از تعليق نامنظم پروازها تا نبود پرواز جايگزين

تعليق نامنظم پروازها از مبدا يا به مقصد ايران در يك هفته گذشته، مسافران به ويژه آنهايي كه در فرودگاه‌هاي خارجي قصد سفر به ايران را داشتند، سردرگم كرده است. اگر نگاهي به ويديوهاي منتشر شده در شبكه‌هاي اجتماعي داشته باشيم با حجمي از مسافران بلاتكليف روبرو مي‌شويم كه ساعت‌هاي طولاني در فرودگاه‌هاي داخل و خارج كشور منتظر اطلاع‌رساني و اعلام پرواز جايگزين بوده‌اند، بدون اينكه به وضع آنها رسيدگي شود يا برنامه‌اي براي سفر آنها درنظر گرفته شود.

در اين ميان تعدادي از مسافراني كه در فرودگاه‌هاي كشورهاي همسايه از جمله تركيه، ارمنستان و... ساعت‌ها سرگردان بودند، عطاي پرواز جايگزين را به لقايش بخشيدند و زميني به ايران بازگشتند اما شرايط براي مسافراني كه در فرودگاه‌هاي كشورهاي ديگر پروازشان را از دست داده‌اند سخت‌تر است. در چنين شرايطي آن‌دسته از مسافراني كه از شركت‌هاي هواپيمايي خارجي بليت گرفته‌اند، پيچيده شده است چون تعليق پرواز بسياري از اين ايرلاين‌ها همچنان ادامه دارد، به عنوان نمونه پروازهاي خطوط هوايي قطر ايرويز و تركيش ايرلاينز به ايران تا اطلاع ثانوي و پروازهاي لوفت‌هانزاي آلمان به ايران تا 14 اكتبر (23 مهر) لغو شده است. يكي از مسافراني كه بيشتر از ۲۴ ساعت در فرودگاه بين‌المللي استانبول مانده بود، به خبرگزاري ايسنا مي‌گويد كه بليت يك شركت هواپيمايي خارجي را خريده، ‌پرواز لغو شده، اما هيچ پرواز جايگزيني براي بازگشت به ايران وجود ندارد، چون برنامه پروازهاي اين شركت به ايران مشخص نيست و شركت هواپيمايي هم اعلام كرده كه فقط هزينه بليت را برمي‌گرداند. اين مسافر مي‌گويد كه مسافران زيادي از كشورهاي ديگر آمده بودند و قرار بود از استانبول به ايران بروند اما راهي نداشتند. شكايت مسافران فقط به نامنظم بودن لغو پروازها نيست آنها مي‌گويند كه ايرلاين‌هاي ايراني، به وضعيت آنها رسيدگي نمي‌كنند و آنها بلاتكليف و سرگردان مانده‌اند.

اين درحالي است كه از دهم مهرماه ۱۴۰۳ وضعيت «فوق‌العاده» براي پروازها اعلام شد، بنابراين شركت‌هاي هواپيمايي موظف به اين بودندكه هتل يا مكاني را براي اقامت مسافران بلاتكليف در نظر بگيرند اما متاسفانه برخي مسافران مجبور شدند كه چندين شب در فرودگاه‌ها بخوابند. در اين شرايط و با تداوم تعليق پروازهاي خارجي انتظار مي‌رود كه حداقل نمايندگان ايران در آن كشورها با توجه به وضعيت فوق‌العاده‌اي كه اعلام شده است، وضعيت اتباع ايراني را پيگيري كنند، اما آنطور كه مسافران گرفتارمانده در فرودگاه‌هاي كشورهاي ديگر مي‌گويند در اين مدت هيچ خبري از نمايندگان ايران در آن كشورها نبوده و كسي پيگير وضعيت شهروندان ايراني نشده است.

خبري از پرواز فوق‌العاده نيست

اگرچه سخنگوي سازمان هواپيمايي كشوري در يك هفته گذشته بارها اعلام كرده كه اين سازمان براي انتقال هرچه سريع‌تر مسافران در مسيرهاي داخلي و خارجي، مجوز پروازي فوق‌العاده صادر مي‌كند اما اظهارات و مشاهدات مسافراني كه در كشورهاي نزديك‌تر و هم‌مرز با ايران سرگردان مانده بودند حكايت از آن دارد كه خبري از پرواز فوق‌العاد نبوده است و بليت صندلي خالي در پروازهاي موجود هم به قيمت گزاف فروخته مي‌شود.

اين درحالي است كه طبق بخشنامه سازمان هواپيمايي كشوري، بليت مسافراني كه پرواز آنها به دليل شرايط غيرمترقبه كنوني باطل اعلام شده اما مسافر از انجام پرواز انصراف نداده و قصد انجام مسافرت در كوتاه‌ترين زمان ممكن را دارد بايد با توجه به ظرفيت خالي صندلي پرواز با اولويت‌بندي مسافر (سالخورده/ نوزاد/ توان خواه/ مادر باردار/...) بدون دريافت هزينه رزرو مجدد صورت گرفته و بليت جديد صادر شود.

سازمان هواپيمايي همچنين تاكيد كرده است وجه بليت‌هايي كه در تاريخ 10/۷/۱۴۰۳ يا قبل از آن صادر شده‌اند و زمان پرواز تا پايان روز سه شنبه مورخ 17/۷/۱۴۰۳ است و مسافر به هر دليلي قصد انصراف از سفر را داشته باشد، بايد مطابق شرايط (Involuntary) يعني بدون كسر جريمه، استرداد شود.

پانزدهم مهرماه و پس از اعلام لغو تمامي پروازهاي داخلي و خارجي، جعفر يازرلو سخنگوي سازمان هواپيمايي كشوري تصريح كرد: مسافران گرامي دغدغه‌اي بابت هزينه بليت پروازها نداشته و شركت‌هاي هواپيمايي مطابق دستور العمل‌هاي سازمان هواپيمايي كشوري اقدام خواهند كرد. يازرلو اظهاركرد: تغييرات پروازي و نحوه استرداد وجه بليت پروازها متعاقبا اعلام خواهد شد. اما بسياري از شركت‌هاي هواپيمايي و آژانس‌هاي مسافرتي هنوز در استرداد وجه تعلل مي‌كنند.

بازگشت مبالغ بليت پرواز‌هاي چارتري

لغو شده در هاله‌اي از ابهام

سخنگوي سازمان هواپيمايي كشوري با بيان اينكه تمامي شركت‌هاي هواپيمايي موظف هستند مبالغ بليت پروازهايي كه روز گذشته باطل شده‌اند را به مسافران بازگردانند گفت: طبق قانون بايد تمامي شركت‌هاي هواپيمايي كه پروازهاي آنها لغو شده مبالغ بليت را به مسافران بازگردانند.

يازرلو در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان افزود: مبالغ بليت پرواز‌هاي چارتري لغو شده بايد به صورت كامل و بدون كسر جريمه‌ به مسافران بازگردانده شود.

او ادامه داد: بليت‌هاي چارتري و همچنين بليت‌هايي كه مسافران ازخود شركت‌هاي هواپيمايي خريده‌اند هم مشمول دستورالعمل صادره از سازمان هواپيمايي مي‌شوند و در صورتي كه شركتي مبالغ بليت را استرداد نكرد مسافر در پرواز بعدي در اولويت قرار دارد و شركت بايد براي او بليت صادر كند.

يازرلو اظهار كرد: هيچ شركتي حق ندارد كه قانون حقوق مسافري را زير پا بگذارد در غير اين صورت با شركت‌هاي متخلف برخورد قاطع خواهد شد.

ايرلاين‌ها هم ضرر كردند

حالا اگر داستان لغو پروازها را از پشت عينك ايرلاين‌هاي داخلي و همچنين خارجي نگاه كنيم، به خوبي مي‌توان ديد كه آنها هم در اين يك هفته دچار ضرر و زيان مالي از بابت پروازهاي بدون مسافر و كنسلي خدمات فرودگاهي شده‌اند، دبير انجمن شركت‌هاي هواپيمايي در اين باره گفت: با توجه به حجم بالاي درخواستهاي استرداد و ابطالي بسياري از آنها انجام و مابقي هم در دست اقدام است‌. به گزارش ايلنا، مقصود اسعدي ساماني، درباره شكايات برخي مسافران پروازهاي باطل شده به ويژه پروازهاي خارجي تاكيد كرد: ايرلاين‌ها خود دچار ضرر و زيان مالي از بابت پروازهاي بدون مسافر و كنسلي خدمات فرودگاهي شده‌اند اما نسبت به ايفاي تمامي تعهدات خود در شرايط فورس ماژور مطابق بخشنامه سازمان هواپيمايي كشوري اقدام كرده‌اند. او همچنين با اشاره به انجام پروازهاي شب گذشته با تاخير و نحوه اطلاع‌رساني از وضعيت پروازها به مسافران ادامه داد: تعدادي از پروازهاي 15 مهرماه كه از ساعت 21 تا ساعت 23 شب لغو شدند با برداشته شدن محدوديت‌هاي پروازي و لغو نوتام سازمان هواپيمايي، ‌در ساعات بعدي با تاخير برقرار شدند و درباره لغو اين پروازها يا برقراري مجدد آنها به تمام مسافران اطلاع‌رساني‌هاي لازم انجام شد. او تاكيد كرد: طبق ضوابط اين اطلاع‌رساني‌ها از طريق اطلاع‌رساني به آژانس فروشنده و ارسال پيامك به شماره تلفن ثبت شده در حين خريد، ارسال مي‌شود و در صورتي كه مسافري تغييرات را دريافت ننمايد، از عدم ثبت درست شماره تلفن توسط آژانس يا خريدار است.

به گفته دبير انجمن شركت‌هاي هواپيمايي از آنجايي كه در بليت‌هاي چارتري يك نفر بليت انبوه را خريداري و آن را به صورت خرد به فروش مي‌رساند، بنابراين ايرلاين شماره‌اي از تك تك افراد براي اطلاع‌رساني‌هاي ضروري را در اختيار ندارد و فرد چارتر‌كننده بايد اطلاع‌رساني‌هاي لازم را به خريداران بليت‌هاي چارتري انجام دهد. در چنين شرايطي اگرچه سازمان هواپيمايي، ايرلاين‌ها را مكلف كرده است كه تا هفدهم مهر ماه هزينه بليت‌هاي پروازهاي لغو شده را بدون كسر جريمه مسترد كنند اما در صورت پرداخت هزينه برخي مسافران به ويژه مسافران پروازهاي خارجي همچنان با مشكلات ديگري مواجه هستند، از جمله اينكه براي مدت پرواز باطل شده تا پرواز بعدي متحمل پرداخت هزينه اقامت شدند كه هنوز تكليف اين نوع از هزينه‌هاي تحميل شده به مسافر روشن نيست و بايد سازمان هواپيمايي كشوري و انجمن شركت‌هاي هواپيمايي به اين ابهامات پاسخ دهند.