ناترازي محصول هدررفت ها در انرژي!
هدررفت انرژي در بخش‌هاي مختلف اقتصادي، صنعتي و خانگي يكي از چالش‌هاي اساسي در توسعه پايدار است. گاز و برق به عنوان دو منبع حياتي انرژي در ايران، بخش بزرگي از نيازهاي زندگي روزمره و توليد را تأمين مي‌كنند.
هدررفت انرژي در بخش‌هاي مختلف اقتصادي، صنعتي و خانگي يكي از چالش‌هاي اساسي در توسعه پايدار است. گاز و برق به عنوان دو منبع حياتي انرژي در ايران، بخش بزرگي از نيازهاي زندگي روزمره و توليد را تأمين مي‌كنند. اما ضعف در مديريت مصرف، عدم به‌روزرساني زيرساخت‌ها و استفاده نادرست از تجهيزات باعث هدررفت بخش قابل‌توجهي از اين منابع مي‌شود. سالانه ۵ ميليارد متر مكعب گاز و ۸ ميليارد كيلووات ساعت برق تلفات داريم كه مي‌توان با سرمايه‌گذاري بخشي از اين انرژي را به چرخه برگرداند و از ناترازي جلوگيري كرد.
به گزارش خبرنگار «تعادل»، به گفته كارشناسان گلوگاه ناترازي انرژي بايد شناسايي شود و اين مساله به معناي اين است كه به گفته كارشناسان در توليد صيانتي نداريم، به‌طور مثال اگر يك ميليون بشكه نفت درجا داشته باشيم، تنها امكان برداشت ۸۰۰ هزار بشكه وجود دارد اما اگر توليد صيانتي نباشد، اين ميزان كمتر شده و ۵۰۰ هزار بشكه مي‌رسد.
براي جلوگيري از مصرف بي‌رويه انرژي روش‌هاي متعددي وجود دارد كه از جمله آنها اصلاح قيمت است كه تبعاتي به دنبال دارد، عايق كاري و اصلاح فضاي موتورخانه‌ها مواردي است كه در كوتاه‌مدت جواب مي‌دهد.
كارشناسان مي‌گويند كاهش سالانه ۵ درصد هدررفت انرژي براي ساختمان‌ها اجباري است و از اين طريق ۴۹۶.۱۰۸ ميليون دلار نيز سرمايه‌گذاري ذخيره‌سازي مي‌شود و كمتر از دو سال نيز بازگشت سرمايه دارد و همچنين ۱۵۴.۲۶۰ ميليون متر مكعب كاهش انتشار دي اكسيد كربن را خواهيم داشت.
در همين زمينه محمد بشارتي، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار كرد: ايران يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان گاز طبيعي در جهان است. با اين حال، بخش قابل‌توجهي از گاز توليدي به دليل ناكارآمدي سيستم‌ها، استانداردهاي نامناسب و مصرف ناصحيح، به هدر مي‌رود. وي تصريح كرد: نيروگاه‌هاي حرارتي و صنايع بزرگ به دليل استفاده از تجهيزات قديمي و ناكارآمد، درصد قابل‌توجهي از گاز را به‌صورت حرارت هدر مي‌دهند. عدم نوسازي نيروگاه‌ها باعث كاهش بازدهي و افزايش اتلاف انرژي مي‌شود.
وي عنوان كرد: بخش ديگري از هدررفت گاز ناشي از فرسودگي خطوط انتقال و نشتي در شبكه‌هاي توزيع است. نشت گاز در مسير انتقال به ويژه در مناطق دورافتاده مي‌تواند آسيب‌هاي زيست‌محيطي نيز به دنبال داشته باشد. به گفته وي مصرف بيش‌ازحد گاز در فصول سرد سال، استفاده از تجهيزات گرمايشي غيراستاندارد و نبود فرهنگ مصرف بهينه، از عوامل اصلي هدررفت انرژي در خانه‌ها است. بشارتي تاكيد كرد: برق نيز يكي ديگر از منابع مهم انرژي است كه به دليل ضعف در مديريت و زيرساخت‌ها به هدر مي‌رود. اين اتلاف در بخش‌هاي توليد، انتقال، توزيع و مصرف رخ مي‌دهد.
وي عنوان كرد: بخش عمده‌اي از برق ايران در نيروگاه‌هاي حرارتي توليد مي‌شود. اين نيروگاه‌ها معمولاً از راندمان پاييني برخوردارند و حجم زيادي از انرژي اوليه به صورت حرارت تلف مي‌شود. وي خاطرنشان كرد: هدررفت انرژي، پيامدهاي اقتصادي، زيست‌محيطي و اجتماعي متعددي به همراه دارد. از نظر اقتصادي، اين هدررفت باعث افزايش هزينه‌هاي توليد و توزيع انرژي و وابستگي بيشتر به منابع طبيعي مي‌شود. همچنين، با توجه به نقش گاز و برق در آلايندگي محيط زيست، مصرف بيش‌ازحد و اتلاف انرژي به افزايش انتشار گازهاي گلخانه‌اي و آلودگي هوا منجر مي‌شود. علاوه بر اين، كمبود برق و گاز در برخي مناطق به دليل هدررفت، موجب نارضايتي شهروندان و اختلال در زندگي روزمره مي‌شود.
وي عنوان كرد: نوسازي و به‌روزرساني تجهيزات و استفاده از فناوري‌هاي پيشرفته مي‌تواند راندمان توليد و مصرف انرژي را بهبود بخشد. همچنين، جايگزيني نيروگاه‌هاي قديمي با نيروگاه‌هاي تجديدپذير (مانند خورشيدي و بادي) مي‌تواند موثر باشد.
وي گفت: ايجاد مشوق‌ها و قوانين تشويقي و تنبيهي براي مصرف‌كنندگان و صنايع مي‌تواند به كاهش هدررفت انرژي كمك كند. همچنين، اعمال سياست‌هايي براي افزايش بهره‌وري انرژي در بخش‌هاي مختلف ضروري است.
وي با بيان اينكه هدررفت گاز و برق، چالشي جدي براي اقتصاد و محيط زيست كشور به شمار مي‌رود، گفت: براي مقابله با اين مشكل، به اقدامات هماهنگ در حوزه‌هاي مختلف از جمله به‌روزرساني زيرساخت‌ها، نوسازي تجهيزات، فرهنگ‌سازي و اصلاح قوانين نياز است. با اجراي راهكارهاي پيشنهادي، مي‌توان مصرف بهينه انرژي را در جامعه نهادينه كرده و گامي موثر در جهت توسعه پايدار برداشت.