نجات جان كارگران در گرو يك لايحه
بالاخره دولت بخش اول بودجه 1404 را به مجلس تحويل داد و همزمان با اين اقدام دولت متن لايحه بودجه نيز منتشر شد. البته اين لايحه بايد در حوزه‌هاي مختلف توسط كارشناسان مورد بحث و بررسي قرار بگيرد اما شايد مهم‌ترين اتفاقي كه بتوان با نگاهي گذرا به اين لايحه با آن مواجه شد اضافه شدن بند جديد «ارتقاي ايمني معادن زغال سنگ» در لايحه بودجه 1404 است و مطلب ديگر ناديده گرفتن مطالبات پرستاري در بودجه‌اي كه براي بخش سلامت اختصاص پيدا كرده است.
گلي ماندگار|
بالاخره دولت بخش اول بودجه 1404 را به مجلس تحويل داد و همزمان با اين اقدام دولت متن لايحه بودجه نيز منتشر شد. البته اين لايحه بايد در حوزه‌هاي مختلف توسط كارشناسان مورد بحث و بررسي قرار بگيرد اما شايد مهم‌ترين اتفاقي كه بتوان با نگاهي گذرا به اين لايحه با آن مواجه شد اضافه شدن بند جديد «ارتقاي ايمني معادن زغال سنگ» در لايحه بودجه 1404 است و مطلب ديگر ناديده گرفتن مطالبات پرستاري در بودجه‌اي كه براي بخش سلامت اختصاص پيدا كرده است. اما همين بند جديد در مورد ارتقاي ايمني معادن زغال سنگ هم اما و اگرهاي بسيار را به دنبال خواهد داشت. از آنجا كه عموما دولت هميشه با كسري بودجه مواجه است و اعلام بودجه يك سال آن هم در شرايطي كه البته منابع تامين اين بودجه در بسياري از موارد به مسائل بسياري بستگي دارد و ممكن است پيش بيني‌ها براي تامين بودجه درست از آب در نيايد نمي‌توان خيلي هم به اضافه شدن يك بند به آن اميدوار بود.
عموما وقتي در مورد مسائل مختلف و كوتاهي‌هاي مربوط به نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها بحثي مطرح مي‌شود يكي از دلايل ثابت كم كاري‌ها نبود اعتبار و كمبود بودجه است كه مسوولان براي شانه خالي كردن از بار مسووليت به آن اشاره مي‌كنند. همانطور كه وزارت بهداشت و درمان طي سال‌هاي گذشته هر چه در مورد جامعه پرستاري و كادر درمان بيمارستان‌هاي دولتي كوتاهي كرده را به بخش نبود اعتبار و كمبود بودجه نسبت داده در حالي كه همين اواخر بودجه‌اي كه براي پرداخت معوقات پرستاران از صندوق ذخيره ارزي در اختيار وزارت بهداشت و درمان قرار گرفت بخش اعظمي از آن صرف موارد ديگري شد كه تسويه معوقات مالي پرستاران را هم با مشكل مواجه كرد.
از كارگران معدن تا پرستاران معترض
دو نكته مهم در بحث بودجه 1404 حداقل در حوزه كارگري و بهداشت و درمان بايد مورد توجه قرار گيرد. يكي اينكه آيا واقعا اضافه كردن‌بندي براي امنيت كارگران معدن زغال سنگ مي‌تواند تضميني بر امنيت جاني اين كارگران باشد يا باز هم قرار است شاهد فجايعي مانند آنچه در معدنجوي طبس رخ داد باشيم. آيا در تنها در نظر گرفتن اعتبار براي تامين ايمني به تنهايي مي‌تواند ايمني معادن را تضمين كند يا اين كار نيازمند مسائلي فراتر از تامين اعتبار به تنهايي است.
متاسفانه از آنجايي كه نه نظارت درستي بر معادن كشور انجام مي‌شود و نه اينكه كارگران معدن از شرايط مطلوبي در محيط كار خود بهره مندند و حتي اگر دچار حادثه شوند امكانات استانداردي براي انتقال آنها به بيرون از معدن نيست مي‌توان اميدوار بود كه تنها افزودن يك بند به لايحه بودجه قرار است تمامي مشكلات را حل و فصل كند.
از طرف ديگر طي ماه‌هاي گذشته بارها و بارها شاهد اعتصاب و اعتراض پرستاران در شهرهاي مختلف بوده‌ايم. اعتراض‌هايي كه سال‌هاست جامعه پرستاري سعي دارد با مسالمت آميزترين شيوه آن را به گوش مسوولان برساند و زمينه اجرايي شدن قوانيني كه سال‌هاست تصويب شده‌اند اما اجرايي نمي‌شوند را فراهم كند. اين در حالي است كه طي سال‌هاي گذشته ما با پديده‌اي به اسم مهاجرت پرستاران و خالي شدن بيمارستان‌ها از نيروي پرستار مواجه بوده‌ايم. اما مسوولان حوزه بهداشت و درمان نه تنها در اين مورد به دنبال راهكاري مناسب براي برون رفت از اين وضعيت نبودند كه با مصوبه‌هايي سخت‌تر و فشار بر نيروهاي باقي مانده با اضافه كار اجباري و ... سعي در جبران كمبود نيروي پرستاري داشتند و اين وضعيت در جايي ادامه پيدا كرد كه بسياري ديگر از پرستاران ترجيح دادند به جاي ادامه كار در اين شرايط نابرابر ترك كار كرده و به مشاغل ديگري روي بياورند كه هم سختي كمتري دارند و هم تامين معيشت در آن مشاغل كمي برايشان امكانپذيرتر باشد.
بايد منتظر تصميم مجلس باشيم
عليرضا اشراق، فعال كارگري درباره اضافه شدن بند جديد «ارتقاي ايمني معادن زغال سنگ» در لايحه بودجه 1404 به تعادل مي‌گويد: به نظر مي‌رسد حوادثي كه طي ماه‌هاي اخير در برخي از معادن كشور رخ داد و باعث شد تا جان كارگران با خطر جدي مواجه شده و حتي در يك حادثه 52 كارگر جان خود را از دست بدهند باعث اضافه شدن اين بند به لايحه بودجه 1404 شده است وگرنه در لايحه بودجه سال جاري كه دولت سيزدهم آن را به صورت عمومي منتشر كرد، چنين‌بندي ديده نمي‌شود.
او مي‌افزايد: البته همه‌چيز به بررسي‌ها و اعمال نظر نمايندگان مجلس هم بستگي دارد اما عموما اتفاقي كه در مورد برخي بندهاي بودجه به خصوص بندهايي كه به يك‌باره با قانون بودجه اضافه مي‌شوند رخ مي‌دهد اين است كه در نهايت دولت در پايان سال وقتي بيلان بودجه را اعلام مي‌كند دقيقا همين بندهاي تازه اضافه شده و بسياري بندهاي ديگر به دليل عدم تامين اعتبار اجرايي نمي‌شوند.
اين فعال كارگري مي‌گويد: اين اولين‌بار نيست كه در حوزه كارگري ما با چنين كم كاري‌ها و البته توجيه‌هاي غيرمنطقي مواجه مي‌شويم. مگر در زمينه ميزان دستمزد نبود كه دولت سيزدهم به تنهايي و بدون در نظر گرفتن قانون و حتي نظر نمايندگان كارگري به صورت يك طرف دستمزد را تعيين كرد و وقتي با اعتراض تشكل‌هاي كارگري مواجه شد تهديد كرد تعيين دستمزد را از سال آينده به مجلس مي‌سپارد تا ديگر هيچ نماينده كارگري يا تشكل كارگري اجازه ابراز نظر در اين باره را نداشته باشد.
لايحه بودجه با تامين بودجه فرق مي‌كند
اشراق در بخش ديگري از سخنان خود مي‌گويد: به هر حال اينكه لايحه بودجه به چه شكلي در اختيار مجلس قرار مي‌گيرد تا نمايندگان آن را مورد بحث و بررسي قرار دهند و به تصويب برسانند تنها بخشي از اين ماجراست. بخش مهم‌تر تامين بودجه‌اي است كه در نظر گرفته شده و عموما تا جايي كه به ياد داريم قبلا كسري بودجه دولت‌ها در پايان سال اعلام مي‌شد و چند سالي است كه ميزان كسري بودجه از همان ابتدا مشخص است و معلوم نيست اين كسري قرار است چطور تامين شود.
او مي‌افزايد: در مورد اين بند تازه هم بايد ببينيم كه آيا اصلا مجلس آن را تصويب مي‌كند و اگر تصويب شد آيا اعتباري براي آن در نظر گرفته مي‌شود و حالا بخواهيم در مورد چگونگي اجراي آن كه البته بسيار با اهميت است بحث و گفت‌وگو كنيم.
نااميدي جامعه پرستاري
بهرام زارعي، يكي از فعالان حوزه پرستاري نيز درباره ناديده گرفتن پرستاران در لايحه بودجه سلامت به تعادل مي‌گويد: اي آخرين تيري بود كه دولت مي‌توانست به پيكر نيمه جان و البته اميدوار جامعه پرستاري بزند. در حالي كه پرستاران در روزهاي منتهي به روز بزرگداشت مقام پرستار در 17 آبان منتظر بودند تا مطالبات خود را دريافت كنند و بالاخره بعد از سال‌ها وعده‌هاي مسوولان به شكل عملي تحقق پيدا كند اين لايحه بودجه نشان داد كه گويا قرار نيست وضعيت كار و معيشت پرستاران رو به بهبود بگذارد.
او مي‌افزايد: اصولا تمام مواردي كه وزارت بهداشت و درمان مي‌تواند در بودجه آن دخل و تصرف داشته باشد در لايحه بودجه پيش بيني شده غير از خواست‌ها و مطالبات پرستاران. اگر قرار باشد قانون بهره وري يا قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري اجرايي شوند چرا نبايد در لايحه بودجه به آن اشاره‌اي شود؟
اين پرستار در بخش ديگري از سخنان خود مي‌گويد: بي‌توجهي مسوولان به مشكلات پرستاري آنقدر زياد شده كه ما الان در بحراني‌ترين شرايط تمام اين سال‌ها به سر مي‌بريم. كمبود نيروي پرستار به خصوص در بيمارستان‌هاي دولتي بيداد مي‌كند. بخش‌هاي مختلفي كه با هزينه‌هاي بسيار زياد در بيمارستان‌هاي دولتي مانند بيمارستان امام خميني تهران راه‌اندازي شده‌اند حالا به دليل نبود نيروي پرستار امكان بهره‌برداري از آنها وجود ندارد.
زارعي اظهار مي‌دارد: ميلياردها تومان براي خريد تجهيزات اين بخش‌ها هزينه شده است اما هيچ كس به اين مساله فكر نكرده كه اگر نيروي پرستار نباشد اين دستگاه‌ها و اين تجهيزات به تنهايي بلااستفاده خواهند بود. وقتي شرايط استخدام و معيشت پرستاران تا اين حد بد و نگران‌كننده است قطعا نه تنها هيچ پرستار جديد ميل و رغبت استخدام شدن در اين سيستم را ندارد كه پرستاران قديمي هم به هر نحوي شده از اين سيستم فرار مي‌كنند حالا عده‌اي با مهاجرت و عده‌اي ديگر با تغيير شغل و برخي هم حتي با خانه‌نشيني.
بي‌توجهي به بحران‌ها حادثه‌ساز است
كمتر از سه ما پيش براي اولين‌بار طي 100 سال گذشته جامعه پرستاري تصميم گرفت با دست از كار كشيدن صداي خود را به گوش مسوولان برساند. در تمام اعتراض‌هاي قبلي پرستاران خارج از ساعت كاري خود با تجمع در حياط بيمارستان يا حتي حضور در مقابل وزارت بهداشت و درمان سعي داشتند مطالبات خود را براي مسوولان بازگو كنند اما اين‌بار ماجرا بغرنج‌تر شده بود. از آنجايي كه در تمام اين سال‌ها مسوولان ترجيح داده بودند در مقابل مشكلات و خواست پرستاران رويه بي‌توجهي را پيش بگيرند آنها دست به كاري زدند كه حداقل در حوزه سلامت طي 100 سال گذشته سابقه نداشت. اما حالا با انتظار متن لايحه 1404 به نظر مي‌رسد هنوز هم نه دولتمردان و نه مسوولان حوزه بهداشت و درمان صداي اعترض پرستاران را به خوبي نشنيده‌اند. بي‌توجهي به بحراني چنين بزرگ در حوزه سلامت كشور مي‌تواند حوادث تلخي را رقم بزند.