تلخي مرگ، مزه يك تفريح ممنوعه

در حالي كه طي روزهاي گذشته اخبار فوت چند شهروند گيلاني به دليل استفاده از مشروبات الكلي تقلبي به سر تيتر اخبار رفت و تعداد فوتي‌ها طي روزهاي گذشته از 11 نفر به 15 نفر رسيد. حالا اخباري هم از فوت 5 نفر به دليل استفاده از همين مشروبات الكلي تقلبي در زنجان منتشر شده است. موج اين اتفاقات از زماني شروع شد كه پاندمي كرونا در كشور به راه افتاد و افراد به اين گمان كه خوردن الكل مي‌تواند آنها را از گزند كرونا در امان دارد به استفاده از مشروبات الكلي روي آوردند و از آنجا كه هميشه عده‌اي افراد سودجو هستند تا از شرايط براي كسب درآمد استفاده كنند بازار فروش مشروبات الكلي تقلبي و دست ساز داغ شد و بعد از اينكه اولين خبرها از مسموميت منجر به مرگ يا كوري منتشر شد مردم متوجه شدند كه استفاده از اين مشروبات نه تنها آنها را از گزند كرونا در امان نمي‌دارد كه باعث از دست دادن جان يا بينايي شان مي‌شود.

اما با پايان يافتن پاندمي كرونا استفاده از مشروبات الكلي پايان نيافت هر از گاهي اخباري مبني بر مسمويت افراد به دليل استفاده از اين مشروبات تقلبي در رسانه‌ها منتشر مي‌شود. مساله اينجاست كه تا مدت‌هاي مديدي حتي حرف زدن از اين مشروبات به نوعي از نظر عرفي و اجتماعي و قانوني ممنوع بود هر اتفاقي هم در اين زمينه رخ مي‌داد هيچگاه رسانه‌اي نمي‌شد. اين درحالي است كه ما مراكز ترك اعتياد به مواد مخدر داريم و سال‌هاست كه در زمينه مواد مخدر و اعتياد به آن هشدار داده مي‌شود اما هميشه حرف زدن درباره استفاده از مشروبات الكلي و حتي اعتياد در اين مورد به نوعي تابو بوده و كسي از آن سخني به ميان نمي‌آورده و شايد اتفاقاتي كه الان در حال رخ دادن است نتيجه همين رفتاري است كه سال‌ها در جامعه ما هم از سوي مسوولان و هم از سوي مردم جاري بوده است.

آغاز ماجرا با مسموميت 191 نفر و فوت 17 نفر

علي رغم هشدارهاي مكرر مسوولان سلامت و مجريان قانون اما گاهي اين پديده شوم، جان مي‌گيرد و عوارضي براي مصرف‌كنندگان در پي دارد كه قابل جبران نيست. نمونه آن به خرداد ۱۴۰۲ برمي‌گردد زماني كه مسموميت ناشي از سوء مصرف مشروبات الكلي در استان البرز منجر به فوت و كور شدن مصرف‌كنندگان شد و در اين حوادث ۱۹۱ نفر به دليل مسموميت ناشي از مصرف مشروبات الكلي حاوي متانول به بيمارستان‌هاي كرج مراجعه كردند و ۱۷ نفر جان خود را از دست دادند.

صدور حكم‌ اعدام‌ براي ۴ متهم توزيع مشروبات الكلي مرگبار

پس از آن حكم پرونده مسموميت توزيع مشروبات الكلي مرگبار صادر شد و آنگونه كه مسعود ستايشي سخنگوي وقت قوه قضاييه اعلام كرد، در تحقيقات مشخص شده بود كه الكل‌هاي صنعتي خارج از شبكه از سوي فردي كه كارگاه توليد اسپري مو داشته به فروش رسيده و با آن مشروبات الكلي و مسكر مسموم تهيه شده بود.

به گفته ستايشي، در اين پرونده ۱۱ نفر به اتهام افساد في‌الارض كه منجر به فوت و آسيب جسمي شده بود، قرار جلب دادرسي و كيفرخواست قانوني صادر شد و به لحاظ حساسيت، اين پرونده در دستور كار يكي از معاونان رييس كل دادگستري استان البرز قرار گرفت و در شعبه سوم دادگاه انقلاب اسلامي كرج مورد رسيدگي قرار گرفت و در نهايت منجر به اين شد كه دادگاه در پرونده با رعايت مولفه‌هاي دقت، سرعت و صحت حكم شرعي و قانوني را صادر كرد و براساس حكم صادره متهمان رديف اول تا چهارم به اعدام محكوم شدند و متهمان رديف پنجم تا نهم هر يك به پنج سال حبس تعزيري و متهم رديف دهم به سه سال حبس تعزيري و متهم رديف يازدهم يك سال حبس تعزيري محكوم شدند.

284 مورد مسموميت طي 10 روز اخير

در مهر امسال هم اين قاتل سريالي در چند استان از جمله مازندران، همدان و گيلان قربانيان زيادي گرفت به‌طوري كه در ۱۰ روز اخير ۲۸۴ نفر به دليل مسموميت الكلي به مراكز درماني استان مازندران مراجعه كردند و از هفته گذشته تاكنون ۲۱ نفر بر اثر مسموميت ناشي از مصرف مشروبات الكلي جان خود را از دست دادند كه از اين تعداد ۱۸ مرد و مابقي زن بودند. همچنين در استان همدان نيز ۱۱ نفر در روزهاي گذشته به دليل مسموميت الكلي جان باختند. در استان گيلان هم تا روز جمعه ۲۰ مهر ۱۵ نفر بر اثر سوء مصرف مشروبات ا لكلي تقلبي جان خود را از دست دادند و البته اين رويه ظاهرا ادامه دارد به‌طوري كه امروز شنبه ۲۱ مهر رييس اورژانس استان زنجان اعلام كرد كه براثر مصرف مشروبات الكلي تقلبي در زنجان يك نفر فوت و ۵ نفر مسموم شدند و احتمال افزايش فوتي اين مسموميت زياد است.

قانون چه مي‌گويد؟

در ماده ۲۶۴ قانون مجازات اسلامي آمده است: مصرف مسكر از قبيل خوردن، تزريق و تدخين آن كم باشد يا زياد، جامد باشد يا مايع، مست كند يا نكند، خالص باشد يا مخلوط به گونه‌اي كه آن را از مسكر بودن خارج نكند، موجب حد است. همچنين طبق تبصره اين ماده قانوني، خوردن فقاع (آب‌ جو مسكر) موجب حد است هرچند مستي نياورد. مطابق ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامي نيز هركس مشروبات الكلي را بسازد يا بخرد يا بفروشد يا در معرض فروش قراردهد يا حمل يا نگهداري كند يا در اختيار ديگري قراردهد به شش‌ماه تا يك‌سال حبس و تا هفتاد و چهار (۷۴) ضربه شلاق و نيز پرداخت جزاي نقدي به ميزان پنج برابر ارزش عرفي (تجاري) كالاي يادشده محكوم مي‌شود. همچنين مجازات حمل و نگهداري مشروبات الكلي نيز شامل جرايم ماده ۷۰۲ خواهد شد و در صورتي كه حمل و نگهداري به وسيله خودرو انجام شود، آن وسيله نقليه ضبط يا معادل قيمت آن جريمه بايد پرداخت شود.

مسووليت كيفري فروشنده

در صورت مرگ مصرف‌كننده

اگر اثبات شود فردي كه مشروب الكلي تقلبي يا مسموم مي‌فروشد از آثار زيان بار آن مطلع بوده يا اينكه به قصد وارد كردن صدمه به جان خريدار يا قتل او چنين اقدامي انجام داده است، قتل يا صدمه عمدي محسوب مي‌شود و بايد بر اساس آن مجازات شود اما اگر خريدار نسبت به تقلبي يا مسموم بودن مشروب الكلي آگاه باشد و بداند چه ضربه‌اي به او وارد مي‌كند، فروشنده تنها از حيث فروش مشروبات الكلي مجازات خواهد شد. در صورتي كه فروشنده قصد وارد كردن صدمه يا قتل را نداشته باشد اما مشروب دست ساز بفروشد و خريدار اطلاعي از اين موضوع نداشته باشد در صورتي كه مصرف‌كننده بر اثر مصرف اين مشروب فوت كند قتل از نوع شبه عمد خواهد بود.

خلأ‌هاي اخلاقي

بيش از خلأ‌هاي قانوني است

امان‌الله قرايي جامعه شناس در اين باره به تعادل مي‌گويد: متاسفانه از اين دست اتفاقات در كشور ما آماري فزاينده دارد شايد يكي از دلايل آن وجود شبكه‌هاي اجتماعي و دسترسي آسان به منابع خبري باشد اما قطعا دلايل ديگري هم بر افزايش اين دست آمارها تاثير دارند. مساله اينجاست كه ما متاسفانه در جامعه با نوعي خلأ اخلاقي مواجه شده‌ايم. مساله درآمد و پول الان براي بسياري از افراد به مساله‌اي حياتي تبديل شده و همين امر باعث مي‌شود تا بدون توجه به عواقب كاري كه انجام مي‌دهند تنها به فكر كسب درآمد باشند.

نبود تفريحات سالم و ارزان

اين جامعه شناس در بخش ديگري از سخنان خود مسائل اجتماعي را دليل روي آوردن افراد به مصرف چنين موادي مي‌داند و مي‌افزايد: بسياري از افرادي كه به مصرف مواد مخدر صنعتي يا مشروبات الكلي روي مي‌آورند قشر جوان جامعه هستند. مساله اينجاست كه به جاي برخورد قهرآميز با اين افراد بايد به دنبال دلايل بروز چنين اتفاقاتي در جامعه باشيم.

قرايي مي‌گويد: نبود تفريحات ارزان و آسان يكي از همين دلايل است. جوانان به غير اينكه به رستوران بروند يا در پارك قدم بزنند كه آن هم ممكن است مورد بازخواست قرار بگيرند چه تفريح ديگري دارند. انرژي جواني خود را كجا بايد خالي كنند. چقدر مي‌توان به استاديوم رفت.

او مي‌افزايد: متاسفانه بي‌توجهي مسوولان به اين مسائل باعث شده كه حالا ما با چنين معضلاتي در جامعه مواجه باشيم. جوان براي اينكه بتواند تفريح كند يا حتي براي اينكه بتواند لحظاتي از زندگي‌اش را بدون غم و غصه آينده و نداشتن امنيت شغلي و عدم وجود دورنمايي واضح از آينده بگذراند به اين مواد پناه مي‌آورد. يا از مواد مخدر صنعتي استفاده مي‌كند يا به خوردن مشروبات الكلي روي مي‌آورد و از آنجايي كه اين مشروبات در كشور ما غيرقانوني است افرادي هستند كه براي سودجويي و كسب درآمد بيشتر الكل تقلبي را به اين جوانان مي‌دهند و با جان و آينده آنها بازي مي‌كنند.

اين جامعه شناس به مرگ يك پزشك و مسموميت چند پزشك ديگر در يك مهماني بر اثر مصرف همين الكل‌هاي تقلبي اشاره كرده و مي‌گويد: مساله اينجاست كه حتي در اين شرايط هم عده‌اي به دنبال مجازات كردن افراد آسيب ديده بودند تا زماني كه چنين تفكري در جامعه جريان داشته باشد ما نمي‌توانيم با معضلات و مشكلاتي كه حالا ديگر جوان و سلامتي جوانان ما را هدف گرفته برخوردي درست و اصولي داشته باشيم و به دنبال ريشه‌كني آن باشيم.