اولين چالش‌هاي بودجه 1404

يكي از اصلي‌ترين چالش‌هايي كه در سال‌هاي گذشته در دوران بررسي لايحه بودجه و در نهايت تبديل آن به قانون بودجه محل بحث بوده، بحث ميزان افزايش حقوق كارمندان است. در شرايطي كه اقتصاد ايران در سال‌هاي گذشته حتي تورم‌هاي بالاي 40 درصد را نيز تجربه كرده، محدوديت‌هاي منابع مالي و البته تلاش براي جلوگيري از ايجاد موج جديد نقدينگي باعث شده كه دولت‌ها علاقه‌اي به نزديك كردن عدد افزايش حقوق با تورم نداشته باشند يا عملا منابع كشور اجازه رسيدن به اين عدد را ندهد.

از سوي ديگر اما نمايندگان مجلس در اين سال‌ها همواره بر اين موضوع تاكيد داشته‌اند كه حقوق بايد متناسب با تورم افزايش پيدا كند و به اين ترتيب يك اختلاف سالانه ميان دو قوه شكل مي‌گيرد و دولت معتقد است نمايندگان به واقعيت‌ها توجه ندارند و نمايندگان از كاهش قدرت خريد كارمندان شكايت مي‌كنند. تحت تاثير همين فضا احتمالا اولين لايحه بودجه دولت پزشكيان نيز به مجلس خواهد رسيد. آن طور كه رييس سازمان برنامه و بودجه گفته، احتمالا در دومين ماه از پاييز امسال بودجه به مجلس مي‌رسد و احتمالا يكي از اصلي‌ترين چالش‌ها در اين حوزه بحث افزايش حقوق است. البته در كنار آن بحث همسان سازي حقوق بازنشستگان كه در سال‌هاي گذشته محل بحث بوده نيز به قوت خود باقي مانده است.

روز گذشته و در جريان جلسه علني مجلس، تعدادي از نمايندگان در قالب تذكرات مكتوب خواسته‌هايي را مطرح كردند كه بحث افزايش حقوق بخش مهمي از ان بود. احمد نادري عضو هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي در جلسه علني دیروز (چهارشنبه) تذكرات كتبي نمايندگان به مسوولان اجرايي كشور را به شرح زير قرائت كرد:

علي اكبر عليزاده برمي،‌نماينده دامغان و ۴۶ نماينده ديگر به رييس‌جمهور درباره لزوم تسريع در پرداخت مطالبات گندمكاراني كه محصول خود را تحويل داده‌اند. صديف بدري، نماينده اردبيل به رييس‌جمهور درباره لزوم تسريع در تخصيص و پرداخت اعتبارات عمراني بودجه سال ۱۴۰۳ و تذكر ديگري به رييس‌جمهور درباره ضرورت تسريع در تخصيص اعتبار براي بهره‌برداري از طرح راه آهن اردبيل- ميانه رضا حاجي پور نماينده آمل و تعدادي از نمايندگان به وزير نيرو درباره لزوم رسيدگي به مشكلات ناشي از احداث سد هراز و تذكر ديگري به همراه ۲۳ نماينده ديگر به رييس‌جمهور، وزير اقتصاد و وزير جهاد كشاورزي درباره لزوم حل مشكل برنجكاران و ساماندهي زنجيره تأمين برنج در كشور محمدتقي نقدعلي نماينده خميني شهر و ۲۳ نماينده ديگر به وزير صمت درباره لزوم ايجاد اتحاديه واحد براي صنف يدك كش‌ها و حل تعارض‌هاي موجود،كمال حسين پور نماينده پيرانشهر به همراه تعدادي از نمايندگان به رييس‌جمهور و وزير علوم درباره لزوم تداوم فعاليت آموزشي دانشگاه پيام نور مركز سردشت با بازنگري و ساماندهي و ادغام اين دانشگاه و تذكر ديگري به همراه ۱۴ نماينده ديگر به رييس‌جمهور و وزير آموزش درباره لزوم نوسازي تجهيز مدارس و جبران عقب ماندگي سرانه فضاي آموزشي در شهرستان‌هاي سردشت و پيرانشهر عليرضا نثاري نماينده نهاوند به همراه ۱۷ نماينده ديگر به وزير ميراث فرهنگي درباره ضرورت افزايش توجه به حوزه گردشگري شهرستان نهاوند شهباز حسن پور بيگلري نماينده كرمان به وزير راه درباره لزوم تعيين تكليف طرح‌هاي نيمه كاره به خصوص محور كرمان-راور- مشهد و به وزير تعاون درباره لزوم تعيين تكليف وضعيت معادن زغال سنگ در كرمان و راور عبدالوحيد فياضي نماينده نور به رييس‌جمهور درباره رسيدگي به وضعيت بازار برنج و حذف ارز ترجيحي براي واردات برنج فرامرز شهسواري نماينده هشترود به همراه ۲۱ نماينده ديگر به وزير ارتباطات درباره لزوم تقويت آنتن دهي تلفن همراه در روستاها و شهرستان‌هاي هشترود و چاراويماق.

در كنار در تذكرات شفاهي نيز افزايش حقوق سهمي مهم داشت. سخنگوي هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي گفت كه ميزان افزايش حقوق و مزايا در لايحه بودجه سال ۱۴۰۴ خلاف برنامه هفتم توسعه است و بايد اصلاح شود. حجت‌الاسلام عليرضا سليمي در جلسه علني مجلس در تذكري اظهار كرد: ميزان افزايش حقوق و مزايا در لايحه بودجه سال ۱۴۰۴ خلاف برنامه هفتم توسعه است . وي ادامه داد: اگر قرار است بودجه با اين سبك و سياق به مجلس شوراي اسلامي داده شود، آقايان بدانند كه خلاف برنامه هفتم توسعه بوده و در مجلس با مشكل مواجه مي‌شوند. نماينده تهران در مجلس شوراي اسلامي بيان كرد: با توجه به اينكه موضوع افزايش حقوق و مزايا و افزايش پلكاني حقوق در لايحه بودجه سال ۱۴۰۴ خلاف برنامه هفتم است، سازمان برنامه و بودجه نسبت به اصلاح آن اقدام كند تا مغايرتي با برنامه هفتم توسعه نداشته باشد. بر اساس ضوابط مالي لايحه بودجه ۱۴۰۴ كه از سوي سازمان برنامه و بودجه كشور منتشر شده، پيشنهاد افزايش حقوق كارمندان دولت براي سال آينده ۲۰ درصد پيش‌بيني شده است.

با اين وجود به نظر مي‌رسد كه دولت فعلا بر اساس همان ايده 20 درصد عمل مي‌كند. البته در كنار آن بحث همسان سازي حقوق نيز موضوع ديگري است كه رييس سازمان برنامه و بودجه درباره‌اش صحبت كرده است. رييس سازمان برنامه و بودجه از تصويب همسان‌سازي حقوق بازنشستگان در جلسه هيات دولت خبر داد. حميد پورمحمدي در حاشيه جلسه هيات دولت در جمع خبرنگاران اظهار كرد: موضوع همسان‌سازي حقوق بازنشستگان در جلسه دولت مصوب شد و با ابلاغ، احكام صادر خواهد شد.

وي يادآور شد: ديروز در مجلس توضيح دادم كه دو موضوع مشكل قانوني دارد؛ يكي متناسب‌سازي حقوق بازنشستگان و ديگري هم مطالبات گندمكاران. در مورد مطالبات گندمكاران هم حدود ۱۲ ميليون تن گندم خريداري شد و قيمتي تقديمي كه دولت بايد براي آن بپردازد حدود ۲۲۰ هزار ميليارد تومان است كه تا الان ۱۶۷ هزار ميليارد تومان آنكه در قانون بودجه پيش‌بيني شد، پرداخت شد و براي مازاد آن اجازه نداشتيم كه با هماهنگي قوا، امروز در جلسه سران قوا مطرح مي‌شود. پورمحمدي اظهار كرد: قرار است به سازمان برنامه مجوزي دهند تا با فوريت مطالبات گندمكاران را به ويژه در مورد كساني كه در مناطق سردسير هستند و مطالبات‌شان پرداخت نشده، وصول شود. پورمحمدي تاكيد كرد: جلسات دولت به لايحه بودجه مي‌پردازد و ارقام در دولت بحث شده است و در كنار آن در جلساتي بين حوزه‌هاي اقتصادي دولت و مجلس گفت‌وگو و ديدگاه‌ها را بهم نزديك مي‌كنيم. به فوريت به احكام هم خواهيم پرداخت تا لايحه بودجه را در موعد مقرر تقديم مجلس كنيم.

رييس سازمان برنامه و بودجه گفت: افزايش حقوق كارمندان به اين شيوه است كه هم افزايش حقوق و هم عدالت را در پرداخت در نظر بگيريم. ضريب افزايش حقوق ۲۰ درصد است اما معافيت حقوق‌بگيراني كه كمترين حقوق را مي‌گيرند ۱۰۰ درصد افزايش مي‌يابد. كساني كه تا الان ۱۲ ميليون تومان حقوق مي‌گرفتند و از ماليات معاف بودند به سقف ۲۴ ميليون تومان مي‌رسد. كساني كه تا ۲۴ ميليون تومان حقوق مي‌گيرند از پرداخت ماليات معاف مي‌شوند. وي ادامه داد: همچنين دولت پرداختي بابت اجراي قانون جواني و جمعيت خواهد داشت كه حدود 8 درصد به پرداختي‌هاي دولت اضافه خواهد شد و كساني از آن بهره‌مند مي‌شوند كه در قانون جواني و جمعيت قيد شده‌اند، بر اين اساس متوسط پرداختي‌هاي دولت ۲۸ درصد خواهد بود و اگر معافيت‌هايي هم كه داده شده، در نظر گرفته شود بيش از ۳۰ درصد خواهد شد. پورمحمدي همچنين تصريح كرد: تغييري در پرداخت يارانه‌ها ايجاد نمي‌شود و درباره حامل‌هاي انرژي و تغيير قيمت‌ آن نيز هيچ تصميم‌گيري نشده است.

اين موضوع از سوي مجلس نيز تاييد شده است. نایب‌رييس مجلس شوراي اسلامي گفت: درباره اجراي همسان سازي حقوق بازنشستگان تصميمات خوبي گرفته شد. حميدرضا حاجي بابايي در جلسه علني چهارشنبه مجلس در جريان تذكر نمايندگان درباره حقوق بازنشستگان اظهار كرد: همان‌طور كه آقاي قاليباف اشاره كرد، جلسات مستمري از طرف مجلس و دولت و سازمان برنامه و بودجه برگزار و در مورد بازنشستگان و متناسب‌سازي حقوق آنان تصميمات خوبي گرفته شد. وي ادامه داد: در جريان جلسات مكرر و بحث‌هاي گوناگون قرار شد كه دولت ان‌شاءالله متناسب‌سازي حقوق بازنشستگان را اجرا و در ادامه بدهي و مطالبات گندمكاران را نيز پرداخت كند.

همچنين نماينده تبريز در مجلس شوراي اسلامي از صادر نشدن احكام متناسب‌سازي حقوق بازنشستگان توسط برنامه و بودجه در همه صندوق‌ها انتقاد كرد و خواستار اجراي اين حكم شد. علي جعفري آذر در جلسه علني روز چهارشنبه صحن علني مجلس در تذكري گفت: سازمان برنامه و بودجه در تمامي دولت‌ها عادت كرده كه با انواع بهانه‌سازي‌ها و صدور بخشنامه‌ها مصوبات را اجرا نكرده و يا به تاخير انداخته و يا تغيير ماهيت دهد. انگار اساس كار سازمان برنامه و بودجه بر «نمي‌شود، نداريم و نمي‌گذارند» است. اين نماينده مجلس گفت كه منابع لازم براي اجراي متناسب‌سازي حقوق بازنشستگان پيش‌بيني شده اما علي‌رغم تذكر هر روز نمايندگان و حتي رييس مجلس، اين قانون اجرايي نمي‌شود. دستور دهيد احكام متناسب‌سازي بازنشستگان در همه صندوق‌ها پرداخت شده نه اينكه اين همه تذكر و نطق داده شود و آخر هم كاري صورت نگيرد.

اين صحبت‌ها در مجلس در حالي مطرح شده كه فعلا دولت جز ارايه چند سر خط كلي، تلاش كرده كه وارد جزييات بودجه و اصلي‌ترين برنامه‌هاي خود براي آينده اقتصادي ايران نشود. به اين ترتيب احتمالا بحث درباره كليات بودجه در روزهاي آينده داغ‌تر خواهد شد و احتمالا مانند سال‌هاي گذشته بحث ميزان افزايش حقوق كارمندان نيز يكي از اصلي‌ترين چالش‌ها در اين زمينه است.