قيمت ترياك دو برابر شد
گران شدن هر كالا و محصولي در كشور، نگراني ايجاد مي‌كند، اما به نظر مي‌رسد كه آن محصول يك نوع مخدر باشد چندان جاي نگراني نيست. اگر شما هم اين‌طور فكر مي‌كنيد در اشتباه هستيد، گران شدن اين نوع مواد نه فقط براي شخص مصرف‌كننده كه براي كل جامعه عوارض نگران‌كننده‌اي دارد. به خاطر همين است كه اخيرا گران شدن ترياك تيتر بسياري از رسانه‌ها شد.
گران شدن هر كالا و محصولي در كشور، نگراني ايجاد مي‌كند، اما به نظر مي‌رسد كه آن محصول يك نوع مخدر باشد چندان جاي نگراني نيست. اگر شما هم اين‌طور فكر مي‌كنيد در اشتباه هستيد، گران شدن اين نوع مواد نه فقط براي شخص مصرف‌كننده كه براي كل جامعه عوارض نگران‌كننده‌اي دارد. به خاطر همين است كه اخيرا گران شدن ترياك تيتر بسياري از رسانه‌ها شد.
سعيد صفاتيان، پژوهشگر و تحليلگر اعتياد در گفت‌وگو با خبرآنلاين در همين خصوص مي‌گويد: «در كشور تعدادي معتاد داريم كه اكثر آنها مصرف‌كننده ترياك هستند و درصد كمي هم مواد روانگردان مصرف مي‌كنند و با بالا رفتن قيمت ترياك قيمت ديگر موادمخدر هم مثل هرويين افزايش پيدا مي‌كند و با اين افزايش قيمت مصرف‌كننده‌ها بايد يا به دنبال موادمخدر جايگزين باشند يا مصرف خود را كاهش بدهند يا بايد دولت سيستم‌هاي درمان و ترك اعتياد را تقويت كرده و اين قبيل مجموعه‌ها و زيرساخت‌هاي لازم را افزايش بدهد.»
او ادامه مي‌دهد: «از تبعات كم شدن ترياك در چرخه مصرف معتادان اين است كه اگر شرايط براي ترك اعتياد و درمان مهيا نباشد، به مصرف ديگر مواد روي مي‌آورند و متاسفانه در چنين وضعيتي تعداد مصرف‌كنندگان مواد روانگردان مثل ترامادول و ... و همچنين قاچاق داروهاي مخدر از كشورهاي همسايه به ايران خيلي زياد مي‌شود.»
مهم‌ترين علل افزايش قيمت مخدر ترياك
صفاتيان در اين باره مي‌گويد: از جمله علل اصلي افزايش قيمت ترياك به ويژه در طول ۲ سال اخير، به اين دليل است كه طالبان كشت اين مخدر را خيلي كم كرده و كشت گياه آن را به زير ۵ درصد كاهش داده است. عرضه و تقاضا در مصرف موادمخدر مخالف هم هستند و وقتي مثلا توليد ترياك كم مي‌شود و در واقع با كمبود آن تقاضايش افزايش پيدا مي‌كند؛ آنچه كه امروزه به عنوان ترياك افغانستان به بازار وارد مي‌شود، همان ترياكي است كه از قبل در انبارهاي اين كشور وجود داشته است. او مي‌افزايد: در كشور تعدادي معتاد داريم كه اكثر آنها مصرف‌كننده ترياك هستند و درصد كمي هم مواد روانگردان مصرف مي‌كنند و با بالا رفتن قيمت ترياك قيمت ديگر موادمخدر هم مثل هرويين افزايش پيدا مي‌كند و با اين افزايش قيمت مصرف‌كننده‌ها بايد يا به دنبال موادمخدر جايگزين باشند يا مصرف خود را كاهش بدهند يا بايد دولت سيستم‌هاي درمان و ترك اعتياد را تقويت كرده و اين قبيل مجموعه‌ها و زيرساخت‌هاي لازم را افزايش بدهد.
وضعيت چرخه درمان اعتياد در كشور
اين پژوهشگر و تحليلگر اعتياد درباره وضعيت چرخه درمان اعتياد در كشور مي‌گويد: در حال حاضر ۹۵ درصد چرخه درمان اعتياد در دست بخش خصوصي است و توسط اين بخش مديريت مي‌شود و به خاطر حجم كار خيلي هم دارد به بخش خصوصي به ويژه در خصوص متادون كه قرار است از بخش خصوصي گرفته و به داروخانه‌ها داده شود، فشار مي‌آيد.
او اظهار مي‌دارد: متاسفانه سيستم وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو همكاري خوبي با مراكز بخش خصوصي ترك اعتياد ندارند و در حال نوشتن آيين‌نامه‌هايي هستند كه بر ضد و برعكس سياست‌هاي كلان مبحث ترك اعتياد است. ستاد مبارزه با موادمخدر براي اين تشكيل شد كه دستگاه‌هاي متولي كنار هم بنشينند و متوليان اين حوزه همه دستگاه‌ها را با هم و كنار هم ببينند.
صفاتيان اضافه مي‌كند: سازمان غذا و دارو با آيين‌نامه‌هاي خود مي‌خواهد متادون را از مراكز اصلي درمان و ترك اعتياد بگيرد و به داروخانه‌ها بدهد و در شرايطي كه مثل اين روزها مخدر ترياك كم شده و معتاد بخواهد اعتيادش را ترك و خود را درمان كند بايد به مراكز بخش خصوصي مراجعه كند كه با چنين وضعيتي شرايط سختي ايجاد مي‌شود. تا پيش از اين معتاداني كه تصميم به ترك داشتند، به درمانگران مراكز بخش خصوصي مراجعه مي‌كردند و با واگذاري متادون به داروخانه‌ها، بايد نسخه را از پزشك گرفته و به داروخانه برود و اين يعني ايجاد يك سيستم اضافه كه معتاد را از چرخه درمان حذف مي‌كند.
تبعات گراني و كمبود ترياك براي معتادان
سعيد صفاتيان در بخش ديگري از سخنان خود در مورد تاثيرو تبعات گراني و كمبود ترياك مي‌گويد: از ديگر تبعات كم شدن ترياك در چرخه مصرف معتادان اين است كه اگر شرايط براي ترك اعتياد و درمان مهيا نباشد، به مصرف ديگر مواد روي مي‌آورند و متاسفانه در چنين وضعيتي تعداد مصرف‌كنندگان مواد روانگردان مثل ترامادول و ... و همچنين قاچاق داروهاي مخدر از كشورهاي همسايه به ايران خيلي زياد مي‌شود. او مي‌افزايد: در حال حاضر گزارش‌هاي سازمان ملل مبني بر روي آوردن مصرف‌كنندگان موادمخدر به مواد روانگردان است؛ چون هم ارزان‌تر است و هم ظاهرا فرد را زودتر به نشئگي مي‌رساند و هم در دسترس‌تر است و اين گزارش‌ها همچنين از افزايش توليد مواد روانگردان در كشورهايي مثل عراق، سوريه و ... حكايت دارد و از طرف ديگر هم در خود كشور افغانستان هم با كاهش توليد ترياك، توليد حشيش افزايش پيدا كرده است.
صفاتيان اظهار مي‌دارد: افزايش قيمت ترياك در ۲ تا ۳ سال آينده براي ما خيلي بيشتر دردسرساز مي‌شود و اگر معتادان ما به سمت مصرف مواد روانگردان بروند، چون دارو و درمان‌هاي خاصي براي آن وجود ندارد، در درمان معتادان كشور كه مواد روانگردان مصرف مي‌كنند، دچار يك وضعيت بحراني خواهيم شد.
راهكار اصلي خروج از وضعيت فعلي
اين پژوهشگر اعتياد در پاسخ به اين سوال كه چگونه مي‌توان از وضعيت فعلي خارج شد مي‌گويد: در گام اول بايد سازمان غذا و دارو از اين برنامه كه در طول ۳ سال گذشته براي گرفتن داروي متادون كه داروي اصلي درمان اعتياد است و يك ميليون نفر در كشور تحت پوشش آن هستند، از مراكز خصوصي درمان و ترك اعتياد و واگذاري به داروخانه‌ها پيش آورده را متوقف كند .
او مي‌افزايد: ۱۳ سازمان مسوول كار و فعاليت در حوزه پيشگيري از اعتياد هستند و ساخت و پخش برنامه‌هاي آموزشي مرتبط با پيشگيري در اين حوزه بايد در كشور افزايش پيدا كند و دولت موظف‌است برنامه‌هاي ويژه‌اي را در خصوص پيشگيري از مصرف روانگردان و اعتياد به اين نوع از مواد تهيه و ارايه كند كه مردم را در همه اقشار و گروه‌ها نسبت به عوارض مصرف مواد روانگردان آگاه كند. يك بحثي كه در بين معتادان مطرح است اين است كه ترياك مرفين دارد و اعتيادآور هم هست اما هر نوع مواد روانگردان چون آمفتامين دارد اعتياد نمي‌آورد و اين مساله غلط است.
عوارض مصرف روانگردان‌ها
صفاتيان مي‌گويد: اعتياد به مواد روانگردان از اعتياد به مخدري مثل ترياك سخت‌تر است با عوارض روحي و رواني بسيار بيشتر؛ كسي كه ترياك مصرف مي‌كند بيشتر دچار عوارض جسمي مثل مشكلات نارسايي كليه و... مي‌شود و فردي كه مواد روانگردان را مورد استفاده قرار مي‌دهد به دليل عوارضي چون توهم ناشي از مصرف ممكن است مرتكب قتل يا تصادفات هم بشود و بسيار خطرناك‌تر است. او مي‌افزايد: با توجه به تنوعي كه هر روزه در مواد روانگردان و شكل و فرم آنها ايجاد مي‌شود و سيستمي كه در قاچاق اين قبيل مواد فعال هستند، مسوولان بايد براي سيستم‌هاي نظامي و انتظامي در مرزها برنامه‌هاي آموزشي ويژه‌اي را طراحي و اجرا كنند؛ زيرا بسياري از اين مواد براي افراد ناشناخته است. قضات هم بايد براي قاچاقچيان مواد روانگردان حكم‌هاي سنگين‌تري را صادر كنند.
نوسان قيمت ترياك در سال‌هاي اخير
صفاتيان در مورد قيمت ترياك مي‌گويد: در جريان قيمت دقيق مخدر ترياك نيستم اما به‌طور كلي در طول ۲ سال گذشته افزايش ۲ برابري داشته است و گفته مي‌شود تا ۲۰۰ ميليون تومان هم رسيده است.
او اظهار مي‌دارد: ترياك ماشين نيست كه بگوييم مثلا پژو در همه شهرهاي كشور قيمت مصوب و مشخصي دارد؛ قيمت فروش ترياك در شرق و غرب كشور خيلي با هم فرق مي‌كند و قيمت آن در تهران هم با ديگر شهرهاي كشور متفاوت است؛ در شرق كشور ترياك گران‌تر است. در حال حاضر كشت ترياك به صورت قاچاقي هم در برخي شهرها انجام مي‌شود؛ كشور ما شرايط مساعدي براي توليد ترياك دارد و در صورت كشت يكي از مرغوب‌ترين ترياك‌هاي دنيا را مي‌دهد و اگر دولت بخواهد مي‌تواند ميزان ترياك مورد مصرف افراد معتاد بالاي ۶۰ سال كشور را در داخل با قيمت كمتري توليد و عرضه كند. صفاتيان ادامه مي‌دهد: در حال حاضر ۶۰ درصد مصرف‌كنندگان موادمخدر در كشور ترياك مصرف مي‌كنند و ۱۰ درصد اين آمار شامل افراد بالاي ۶۰ سال است. ترياك نسبت به ديگر مواد مصرفي معتادان مثل حشيش و هرويين و ... قيمت بالاتري دارد اما اين وضعيت در ۲ تا ۳ سال آينده با سياست‌هاي فعلي افغانستان در توليد ترياك تغيير خواهد كرد.
عرضه دولتي ترياك به معتادان بالاي ۶۰ سال
او اظهار مي‌دارد: در سال ۸۵ كه مديركل درمان ستاد مبارزه با موادمخدر كشور بودم، طرحي با عنوان اينكه«به افراد بالاي ۶۰ سال اجازه بدهيم، مصرف روزانه ترياك داشته باشند »را به مجمع تشخيص مصلحت نظام بردم؛ و در جواب به اين سوال كه ترياك مورد نياز را از كجا بياوريم گفتم كه يا از كشفيات يا به اندازه نياز براي اين افراد كشت ترياك انجام بدهيم. صفاتيان مي‌گويد: دليل مخالفت با طرح فوق اين بود كه مي‌گفتند عرضه ترياك دولتي به معتادان بالاي ۶۰ سال باعث افزايش اعتياد در كشور مي‌شود؛ در صورتي كه اگر دولت ترياك مورد نياز اين افراد را به آنها بدهد هزينه كمتري در بر خواهد داشت و از طرف ديگر ترياك سالم‌تري به آنها عرضه شود. جالب است بدانيد در قانون داريم كه وزارت بهداشت در شرايط خاص مي‌تواند از موادمخدر براي درمان و موضوعات تحقيقاتي استفاده كند و در عرضه ترياك به معتادان بالاي ۶۰ سال نظر وزارت بهداشت خيلي مهم است.