نقش مافياها در لاپوشاني حقايق اقتصاد
فرشاد مومني، استاد دانشگاه تاكيد كرد: اكنون كه حكومت گرامي در آستانه پخت و پز سند لايحه بودجه است اميدوارم رسانههاي گرامي، روزمره به آقاي رييسجمهور، قسمها و تعهداتي كه داشته و اينكه شرافتش را گرو گذاشت كه سراغ شوك درماني نرود و عدالت در سلامت و عدالت آموزش و رفع فقر غذايي و ريشهكني سوء تغذيه را اجرا كند، يادآور شوند.
فرشاد مومني، استاد دانشگاه تاكيد كرد: اكنون كه حكومت گرامي در آستانه پخت و پز سند لايحه بودجه است اميدوارم رسانههاي گرامي، روزمره به آقاي رييسجمهور، قسمها و تعهداتي كه داشته و اينكه شرافتش را گرو گذاشت كه سراغ شوك درماني نرود و عدالت در سلامت و عدالت آموزش و رفع فقر غذايي و ريشهكني سوء تغذيه را اجرا كند، يادآور شوند. علاوه بر قانون اساسي و متون اسناد بالادستي و دين خدا، شرافت گرو گذاشته شده و براي جامعه ما بسيار تلخ و غمانگيز خواهد بود كه آن شرافت به گرو گذاشتنها، در سند لايحه بودجه انعكاس بايسته نداشته باشد يا خداي ناكرده خلاف آن مطرح شود.
به گزارش جماران، فرشاد مومني، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا(س) در نشست «دولت چهاردهم و چشمانداز روندهاي فزاينده نابرابريهاي ناموجه»، در موسسه مطالعات دين و اقتصاد، خاطرنشان كرد: اين همه سهلانگاريهاي خطرناك و نابخشودني، در درجه اول ريشه در فقدان آگاهيهاي بايسته روشمند و هويت جمعي يافته در سطح ساختار قدرت است و برخي به گونهاي حرف ميزنند و عمل ميكنند كه گويي هيچ درك روشني از آثار ويرانساز فقر و نابرابري براي مردم ايران و آينده كشورمان ندارند. مومني با تاكيد بر اينكه همه انواع شرور، ريشه در فقر و نابرابريهاي ناموجه دارد و در چارچوب مناسبات فقرزا، جامعه از فقرا و محرومان بيشتر ضرر ميكند و بقاي جامعه تهديد ميشود، اظهارداشت: به چهره منحوس نتايج كنكور ايران از دريچه فقر و نابرابري نگاه كنيد و ببينيد آن ساختار قدرتي كه اينگونه اينشتنهاي بالقوه را به جاي اينكه نبوغشان در جهت اعتلاي ايران به كار گرفته شود، به سمت ناهنجاري و نابهنجارسازي و پيشبينيناپذير بودن جامعه ميكشاند، چقدر بايد شرمسار باشد. مومني ادامه داد: همين افزايش قيمتي كه در كالاهاي اساسي در دوره دولت چهاردهم به مردم تحميل كردند، عبرتآموز و تنبهآور است. به مسلماني كه مشهور به پاكدامني بود و در كانديداتورياش در زمان انتخابات قسم ياد كرد كه به سمت اجراي سياستهايي كه مردم را از نظر معيشت تحت فشار قرار دهد، نميروم، ميگوييم چقدر خدا رحم كرد كه شما آن قسم را ياد كرديد! هنوز از گرد راه نرسيديد، نان و مايحتاج مردم اينگونه شده است و اطرافيان اين آقا هم دائما تن و بدن مردم را از وارد شدن شوك به قيمتهاي كليدي ميلرزانند. اگر چنين تعهدي وجود نداشت، عزيزان ميخواستند چه كنند!؟ اين اقتصاددان با بيان اينكه اهميت اين تذكرها در شرايط فعلي چندين برابر است، گفت: اكنون كه حكومت گرامي در آستانه پخت و پز سند لايحه بودجه است. اميدوارم رسانههاي گرامي، روزمره به آقاي رييسجمهور، قسمها و تعهداتي كه داشته و اينكه شرافتش را گرو گذاشت كه سراغ شوك درماني نرود و عدالت در سلامت و عدالت آموزش و رفع فقر غذايي و ريشهكني سوء تغذيه را اجرا كند، يادآور شوند. علاوه بر قانون اساسي و متون اسناد بالادستي و دين خدا، شرافت گرو گذاشته شده و براي جامعه ما بسيار تلخ و غمانگيز خواهد بود كه آن شرافت به گرو گذاشتنها، در سند لايحه بودجه انعكاس بايسته نداشته باشد يا خداي ناكرده خلاف آن مطرح شود. مومني يادآورشد: من در جلسهاي حضور از ايشان گله گردم و گفتم شما تاكيد داشتيد كارشناس نيستيد، چرا اكنون به اين محكمي درباره شوك قيمت بنزين صحبت ميكنيد!؟ در ماجراي تصميمگيري سطح توسعه درباره قيمت بنزين بايد 75 متغير تعيين تكليف شود، آن يك متغيري كه مطرح كرديد، يكي از آن 75 متغير است كه آن هم با دادههاي مخدوش مورد اشاره قرار گرفته است! چه كساني به گوش آقاي رييسجمهور دسترسي دارند!؟ چرا رساندن صداي علم و مردم با سختي روبرو است!؟ در اين زمينه، رسانههاي ما هم به اندازه دانشگاهيان و اهل علم مسووليت دارند. توزيع عادلانه صدا و اطلاعات بايد جدي گرفته شود.
مومني اضافه كرد: آنچه اكنون ميخواهم به آقاي رييسجمهور و دولت و مجلس هديه كنم، اين است كه بگويم حياتيترين مساله در زمينه فقرزايي و تشديد نابرابريهاي ناموجه در اين سرزمين گرامي، ماليسازي منحط اقتصاد است. يكي از قلههاي دانش بشري در اين زمينه، كتاب «فساد در نظام سرمايه سالار» است و عميقترين كتابي است كه در 20 ساله گذشته، در افشاي مافياهايي كه كشورهاي دنيا را به سمت ماليسازي پيش ميبرند نوشته شده است. وجوه بينالمللي آن هم به اندازه وجوه ملياش اهميت دارد، اما آنچه حكومت گرامي ما ميتواند دربارهاش خيلي فكر كند اين است كه سقوط فقرات و بزرگترين لطمه زننده به حيثيت ايران و ايراني و تهديدكننده آينده آن، در ميان عناصر و اجزاي ماليسازي در ايران، طرز عمل بانكهاي خصوصي است. اين اقتصاددان اضافه كرد: كميسيون اقتصادي مجلس، تحولات اقتصاد كلان را با همه اغتشاشات مفهومي كه درباره توليد در ايران وجود دارد، از روزي كه بانكهاي خصوصي در ايران فعال شدهاند، يعني در سال 1380 تا 1399، در يك دوره 20 ساله، بررسي كرده و ميگويد اينكه بعد از آن به چه وضعيتي رسيديم بماند اما در اين بيست ساله، رشد توليد 36درصد، اندكي بيش از سالي يك درصد بوده است. رشد تورم 3 هزار و 90 درصد بوده است.صدها دلالت هم بر اين وجود دارد كه مافياها خود تورم را به حكومتگران ما چگونه نشان ميدهند! رشد نقدينگي و خلق تقاضاهاي فاجعه ساز، 10 هزار و 250 درصد بوده است! بعد دائما ميگويد ناترازي فلان و فلان داريم! گويي اراده مافياهاي رسانهاي اين است كه از ناترازي اصلي كه موتور پمپاژ دايمي خلق تقاضا است و در برابرش عرضه به نحيفترين وضعيت تاريخياش دچار است اصلا حرفي درباهاش زده نشود! مومني خاطرنشان كرد: آيا اين تصادفي است كه مافياها و آنها كه اجير شدهاند درباره منشاهاي تورم به هزاران آدرس عوضي و هزاران آدرس پوچ و كليشهاي ارجاع ميدهند به جز سقوط بنيه توليدي! بعد از سوي ديگر شوك نرخ ارز كه اكسير ترويج قويتر نگه داشتن مافياها، رباخوارها و سوداگران را دايم به هر بهانهاي مطرح ميكنند تا بانكهاي خصوصي چاقتر شوند و اينكه مردم تا چه اندازه به فلاكت و افلاس ميافتند و اينكه نهاد دولت از مردم فقيرتر شده و از عهده وظايف و مسووليتهاي ابتدايياش برنميآيد مورد توجه كسي قرار نميگيرد! مافياها توليدكنندههاي حقيقي را تخطئه و لجن مال ميكنند و بعد اين رانت خوارهايي كه توليد را محمل كسب رانت كردهاند و با مونتاژكاري منحط تحميلكننده وابستگيهاي ذلت آور، كمر اقتصاد ملي را ميشكنند، سيستم را در خلق فرصتهاي شغلي مولد ناتوان ميكنند، را به عنوان تاج سرشان ميگذارند.
اين استاد دانشگاه علامه طباطبايي با تاكيد بر اينكه در چارچوب مناسبات رانتي، ربوي و غيرشفاف، اساس فريبكاري است و اكنون نظام تصميمگيريهاي اساسي ما به خوبي فريب آنها را خورده است، گفت: ستون فقرات قران و نهجالبلاغه عدالت است، مابه ازاي عيني عدالت و رفع فقر و مهار نابرابريهاي ناموجه اين است كه به اقتضائات بخشهاي مولد تن دهيد، نه اينكه دايم هزينههاي آنها را افزايش دهيد و در رسانههاي رسمي و غيررسمي، به هر بهانهاي به آنها فحش دهيد! رسانههايي ادعاي ملي بودن و فراگيري دارند و لاشخورها را به تلويزيون دعوت ميكنند و ميگويند مافياي توليد داخلي و واردات چيها منادي كيفيت محيط زيست ميشوند! همهچيز واژگونه شده و سيستمهاي نظارتي ما يك آخ در اين زمينه نگفت! ببينيد چه بساطي از فريبكاري راه افتاده است!
اين استاد دانشگاه اضافه كرد: بانكهاي خصوصي، چندين برابر سقف مجاز قانوني، به زيرمجموعه خودشان وام دادهاند. تسهيلات مردم را ميگيرند و در راستاي يك منافع اقليتي، فريز ميكنند. هزينههاي تورمزايي اين مساله و محروم ماندن توليدكنندهها از سرمايه در گردش را عامه مردم، كشور و حكومت ميپردازد! آيا نشانهاي از اين عريانتر ميتوانيد پيدا كنيد كه اينگونه نظام تصميمگيري ما به تسخير اين گروههاي غيرمولد درآمده باشد!؟ در اين بيش از دو دهه، مكرر گزارش منتشر شده كه ميگويد هيچ عنصري به اندازه بانكهاي خصوصي در افزايش قيمت ارز، سكه و مسكن نقش آفريني نكرده است. اما بعد وقتي ميخواهند آدرس دهند، حرفهاي منحطي ميزنند كه صد بار آزمايش شده و صد بار هم شكست خورده است.
مومني تاكيد كرد: تمام گزارشهايي كه در سازمان برنامه، وزارت اقتصاد و بانك مركزي تهيه شده، ميگويد بعد از نيازهاي اساسي و به ويژه شغل هيچ خدمتي به فقرا، به اندازه ارزانسازي هزينههاي حمل و نقل كمك نميكند! بعد شما ميخواهيد با افزايش قيمت بنزين عدالت برقرار كنيد!؟
هيچ سرمايهاي، ضدتوسعهايتر و فاجعه سازتر از سرمايههاي مالي نيست
مومني تاكيد كرد: كتاب بانكداري، ربا و مسائل مالي در اسلام شهيد بهشتي ميگويد اسلام به سرمايه و انباشت آن مشروط به اينكه در جهت صلاح جامعه كار كند، نهايت احترام را قائل است، بهطوري كه اگر كسي در دفاع از سرمايهاش كشته شود، از نظر اسلام شهيد محسوب ميشود اما آنكه اسلام با آن مبارزه ميكند حاكميت سرمايه و اينكه سرمايه به جان انسانها و منافع ملي مرجح باشد است.
هيچ سرمايهاي از اين نظر، ضدتوسعهايتر و فاجعهسازتر از سرمايههاي مالي نيست. انشاالله از سر ناداني و ناتواني است كه در محاسبههاي مربوط به ثروت افراد، داراييهاي پولي و مالي آنها را در محاسبه نميآورند. فقط ميشنويم در ايران ضريب جيني چه كولاكي ميكند، اما درباره اينكه ماجرا چيست، كسي حرفي نميزند. ما حاكميت سرمايه را به چشم ميبينيم و زور اراده رباخوارها از اراده علم، منافع ملي و مردم در عمل بيشتر است. به نيتها جسارت نميكنيم، اما برآيند قاعدهگذاريها در عمل اينگونه است.
اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه كانون اصلي مشكل اين است كه بنيه توليدي در اين كشور ساقط شده است، اظهارداشت: اگر در ساختار نهادي، به نفع توليدكنندهها بازآرايي سيستمي انجام ندهيد، ايران به اسارت قدرتهاي بزرگ درخواهد آمد. اين مسالهاي بديهي و روشن است. كانون اصلي ماجرا اين است كه چرا دلالها و واردكنندهها اين ميزان راحت به تسهيلات دسترسي دارند، اما مقام بيشرم پولي در دوره احمدينژاد مصاحبه كرده و ميگويد و حداكثر يك سوم نيازهاي مالي توليدكنندهها را پوشش ميدهيم و يعني دو، سوم بقيهاش را از رباخوارها بگير! بعد ما يك كلمه نشنيديم كه كسي بگويد اين چه بساطي است كه به نام اسلام در بازار مسلمانان راه انداخته ايد!
افت شديد ارزش پول ملي از سال 56 تا 99
مومني تاكيد كرد: با فشار همين گروههاي ذينفع و به ويژه از زماني كه بانكهاي خصوصي پيدا شده، تضعيفهاي پي در پي ارزش پول ملي چه بر سر قدرت خريد نيروي كار ايران آورده است. شرمآور است! كاش مقام پولي ما كه براي خبر خوش تخصيص ارز براي واردات سينه چاك ميكند، مقداري هم روي ارزش پول ملي حساس شود كه مسوول اصلياش است. در سال 1356 قدرت خريد يك ميليون ريال وجه نقد رايج ايران، معادل 2 كيلوگرم طلاي خالص بوده است. يعني با 100 هزار تومان ميتوانستيم 2كيلو طلا بخريم در سال 1399، در بيستمين سال فعاليت بانكهاي خصوصي، قدرت خريد يك ميليون ريال وجه رايج كشور، به 0.08 گرم طلا رسيده است. در خانه اگر كس است، همين يك حرف بس است.
بانكهاي خصوصي در افزايش قيمت مسكن نقش كليدي داشتند وي با بيان اينكه بانكهاي خصوصي در افزايش قيمت مسكن در ايران نقش كليدي داشتند، توضيح داد: در فاصله 1372 كه برنامه منحط تعديل ساختاري آغاز شده تا بهار 1400، قيمت مسكن در تهران 580 برابر شده است! سهم هزينه مسكن در بودجه خانوار از 50 درصد عبور كرده است. ما نهادهاي نظارتي داريم؟ راجع به عدالت فهم داريم!؟ كسي كه عدالت را بفهمد، شدت شرمآور بودن اين مناسبات را درك ميكند. كليد نجات كشور اين است كه ايمان بياوريم كه اينها در تسخير دولت است. ساختار قدرت ما به دست مافياها تسخير شده و مناسبات بهره كشانه استثماري ضد مردم، توليدكنندگان و نهاد حكومت و به نفع اقليت مفت خواره شكل داده شده است. اگر آقاي پزشكيان فكر كند با رفوكاري و عمده كردن يك متغير و فراموش كردن بحران سيستمي ميتوان كشور را نجات داد، اشتباه است. فقط با تكيه بر يك برنامه با كيفيت و با محوريت بازسازي بنيه توليد ملي و برقرار كردن عدالت اجتماعي ايران نجات پيدا خواهد كرد.
اين عضو هيات علمي دانشگاه در پايان با انتقاد از اجرايي نشدن برنامه دولت براي دريافت خدمات كارشناسي از شاخه اقتصاد فرهنگستان علوم با وجود قولي كه داده شده بود، گفت: جامعه ما بداند با اينكه جامعه علمي كشور زير بار طاقت فرساترين فشارهاي اقتصادي و غيراقتصادي قرار دارد، اما به خاطر منافع جامعهاش، همچنان آمادگي كار ايثارگرانه موثر دارد، به شرط اينكه اراده و صدق در عمل هم ببيند.