايط خوبي را تجربه نكند. در اين بحران سازمان بورس به صورت موقت دامنه نوساني كه مجيد عشقي نيمه مرداد محدود كرده بود محدودتر كرد و اكنون دامنه نوسان بازار سرمايه مثبت/ منفي يك درصد است.
از ابتداي سال بازار با محدوديت دامنه نوسان، مواجه بوده و سرمايه‌گذاران تا به امروز نتوانستند معامله درستي در بازار انجام بدهند. از يك سو گفته مي‌شود اگر دامنه محدوديت يك درصدي دامنه نوسان برداشته شود بازار سقوط مي‌كند و از سوي ديگر با وجود محدوديت يك درصدي شاهد نزول ادامه‌دار بازار و شاخص‌ها هستيم.
بسياري از كارشناسان عقيده دارند كه دامنه نوسان بازار سرمايه بايد نامتقارن باشد تا هم جايي براي رشد وجود داشته باشد و از سوي ديگر جلوي نزول بازار گرفته شود. بر همين اساس لازم است دامنه نوسان نامتقارن منفي يك درصد و مثبت 6 درصدي در بازار وجود داشته تا صف‌هاي خريد تقويت و صف‌هاي فروش كاهش يابد. درحال حاضر به علت دامنه نوسان يك درصدي سرمايه‌گذاري، وارد معاملات بورس نمي‌شود؛ چراكه دامنه نوسان مثبت يك درصد و سرمايه‌گذاري در اين بازه زماني سود چنداني در پي نخواهد داشت؛ اما اگر دامنه نوسان نامتقارن باشد در اين شرايط نيز نقدينگي وارد بازار مي‌شود و در معناي ديگر سرمايه‌گذاران در شرايط خاص نيز براي سود بيشتر ريسك بيشتر را قبول مي‌كنند.
تجربه محدوديت دامنه نوسان
اولين‌باري كه سازمان بورس اين سياست را اعمال كرد به ۱۷ اسفند ۹۸ برمي‌گردد. آن زمان بورس ايران حدود ۲۰۰ درصد بازدهي براي سهامداران خود به ارمغان آورده و سيل نقدينگي به سمت بازار سهام روانه شده بود، اما شاهد تصميماتي از سوي مديران سازمان بورس بوديم كه چندان خوشايند فعالان بازار سرمايه نبوده است. تصميمي كه همه سهامداران و فعال بازار بورس را شوكه كرد؛ مسوولان سازمان بورس تصميم گرفتند كه دامنه نوسان را از ۵ درصد به ۲ درصد كاهش بدهند. سال ۱۴۰۳ به‌گونه‌اي آغاز شد كه بازار سرمايه را بر روي يك گسل قرار داد؛ اتفاقاتي مانند حملات اسراييل و سقوط بالگرد رييس‌جمهور از آن دست ريسك‌هايي است كه بورس هر كشوري را مي‌تواند تحت تاثير قرار بدهد. محدوديت بعدي دامنه نوسان به روز ۲۶ فروردين ۱۴۰۳ برمي‌گردد. چرايي آن را نيز مي‌توان در تصميم به موقع سازمان خلاصه كرد. سازمان بورس تحث تاثير اخبار سياسي و نظامي دامنه نوسان را تنها به مدت ۳ روز محدود كرد تا شاهد فشار فروش ناشي از عدم ثبات در منطقه نباشيم. اما اين پايان كار نبود و در تاريخ ۳۱ ارديبهشت امسال، بار ديگر محدوديت دامنه نوسان اعمال شد. حدود يك ماه بعد از اين ماجرا، دوباره ترور هنيه در تهران اتفاق افتاد. اسماعيل هنيه در حدود ساعت ۲ بامداد ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ و پس از شركت در مراسم تحليف رييس‌جمهور مسعود پزشكيان به همراه محافظش در تهران ترور شد. روز چهارشنبه و شنبه بورس تهران از ترس پاسخ ايران به اين ترور اسراييل، سقوط كرد و در نهايت باعث شد تا روز شنبه ۱۳ مرداد سازمان بورس باز هم تصميم به محدود كردن دامنه نوسان از روز يكشنبه بگيرد. پس از آن نيز دامنه نوسان تا حدودي تغيير كرد؛ اما مجدد هفته گذشته به علت حمله اسراييل به لبنان، شهادت اسماعيل هنيه و پس از آن پاسخ موشكي ايران به اسراييل دامنه نوسان بازار سرمايه به مثبت و منفي يك درصد تغيير يافت. اين محدوديت‌ها درحالي است كه اغلب فعالان بازارسرمايه با محدوديت دامنه نوسان مخالف هستند و عقيده دارند هرچه زودتر بايد سايه دامنه نوسان محدود از بازار سرمايه برداشته شود و حتي در زمان ريسك‌هاي سياسي سنگين دامنه بازار سرمايه بايد به صورت نامتقارن محدود شود تا بازار سرمايه بتواند در شرايط خاص نيز روند صعودي داشته باشد.
بورس تهران از سال 99 تا به امروز روزهاي خوشي را سپري نكرده؛ خصوصا در دوران رياست مجيد عشقي به سازمان بورس ميزان فشارهاي وارد شده به اين بازار افزايش يافت و در آن زمان، بورس به يك بازار بدون متولي و با فشار زياد تبديل شده بود. حال با تغيير رياست سازمان بورس انتظار مي‌رود كه سازمان بورس متولي داشته باشد كه البته حجت‌الله صيدي به عنوان رياست سازمان بورس و ارواق بهادار تا به امروز حمايت‌هاي خوبي از بازار انجام داده است و انتظار مي‌رود كه طي ماه‌هاي آينده نيز اين روند حمايت از بازار سرمايه ادامه داشته باشد تا سرمايه‌گذاران بورسي بتوانند پس از 4 سال نزول و انتظار شرايط بهتري را تجربه كنند. درحال حاضر اولويت سازمان بورس بايد جلب اعتماد سرمايه‌گذاران و به تبع آن ورود نقدينگي باشد. اگر اين دو مولفه در بازار سرمايه به درستي انجام شود روزهاي خوش بازار سرمايه نيز فرا مي‌رسد و شاهد رشد اين بازار در ميان مدت خواهيم بود. اگر بازار سرمايه روند صعودي به خود بگيرد آرام آرام زيان سرمايه‌گذاران قديمي نيز جبران خواهد شد و شايد سرمايه‌گذاران پس از 4 سال زيان بتوانند روزهاي بهتري را تجربه كنند.
بازار از دريچه معاملات
بورس تهران روز دوشنبه شرايط بدي را پشت سر گذاشت و مجدد محدوده حمايتي خود را از دست داد از كانال 2.1 ميليوني خارج شد. اين خروج از كانال مي‌تواند سرعت خروج نقدينگي از بازار را بهبود ببخشد و اگر راهكاري درست و منطقي براي حمايت از بورس پيدا نشود به همين زودي‌‌ها شاهد نزول شاخص به كانال 1.9 ميليوني خواهيم بود كه ورود به اين كانال مي‌تواند همان يك ذره اعتماد باقي مانده را نيز از بازار خارج كند.
درحال حاضر محدوديت دامنه نوسان حمايت از بازارسرمايه به حساب نمي‌آيد و حمايت بايد روي واقعي داشته باشد.
طي سومين روز كاري هفته يعني دوشنبه 16 مهر 1403، شاخص كل بورس تهران 7 هزار و 767 واحد معادل 0.37 درصد نسبت به روز گذشته كاهش داشت و به محدوده 2 ميليون و 93 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز نسبت به معاملات روز گذشته كاهش يك هزار و 631 واحد معادل 0.23 درصد كاهش داشت و به تراز 697 هزار و 023 واحدي رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس نسبت به معاملات دوشنبه افت 56 واحدي را تجربه كرد تا به عدد 22 هزار و 15 واحدي برسد. همچنين شاخص كل هم وزن فرابورس نيز 338 واحد كاهش را ثبت كرد و در محدود 122 هزار و 830 واحدي ايستاد. ارزش معاملات خرد بازار سرمايه روز دوشنبه به عدد 2 هزار و 89 ميليارد تومان رسيد و 639 ميليارد تومان نيز خروج نقدينگي از بازار رقم خورد. ارزش دلاري بازار روز مذكور 200 ميليارد دلار بود. نمادهاي مثبت بازار سرمايه نسبت به روز معاملاتي اخير افزايش داشت و 30 نماد يعني 5 درصد از نماد صف خريد و 273 نماد يعني 41 درصد از نمادها صف فروش را تجربه كردند. همچنين بيشترين ارزش معاملات بازار سرمايه به نمادهاي فولاد، ونوين، شستا، نوري، وبملت، حكشتي، فزر، وبانك، وتجارت، و فملي رسيد. در عين حال نمادهاي شستا، وبملت، فولاد، ونوين، وتجارت، وبصار، بترانس، وبانك، وپارس، شگستر بيشترين تاثير در حجم معاملات بازار را داشتند. طي روز دوشنبه صندوق‌هاي درسا، سمان، رشدي كيان، بذر، اوج، آگاس، ثروتم، اطلس، استيل، نارين، آساس، هيوا، اكسيژن، فيروزه و الماس با بازدهي مثبت به كار خود پايان دادند.