با قيمت نفت و ارز بازي نشود
فرشاد مومني در دوازدهمين جلسه از سلسله جلسات موسسه مطالعات دين و اقتصاد معطوف به دعوت دكتر پزشكيان و دولت چهاردهم به داشتن يك برنامه توسعه با كيفيت كه با عنوان «دولت چهاردهم و بايسته‌هاي سياستگذاري درباره نرخ ارز» برگزار شد، خاطرنشان كرد: حيرت‌انگيز است و ديگر نمي‌دانيم بايد چگونه با مقامات گرامي كشورمان صحبت كنيم
فرشاد مومني در دوازدهمين جلسه از سلسله جلسات موسسه مطالعات دين و اقتصاد معطوف به دعوت دكتر پزشكيان و دولت چهاردهم به داشتن يك برنامه توسعه با كيفيت كه با عنوان «دولت چهاردهم و بايسته‌هاي سياستگذاري درباره نرخ ارز» برگزار شد، خاطرنشان كرد: حيرت‌انگيز است و ديگر نمي‌دانيم بايد چگونه با مقامات گرامي كشورمان صحبت كنيم و چه استدلالي بياوريم كه آنها را از دام فريب‌خوردگي توسط مافياها و همچنين تسخيرشدگي به دست مافياها نجات دهيم. كل حرف ما به بيان تخصصي در اين جلسه اين خواهد بود كه به آقاي پزشكيان بگوييم كه تا زماني كه به رياست‌جمهوري نرسيده بوديد، كسي سابقه دروغگويي و فساد از شما نداشت، شما شرافتت را گرو گذاشتي و تعهد دادي كه سراغ شوك درماني نخواهي رفت و اكنون هم سقف مطالبه ما از رييس‌جمهور محترم اين است كه تعهدش را عمل كند.
مافياها در ايران اين توان را پيدا كرده‌اند كه حكومت را گيج كنند
اين استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي با تاكيد بر اينكه اين مسائل نشان‌دهنده اين است كه از همين آغاز كار، نهاد قوه مجريه ما از جنبه انديشه‌اي آن بنيه فكري كافي و بايسته را ندارد، تصريح كرد: اكنون مافياها در ايران اين توان را پيدا كرده‌اند كه حكومت را گيج كنند و اكنون حكومت ما سوراخ دعا را گم كرده است. ما بايد كمك كنيم آنها از اين فريب‌خوردگي، گيج‌شدگي و تحير نجات پيدا كنند. مومني با بيان اينكه در اين شرايط ما ناگزير هستيم چند شاقول معرفي كنيم و از حكومت گرامي خواهش كنيم در چارچوب آنها حركت كند، توضيح داد: يكي از اين شاقول‌ها اين است كه براي هر نوع جهت‌گيري، متر و معيار بايد مصالح توسعه و منافع ملي باشد و نه منافع لاشخورها، فاسدها، رباخوارها و دلال‌ها. اين مساله‌اي حياتي است. بنابراين پرسش اساسي اين است كه هر بازي جديدي كه راه مي‌افتد، ما بايد نسبتش را با توسعه‌مان مشخص كنيم؛ چرا كه منافع ملي ما از طريق توسعه تامين مي‌شود. اگر اين مساله را پذيرفتيم، بلافاصله شاقول بعدي، بنيه توليد ملي است. اگر توسعه‌اي بخواهد اتفاق بيفتد و توليد ملي ارتقاي بنيه پيدا كند، جزو الفباي توسعه است كه مي‌گويند انسان‌ها مهم‌ترين هدف برنامه‌هاي توسعه و حياتي‌ترين ابزار برنامه‌هاي توسعه هستند.
سال 1401، بسياري از كارشناسان مظلوم هشدار دادند اما ...
وي با يادآوري اينكه سال 1401، بسياري از كارشناسان مظلوم كشور هشدار دادند كه شوك به قيمت ارز براي كشور فاجعه ايجاد مي‌كند، اما مافياها در آنجا برنده شدند، گفت: آنها كه به تسخير آگاهانه و ناآگاهانه مافياها درآمده بودند و روي صندلي‌هاي كليدي اداره اقتصاد كشور نشسته بودند، علنا و پرتكرار گفتند آب از آب تكان نمي‌خورد و ما جلوي رانت و فساد را مي‌گيريم! بعد ماجرا چيزهاي ديگري شد. اما در اين مملكت ما وقتي يك مسوول بي‌كفايت يا فاسد خطا مي‌كند، تنبيه‌ها معطوف به مردم مي‌شود!
برگزاري بيش از 30جلسه براي افزايش قيمت ارز و بنزين؟!
مومني ادامه داد: مي‌توانم درك كنم كه اين غوغاسالاري كه مافياها ايجاد مي‌كنند، مسوولان و اطرافيان‌شان را گيج كرده است. آنها اولويت‌ها را گم كرده‌اند. اكنون مي‌خواهم صميمانه و خيرخواهانه و خاضعانه به آقاي رييس‌جمهور بگويم كه آيا شما مي‌دانيد كه بعضي از مقامات كليدي اقتصادي‌تان در همين دو، سه هفته اخير، بيش از سي جلسه براي زمينه‌چيني در خصوص افزايش قيمت ارز و قيمت بنزين تدارك ديده‌اند. شما اين را مي‌دانيد؟! اگر مي‌دانيد، 10 اشكال و اگر نمي‌دانيد 100 اشكال دارد؛ چراكه شما با شاقول آن وعده‌ها و تعهدات‌تان بايد اين سياست‌ها را تنظيم كنيد.
مومني پرسيد: شرم‌آور نيست كه در دولت رييسي كه نام خود را دولت محرومان گذاشته بود، جهشي كه در عرض يك‌سال در قيمت حياتي‌ترين نيازهاي انسان‌ها براي بقا پيش آمد از جنگ جهاني دوم تاكنون بي‌سابقه بوده است. بعد تعداد مقامات دستگير شده و پرونده‌دار آن دولت را هم بررسي كنيد! با اين جهش‌هايي كه در اين شش ساله اخير در قيمت مسكن و اجاره اتفاق افتاده، در تهران اگر يك كارمند يا يك كارگري بخواهد صاحب خانه شود، با فرض اينكه ديگر از اين به بعد افزايش قيمت مسكن نداشته باشيم، 177 سال طول مي‌كشد! اينها شرم‌آورند. شما در حكومتي زندگي مي‌كنيد كه به نام علي ابن ابي‌طالب است. او مي‌گويد اگر تو فقط بشنوي كه يك ناروايي در حق غيرمسلمان شده، از شرم بميري، جا دارد. پس كو آن غيرت‌ها؟! ما در ژست مي‌گوييم طرفدار علي ابن ابي‌طالب هستيم، اما عزيزان گزارش دهند در سال 1401، اشتباه‌ها و خطاها و فسادها را چه كساني مرتكب شدند و تنبيه‌ها نصيب چه كساني شد؟! اين عدالت علوي است؟! چگونه شده كه قباحت اين مسائل ريخته است؟! چگونه است كه عزيزان به اين مناسبات خو گرفته‌اند؟!
دوباره زمزمه بازي با نرخ ارز را آغاز كرده‌اند
اين اقتصاددان تصريح كرد: دوباره اين زمزمه بازي با نرخ ارز را آغاز كرده‌اند، با كمال تاسف، ارزيابي من اين است كه جمع‌بندي عزيزان به اين سمت رفته كه اگر اول بازي با نرخ ارز را آغاز كنيم و بعد به بهانه آن قيمت‌هاي بنزين و حامل‌هاي انرژي را افزايش دهيم بهتر است، به اين دليل كه اگر مستقيما قيمت بنزين را افزايش دهند، سقف تطهيرشان اين مي‌شود كه جمعه بود و من خواب بودم و مضحكه مي‌شود. آنها قيمت ارز را اولويت مي‌دهند، چراكه مي‌توانند به عامل مجعولي به نام بازار نسبت دهند. مي‌گويند ما هم خيلي ناراحتيم، اما بازار اين كار را كرده است. به نام اينكه ما نمي‌خواستيم، اما بازار اين كار را كرده است، از سال 68 تا اكنون 400ميليارد دلار ذخاير استراتژيك ارزي كشور را با عنوان سياست كنترل نرخ ارز دود كرده‌اند، نرخ ارز هم در اين دوره بيش از 28 هزار برابر شده است.
اين عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي ادامه داد: به رييس‌جمهور گفته‌اند قيمت برق فلان قدر تمام مي‌شود و فلان ميزان عرضه مي‌كنيم! اگر توليد توليدكننده حامل‌هاي انرژي در اين كشور با اتلاف‌ها، اسراف‌ها و ضعف مديريت شديد و فساد همراه است، بايد چوبش را بر سر مردم بزنيد؟! بعد در عين حال اسم همين مردم را غيور، آگاه و هميشه در صحنه مي‌گذاريد؟! اين چه طرز اداره كشور است؟!
به دولت مي‌گويند بايد به هر طريقي كه شده، پول جور كني!
وي با بيان اينكه علت اينكه كشور با بحران سرمايه‌گذاري روبه‌رو شده، چنين روندهايي است، اضافه كرد: نهادهاي بهره‌كش، حكومت را تبديل به هيولايي كرده‌اند كه به آن مي‌گويند اصلا راجع به كارايي هزينه‌هايت فكر نكن! به هر قيمت شده، مانند يك معتاد پول جور كن و اصلا درباره اينكه بايد ساختار هزينه‌هايت را به هنجار كني، فكري نكن! بايد به هر طريقي كه شده، پول جور كني.
خودروسازان ضرر مي‌دهند، اما سهم رباخوارها از هزينه توليد 30درصد است
وي با انتقاد از برخي اظهارات در برنامه‌هاي تلويزيوني كه عنوان كرده‌اند در توليد خودرو و لوازم خانگي با مافياي توليد روبه‌رو هستيم، اضافه كرد: در بعضي از سال‌هاي گذشته، در حالي كه خودروساز زيان مي‌دهد، سهم رباخوارها از قيمت تمام شده خودرو در ساختار هزينه‌هاي خودروساز حدود 30درصد بوده است. آقاي مهندس بحرينيان محاسبه كرده بود براي اينكه چرخ مافياي بنزين و گازوييل بچرخد، آمادگي دارند كه مثلا چند صد ميليارد دلار صرف واردات بنزين و گازوييل كنند، اما آمادگي ندارند كه 5درصد از آن دلارها را دهند تا كيفيت موتور خودروسازان ما ارتقا يابد تا مصرف بنزين ما كاهش يابد.
مومني با يادآوري اينكه اين اصطلاحي تئوريك است كه مي‌گويند كشوري كه به شوك درماني خو گرفت كل نظام حيات جمعي‌اش دچار آشفتگي مي‌شود، اظهار داشت: مي‌توان به خوبي اين آشفتگي‌ها را در كشور ديد. اكنون تمام منابع را خورده‌اند، اصل 44 قانون اساسي را هم دور زده‌اند و به صورتي كاملا غيرمطابق با قانون اساسي، بخش قابل اعتنايي از سهام واحدهايي كه مشمول اصل 44 بوده‌اند را هم واگذار كرده‌اند و اكنون اينها هم در حال اتمام هستند. من از سال 1393، به عنوان يك وظيفه ديني، ملي و علمي مفهوم گذار خطرناك از دولت خام‌فروش به دولت آينده‌فروش را مطرح كردم و گفتم اكنون خام‌فروش باقي ماندن و اداره كشور با ارز آن، براي ما تبديل به يك رويا شده است، عزيزان با خلق بدهي و پول گرفتن براي گذران امور جاري‌شان در حال آينده‌فروشي هستند.
با يك نهاد دولتي كه به تسخير مافياها درآمده روبه‌رو هستيم
به گفته اين عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي؛ بودجه سال 1404 كه منتشر شود، خواهيد ديد وزن و ضريب اهميت ارقام بازپرداخت اصل و فرع اوراقي كه دولت در اين چند سال منتشر كرده و اكنون سررسيد شده است. شرم‌آور است. كم‌كم دولت آينده‌فروش هم براي ما جزو روياها مي‌شود و اكنون وارد معركه‌اي مي‌شويم كه با يك نهاد دولتي كه به تسخير مافياها درآمده روبه‌رو هستيم. علايم و نشانه‌هاي بسيار خطرناكي در اين زمينه وجود دارد. فاجعه در يك اقتصاد ملي زماني شروع مي‌شود كه توليد را به فلاكت و افلاس انداخته‌ايد و از طريق بدهي، خلق ارزش مي‌كنيد. اكنون ما در اين مناسبات افتاده‌ايم كه از بدهي خلق ارزش مي‌شود.
دارايي‌هاي بين نسلي ملي رو به پايان است
مومني حكومتگران را به خواندن كتاب «فساد در نظام سرمايه‌سالار» دعوت كرد و با بيان اينكه در اين كتاب توضيح داده شده مناسباتي كه در آن از بدهي خلق ارزش مي‌شود، مناسباتي است كه كل دنيا را مي‌خواهد به تسخير مافياها درآورد و ادامه داد: در زمان برنامه هفتم هشدار دادم كه كفگير دارايي‌هاي بين نسلي ملي موجود در اصل 44، در حالي به ته ديگ مي‌خورد كه عزيزان تعرض به محيط زيست و انفال را در دستور كار قرار داده‌اند. با ابتكار عمل چند دستگاه دولتي، انفال را از مالكيت عمومي به مالكيت دولت تبديل مي‌كنند و تتمه راه تنفس و بقا را از طريق تشديد بحران محيط زيست و معركه منافع مافياها و سوداگران انفال مي‌خواهند جلو ببرند. تا كجا مي‌خواهيد اين وضعيت را پيش ببريد؟!
قدرت خريد دلاري دستمزد، فقط در 15 سال گذشته، حدود 85 درصد سقوط كرده است
اين اقتصاددان با بيان اينكه شرم‌آور است كه قدرت خريد دلاري دستمزد، فقط در 15 سال گذشته، حدود 85 درصد سقوط كرده است، گفت: كانون اصلي ماجرا به عنوان اصلاح اين است كه شاقول قاعده‌گذاري به جاي منافع رباخوارها، دلال‌ها و سوداگران، بايد منافع توليدكنندگان و نيروي كار شرفتمند ايران باشد. اين يك بازآرايي نهادي است. اكنون برعكس اين مساله عمل مي‌شود. دولت جديد هم اگر فكر مي‌كند كه مي‌تواند مانند دولت‌هاي قبلي روي همان ريل نهادهاي استثماري و بهره‌كش كشور را اداره كند، محكوم به شكست هستيم. بايد تغيير ريل اتفاق بيفتد و اين مساله بيش از هر چيز تابع يك اراده سياسي است. نمي‌خواهد توليد را تقويت كنيد، اين جزو آمال و آروزها بماند، در گام اول نهادهاي بهره‌كش از فرآيند توليد را متوقف كنيد.
مومني تاكيد كرد: يكي از بهره‌كشانه‌ترين مناسبات در تاريخ اقتصادي ايران، از زمان فعال شدن بانك‌هاي خصوصي در ايران موضوعيت پيدا كرده است. اين چه مملكتي است كه رسما وزارت اقتصاد گزارش منتشر مي‌كند كه سهم فقط يك بانك خصوصي در يك دوره خاصي در سال 1402 از رشد پايه پولي، 57 درصد است. بعد قوه قضاييه و دستگاه‌هاي اطلاعاتي هيچ به روي خود نمي‌آورند! وقتي خودتان مي‌گوييد رشد پايه پولي به رشد نقدينگي و سپس جهش تورم منجر مي‌شود، يعني نزديك 90 ميليون آدم را بدون اينكه گناهي مرتكب شده باشند، تنبيه مي‌كنيد بعد درباره اين بانك كه اين فضاحت را ايجاد كرده است، كسي حرفي نمي‌زند. تاكنون ديده‌ايد كه يك مقام پولي كشور درباره اين مساله گزارشي بدهد؟!
به برنامه باكيفيت نياز داريم
اين عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي گفت: ما به صورت سلبي به حكومتگران گرامي مي‌گوييم اي كساني كه ايمان آورده‌ايد بازي با قيمت‌هاي كليدي را متوقف كنيد. به صورت ايجابي مي‌گوييم يك برنامه باكيفيت رو كنيد. شاقول ما براي ارزيابي اين دولت سند بودجه است كه حكم برنامه يكساله دارد، اگر دوباره ديديم كه قرار است همچنان به توليدكننده‌ها و فشار به نيروي كار و محرومان و مستضعفان بياورند تا رباخوارها و دلال‌ها چاق‌تر شوند و با آن مخالفت كرديم، به معناي مخالفت با رييس‌جمهور نيست. آقاي پزشكيان، آن كه شما را نقد مي‌كند، دوست واقعي‌ات است، چاپلوسان، سفله‌ها و كوتوله‌ها باغ خود را از طريق رسيدن به مناصب بيل مي‌زنند. آن كه نقد مي‌كند، كسي است كه مي‌خواهد كشور اصلاح شود. اين چه بساطي است كه عليه اهل علم پيش گرفته شده است و اين همه بازي در مي‌آورند كه هزينه فرصت نقد عالمانه را بالا ببرند.
مومني گفت: اميدواريم با مشاركت اهل علم و كارشناسان و صاحب منصباني كه هم شرافت و هم اهليت حرفه‌اي دارند، كمك كنيم مملكت ما در ريل صحيح خود قرار گيرد.