تعداد دانشگاه‌ها به نسبت جمعيت، زياد است
تعداد دانشگاه‌ها به نسبت جمعيت كشور زياد است و محدود كردن تعداد آنها مي‌تواند به افزايش بهره‌وري آموزش عالي منجر شود.
تعداد دانشگاه‌ها به نسبت جمعيت كشور زياد است و محدود كردن تعداد آنها مي‌تواند به افزايش بهره‌وري آموزش عالي منجر شود.
رييس دانشگاه شيراز با بيان مطلب فوق به ايلنا گفت: به لحاظ بودجه، مشكلي كه هم‌اكنون دانشگاه‌ها با آن مواجه هستند، اين است كه با توجه به افزايش ظرفيت پذيرش دانشجو در دانشگاه‌ها، زيرساخت‌ها به‌طور متناسب توسعه نيافته‌اند. به عبارت ديگر، از نظر فضاي كالبدي، امكانات آزمايشگاهي، رفاهي، ورزشي و فرهنگي در حالي كه تعداد دانشجويان در دانشگاه‌هاي كشور به‌طور قابل توجهي افزايش يافته است، اين امكانات براي پاسخگويي به نيازهاي اين تعداد دانشجو، به‌واقع كافي نيست.
محمد موذني سپس در تبيين اين موضوع گفت: ريشه اين مشكل در اين است كه بودجه لازم براي توسعه زيرساخت‌ها تامين نشده است. علاوه بر اين، اتفاق ديگري كه رخ داده، افزايش تعداد دانشگاه‌هاي كوچك و بزرگ در بسياري از شهرستان‌هاست. افزايش تعداد دانشگاه‌ها در حالي كه سهم بودجه ثابت باقي مانده، منجر به كاهش اعتبارات تخصيص‌يافته به هر يك از دانشگاه‌ها مي‌شود و اين موضوع به‌ويژه به دانشگاه‌هاي قديمي و اصلي كشور آسيب مي‌زند. به عبارت ديگر، اعتباري كه در گذشته بين حدود بيست تا سي دانشگاه توزيع مي‌شد، اكنون بين 130 تا 140 دانشگاه توزيع مي‌شود كه شامل دانشگاه‌هاي دولتي است و اين غير از دانشگاه‌هاي غيرانتفاعي، آزاد، پيام نور، علمي كاربردي و فني و حرفه‌اي است.
او در ادامه با اشاره به افزايش پذيرش دانشجو در دانشگاه‌ها گفت: در دانشگاه شيراز نيز مانند ساير دانشگاه‌ها تعداد دانشجويان افزايش يافته و هم‌اكنون حدود ۱۷ يا ۱۸ هزار دانشجو داريم. اين تعداد در گذشته كمتر بوده و علت آن تاسيس رشته‌هاي جديد و پذيرش دانشجويان در اين رشته‌هاست.
افزايش تعداد دانشجويان، هيچ‌گاه با بودجه دانشگاه‌ها متناسب نبوده است
موذني ادامه داد: با استخدام اعضاي هيات علمي جديد، بار دانشگاه سنگين‌تر شده و اين باعث شده است، به‌‌رغم افزايش سالانه بودجه، اين افزايش تنها با تورم موجود تناسب داشته باشد و نه با مساله افزايش تعداد دانشجويان و اساتيد. سهم كلي آموزش عالي از بودجه همچنان ثابت مانده و عددي كه به اين بخش تخصيص مي‌يابد، همانند گذشته است. در حالي كه بار دانشگاه‌ها سنگين‌تر شده است. در واقع افزايش تدريجي تعداد دانشجويان در دو، سه دهه اخير هيچ‌گاه با بودجه دانشگاه‌ها متناسب نبوده است.
رييس دانشگاه شيراز تصريح كرد: كسري بودجه اثرش را تقريبا در همه جا نشان مي‌دهد از فرسودگي ساختمان‌ها و تاسيسات دانشگاه تا به روز نشدن تجهيزات آزمايشگاهي و عدم تخصيص اعتبار به پژوهش از جمله گرنت‌هاي پژوهشي اعضاي هيات علمي و اعتبارات پايان‌نامه‌ها.در مجموع اين مساله هم تاثيرات منفي بر كيفيت پژوهش و هم آموزش دارد. واقعا دستاوردهاي علمي كه كشور به دست آورده، تلاش همكاران ما و ناشي از كار جهادي با حداقل امكانات بوده است. اگر اين امكانات به‌روز شود، يقينا دستاوردهاي علمي نيز چند برابر خواهد شد.
تحريم‌ها به‌طور مستقيم بر ورود برخي تجهيزات علمي تاثير گذاشته است
موذني در پاسخ به اين سوال كه آيا حوزه ويژه‌اي وجود دارد كه در آنها مشكلات به‌طور خاص حادتر به نظر برسد؟ گفت: به‌طور كلي، نمي‌توان يك حوزه خاص را نام برد و گفت كه وضعيت بحراني‌تر است. به عنوان مثال، در بخش‌هايي كه مواد مصرفي آنها شامل مواد شيميايي است، مانند رشته شيمي، به دليل وابستگي به واردات اين مواد و نوسانات قيمت ارز، مشكلات بيشتري وجود دارد. بنابراين هر جايي كه مواد مصرفي براي كارهاي آموزشي و پژوهشي نياز باشد، مشكلات جدي‌تري مشاهده مي‌شود.
رييس دانشگاه شيراز سپس به مساله تاثير تحريم‌ها پرداخت و گفت: تحريم‌ها به‌طور مستقيم بر ورود برخي تجهيزات علمي تاثير گذاشته و همچنين در انتشار برخي دستاوردهاي علمي محدوديت‌هايي ايجاد كرده‌اند. به عنوان مثال، ممكن است مقالات برخي همكاران ما به دليل تحريم‌ها در ژورنال‌هاي بين‌المللي منتشر نشود.
موذني سپس اضافه كرد: از سوي ديگر، تحريم‌ها ما را به سمت خودكفايي در برخي حوزه‌ها سوق داده است و در اين راستا مي‌تواند موجب شكوفايي نيز شوند. اما در برخي موارد ديگر، تحريم‌ها محدوديت‌هاي بيشتري ايجاد كرده و امكانات ضروري براي مراكز علمي و تحقيقاتي را به ما نرسانده است. به عنوان مثال، يكي از دانشگاه‌ها در چند مورد اعلام كرده است كه برنده جوايز بين‌المللي شده، اما اجازه ورود اين جوايز به كشور را نداشته است. اين موارد متاسفانه وجود دارد و تاثيرات منفي خود را بر جاي مي‌گذارد. در برخي موارد، يك مقاله پژوهشي ممكن است پذيرفته شود، اما به‌دليل تحريم‌ها، اجازه انتشار آن داده نشود.
لزوم افزايش بودجه آموزش عالي و ادغام دانشگاه‌ها
موذني گفت: ما در حد امكان، مشكلات دانشگاه را بارها به مسوولان وزارت علوم، مجلس و سازمان برنامه و بودجه منتقل كرده‌ايم. برخي كمك‌ها انجام شده، اما براي حل اساسي مشكلات مالي دانشگاه‌ها، دو نكته حايز اهميت است؛ نخست سهم آموزش عالي از بودجه عمومي از سه درصد بايد به پنج درصد افزايش يابد و دوم تلاش جدي براي ساماندهي مراكز آموزش عالي انجام شود.
او افزود: اين شامل ادغام دانشگاه‌هاي كوچك و كاهش تعداد آنهاست، زيرا تعداد فعلي دانشگاه‌ها براي جمعيت كشور زياد است. رييس‌جمهور محترم آقاي پزشكيان نيز در جايي به معضل تعدد دانشگاه‌ها اشاره كرده بودند، به نظرم داشتن ۵۰ دانشگاه قوي و معتبر با امكانات روز بهتر از داشتن ۶۰۰ يا ۷۰۰ دانشگاه با امكانات محدود است. مجموعه دانشگاه‌ها و مراكز علوم پزشكي كشور اكنون بيش از دو هزار دانشگاه شامل دانشگاه‌هاي آزاد، پيام نور، دولتي و علمي كاربردي دارد كه اين تعداد واقعا ضرورت ندارد. محدود كردن تعداد دانشگاه‌ها مي‌تواند به افزايش بهره‌وري منجر شود.