مسائل زيست‌محيطي اولويت اصلي در تصميم‌گيري‌ها نيست
رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور گفت: متأسفانه در بسياري از موارد، مسائل زيست‌محيطي اولويت اصلي در تصميم‌گيري‌ها نيست. از همين رو، پروژه‌هاي كوتاه‌مدت و سودآورتر در اولويت قرار گرفته‌اند و اجراي قوانين زيست‌محيطي به تعويق افتاده است.
رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور گفت: متأسفانه در بسياري از موارد، مسائل زيست‌محيطي اولويت اصلي در تصميم‌گيري‌ها نيست. از همين رو، پروژه‌هاي كوتاه‌مدت و سودآورتر در اولويت قرار گرفته‌اند و اجراي قوانين زيست‌محيطي به تعويق افتاده است. «احد وظيفه» رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور در گفت‌وگو با خبرنگار ايلنا دلايل اجرايي نشدن قانون هواي پاك را برشمرد و گفت: دليل نخست، ناهماهنگي ميان دستگاه‌هاي اجرايي است؛ اجراي قانون هواي پاك به همكاري و هماهنگي بين دستگاه‌هاي مختلف از جمله وزارت‌خانه‌هاي نفت، نيرو، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازي، بهداشت و درمان و شهرداري‌ها نياز دارد، اما پيچيدگي ساختار اداري و نبود يكپارچگي در تصميم‌گيري، جلوي هماهنگي لازم بين اين دستگاه‌ها را مي‌گيرد. اولويت‌بندي‌هاي نادرست مانع ديگر اجراي اين قانون است. وظيفه مقاومت صنايع آلاينده را عامل ديگري براي اجرايي نشدن قانون مذكور دانست و در توضيح آن گفت: برخي از اين صنايع به دليل هزينه‌هاي بالاي كاهش آلودگي، با اجراي كامل قانون هواي پاك مخالفت مي‌كنند و از طريق لابي‌گري سعي در كاهش فشارها بر خود دارند. رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور به نبود نظارت كافي بر اجراي قانون و عدم برخورد جدي با متخلفان به عنوان عاملي ديگر اشاره كرد و افزود: اين موضوع باعث شده است كه برخي از صنايع و دستگاه‌ها به تعهدات خود عمل نكنند.
اقدامات قضايي بازدارنده و اميدواركننده، اما زمان‌بر هستند
او اقدامات قوه قضاييه در برخورد با متخلفان در اجراي قانون هواي پاك را نويدبخش تحولي مثبت در اين زمينه دانست و گفت: براي پاسخ به اينكه آيا اين اقدامات قضايي به تنهايي مي‌تواند منجر به بهبود قابل توجه كيفيت هوا در كلان‌شهرها شود، بايد عوامل مختلفي را در نظر گرفت. بازدارندگي، دليلي براي خوش‌بين بودن است؛ مجازات متخلفين مي‌تواند نقش بازدارنده داشته باشد و ساير صنايع و دستگاه‌ها را به رعايت قانون ترغيب كند. مداخله قوه قضاييه مي‌تواند نشان دهد كه مساله آلودگي هوا در سطح بالايي مورد توجه قرار گرفته است و تخصيص منابع بيشتر را براي بهبود كيفيت هوا در پي داشته باشد.
وظيفه در واكنش به رشد ۲۵ درصدي تلفات آلودگي هوا در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل خود، و در پاسخ به پرسشي درباره احتمال تداوم رشد اين آمار تصريح كرد: به‌هرحال روند گذشته نشان مي‌دهد كه رشد آلاينده‌هاي كلان‌شهرها نه تنها ادامه يافته، بلكه تشديد شده است. تعداد روزهايي كه آلودگي هوا به‌خصوص در فصل سرد و با وجود وارونگي دما در اوايل روز از حد مشخصي عبور مي‌كند و به سطح ناسالم يا ناسالم براي همه مي‌رسد، بسيار بيشتر شده است، بنابراين با اتخاذ نكردن اقدام مناسب طي سال‌هاي اخير، با رشد جمعيت و مساحت كلان‌شهرها و رشد ترددهاي شهري، قاعدتا بايد روند تخريبي را شاهد باشيم. هر سال نسبت به سال‌هاي قبل با سطح بالاتري از آلاينده‌ها مواجه مي‌شويم كه متاسفانه تلفات جاني و مالي بيشتري را در پي دارد.
پيش‌بيني وضع وارونگي در اين فصل از الان ناممكن است
اين مقام مسوول در سازمان هواشناسي، پيش‌بيني قطعي آب‌وهواي زمستان و وضع وارونگي در اين فصل را از الان ناممكن دانست و افزود: اين به شرايط عمومي و ميانگين هوا در فصل پاييز و نيمه اول زمستان بستگي دارد. پيش‌بيني فصلي، بيانگر بارش كمتر از حد عادي و دماي ميانگين گرم‌تر از نرمال در پاييز و نيمه اول زمستان است؛ بر اين اساس به‌طور نسبي با پايداري بيشتر هوا مواجه خواهيم بود و دراين‌صورت مي‌توان احتمال وارونگي دما، سرعت پايين باد و شرايط آرام را در روزهاي بيشتري از حد معمول در نظر گرفت. او تصريح كرد: قانون هواي پاك، به عنوان يك سند قانوني جامع براي بهبود كيفيت هوا در كشور تدوين شده و از نظر تئوري قابليت اجراي بالايي دارد؛ اما در عمل، دلايل متعددي باعث شده است كه اجراي كامل اين قانون با چالش‌هاي جدي مواجه شود.
نبود اراده سياسي قوي، مانع اجرايي شدن قانون هواي پاك
رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور، نبود اراده سياسي قوي را مانعي بر سر راه اجراي قانون هواي پاك دانست و گفت: اجراي كامل قانون هواي پاك نيازمند اراده سياسي قوي در سطوح بالاي تصميم‌گيري است. او در تشريح موانع ديگر افزود: فشارهاي اقتصادي مي‌تواند باعث شود كه برخي از تصميم‌گيران به جاي اولويت دادن به محيط زيست، منافع كوتاه‌مدت اقتصادي را دنبال كنند. همچنين، تغيير رفتارهاي فردي و اجتماعي براي كاهش آلودگي هوا به تغيير در فرهنگ و سبك زندگي مردم نياز دارد كه اين امر زمان‌بر و دشوار است. وظيفه در پاسخ به اين پرسش كه آيا به موفقيت دكتر پزشكيان در حوزه محيط زيست اميد داريد؟ گفت: بله؛ تا حدودي جاي اميدواري هست و در مورد حل نسبي مسائل محيط زيستي كشور بايد به آينده اميدوار باشيم. چون نااميدي بسيار خطرناك است. موفقيت در اين مسائل به اراده سياسي قوي در سطوح بالاي تصميم‌گيري، اولويت قرار گرفتن محيط زيست، سرمايه‌گذاري در فناوري‌هاي پاك، همكاري همه‌جانبه همه دستگاه‌هاي دولتي، بخش خصوصي، سازمان‌هاي مردم‌نهاد و همچنين مشاركت فعال مردم نياز دارد. رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور افزود: بايد رويكرد توسعه‌اي كشور به سمت توسعه پايدار تغيير مسير بدهد، متأسفانه، تاكنون اينگونه نبوده است. توسعه‌اي كه هم به نيازهاي نسل حاضر پاسخ بدهد و هم به نسل‌هاي آينده آسيب نرساند. او افزود: چالش‌هايي نيز قطعا وجود دارند، مانند تحريم‌ها و فشارهاي اقتصادي ناشي از آن‌كه در مسير حل مسائل زيست محيطي چالش‌ها و موانع بزرگي را ايجاد مي‌كند و بر اين اساس همكاري‌هاي همه‌جانبه ضرورت دارد.