روزگار تلخ بورس تهران

در روزهايي كه سكه و دلار ركورهاي قيمتي را جابه‌جا مي‌كنند بورس تهران روند نزولي به خود گرفته، هر روز شاهد خروج پول از اين بازار هستيم و در مقابل با افزايش قيمت سكه و دلار نقدينگي به اين بازارها وارد مي‌شود. درحال حاضر قيمت سكه در محدوده 54 ميليوني و دلار نيمايي نيز در آستانه 49 هزار توماني قرار دارد و در مقابل شاخص‌هاي بازار سرمايه با نزول سنگين محدوده حمايتي خود را ترك كرده‌اند و از كمبود پول رنج مي‌برند.

درحال حاضر تابلوي معاملات بازار سرمايه سرخ‌ترين روزهاي خود را مي‌گذراند و شرايط نسبتا بدي را پشت سر مي‌گذارد؛ اما همچنان مسوولان واكنش چنداني نسبت به بورس نشان نمي‌دهند و اين بازار مسير خود را پيش مي‌برد. بازار سرمايه بيش از هر چيزي نياز به افزايش اعتماد و ورود نقدينگي دارد.

مشكل اساسي اين روزهاي بازار سرمايه كمبود پول است و نبود پول بازار را هر روز به قعر چاه نزديك مي‌كند و به نوعي شرايط بدتري براي بازار رقم مي‌زند. با وجود اين شرايط همچنان دامنه نوسان بازار سرمايه در محدوده 3 درصد است و به نوعي دامنه نوسان باز نيست. به عقيده كارشناسان حدود ۱۱ هفته متوالي است كه بازار سرمايه در حال تجربه كردن دامنه نوسان محدود است. دامنه نوسان ابزاري دم دستي است كه مديران سازمان بورس در مواجهه با هرگونه اتفاقي، محدوديتي را بر آن اعمال مي‌كنند (ايرادات بسياري به دامنه نوسان سه درصدي وارد است؛ چراكه شرايط نامساعدتري را براي بازار به دنبال داشت) بنابراين زماني كه سازمان بورس، نهاد‌هاي نظارتي يا ارگان‌هاي رصد‌كننده بازار تصميمي را اتخاذ مي‌كنند، بايد پشتوانه‌هاي مالي و حمايتي خوبي را براي بازار ايجاد كنند، اما يازده هفته پياپي است كه دامنه نوسان بدون هيچ گونه اقدام حمايتي محدود شده است. از يك سو نرخ بهره در حال افزايش است و حمايتي در اين خصوص صورت نمي‌گيرد و از سوي ديگر اتفاقات مربوط به بودجه نيز وجود دارد.

همچنين به‌طور كلي شرايط بازار سرمايه از لحاظ رواني، تكنيكي و بي‌حوصلگي فعالين مساعد نيست. پولي كه در حال حاضر از بازار خارج مي‌شود، پايان صبر فعالان و سهامداران بازار سرمايه است كه با ديدن نوسانات بازار‌هاي موازي براي خروج سرمايه اقدام كرده‌اند. اعتماد عمومي و امنيت سرمايه‌گذاري از اين پس در بازار سرمايه هدف قرار گرفته كه اگر مديران اقدامي نكنند، مواردي همچون پيش رو بودن قطعي گاز صنايع در فصل زمستان، تسويه اعتباري كارگزاري‌ها، بودجه ۱۴۰۴ و مابقي اوراقي كه دولت مي‌خواهد تا پايان امسال الزاما به فروش برساند، با چاشني ريسك‌هاي جنگ دست به دست هم خواهند داد و مي‌توانند بازار سرمايه را با سردي خاصي مواجه كنند.

روي تلخ كدال

طي روزهاي اخير گزارش صورت مالي شش ماهه شركت‌هاي بورسي مشخص شد و بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بخش عمده‌اي از شركت‌ها نتوانسته‌اند نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزايش درآمد خوبي داشته باشند. البته برخي از شركت‌ها به علت افزايش فشارها با عددهاي عجيبي روبه رو شده‌اند و به نوعي اين صورت مالي‌ها دور از انتظار بود.

عواملي همچون قطعي برق، قيمت‌گذاري دستوري و افزايش بي‌رويه حامل‌هاي انرژي باعث شد صنايعي همچون فولاد با صورت مالي دور از انتظار روبه‌رو شوند. براي مثال فولاد خوزستان كه يكي از ابرتوليد‌هاي شمش فولاد در منطقه است، زيان‌ده شد و اين اتفاق در ۱۰ فصل اخير بي‌سابقه بوده است.بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در صورت مالي منتشر شده به علت فشارهاي تحميل شده فولاد و پالايشگاهي‌ها جزو بدترين صنايع از لحاظ صورت‌هاي مالي بودند؛ با وجود نزديكي صنعت پتروشيمي به فولاد و پالايشگاهي اما اين صنعت نتوانست شرايط بهتري رقم بزندو سودآوري خوبي داشته باشد. در مقابل اين شرايط صنعت سيماني‌ها با انتقال تورم به بورس كالا و مصرف‌كننده توانست بهترين گزارش شش ماهه ميان صنايع را ثبت كند كه به گفته كارشناسان اين افزايش سود ناشي از تكيه به بورس كالاست. در اصل بورس كالا بازار مناسب براي عرضه محصولاتي همانند سيمان و خودرو است.

به گفته كارشناسان بي‌ترديد مشكلات بازار سرمايه و ريسك‌هاي سيستماتيك بازار سرمايه در ماه‌هاي اخير آنقدر زياد بوده است كه شايد كمتر كسي توجه ويژه‌اي به صورت‌هاي مالي و افت معنادار حاشيه سود شركت‌هاي فعال در بازار سرمايه داشته باشد.‌ با وجود اين صورت مالي كه اعداد قابل توجهي ندارند؛ اما همچنان p/e بازار سرمايه در اعداد مناسبي قرار دارد و سرمايه‌گذاري در اين قيمت‌ها مي‌تواند سودآوري خوبي در پي داشته باشد؛ اما متاسفانه به علت كمبود نقدينگي در بازار كه در پي آن كمبود اعتماد در بازار به وجود آمده است، سرمايه‌گذاري در اين بازار صورت نمي‌گيرد و به نوعي نقدينگي وارد بازار نمي‌شود.

در شرايط كنوني تمام بازارهاي مالي روند صعودي دارند؛ اما متاسفانه بورس تهران به دلايل مختلف از جمله كمبود نقدينگي و عدم توجه كافي به بازار سرمايه روند نزولي به خود گرفته است و نتواند روند‌سازي داشته باشد. صعود بازار سرمايه در گرو ورود نقدينگي سنگين به بازار است و اگر نقدينگي به سمت تالار شيشه‌اي روانه شود، روند صعودي بورس نيز آغاز خواهد شد.

بازار از دريچه معاملات

در آخرين روز كاري هفته يعني چهارشنبه 2 آبان 1403، شاخص كل بورس تهران نسبت به معاملات روز گذشته كاهش 22 هزار و 874 واحدي معادل 1.15 درصدي را تجربه كرد و به عدد يك ميليون و 970 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم‌وزن نيز 6 هزار و 74 واحد افت كرد و به عدد 655 هزار و 618 واحدي رسيد.

از سوي ديگر شاخص كل فرابورس با كاهش 103 واحدي به عدد 20 هزار و 987 واحدي رسيد. كليت 94 درصدي تابلوي معاملات نشان مي‌دهد كار با خبردرماني پيش كه نمي‌رود هيچ حتي بدتر هم مي‌شود.

خروج نقدينگي 403 ميليارد توماني از بازار رخ داد. نكته قابل توجه اينجاست كه ارزش معاملات بازار سرمايه برابر با يك هزار و 641 ميليارد تومان بود كه مجدد عدد بسياري پاييني است.

نكته قابل توجه اينجاست كه ارزش دلاري بازار سرمايه هر روز بيش از گذشته نزول مي‌كند و اين ارزش در معاملات روز گذشته به 110 ميليارد تومان رسيد و اين درحالي است كه هر روز شاهد افزايش قيمت دلار در بازار آزاد و نيما هستيم. اين كاهش ارزش دلاري بازار سرمايه درحالي است كه وزير اقتصاد چندي قبل اعلام كرده بود ارزش 120ميليارد دلاري براي بازار زشت است و با اين اظهارنظر انتظار مي‌رفت كه برنامه‌اي براي خروج از اين وضعيت بحراني وجود داشته باشد.

به عقيده كارشناسان قيمت‌گذاري دستوري عامل ديگري در بحث كاهش ارزش دلاري شركت‌هاي بورسي است و ساختار بنيادي شركت‌ها به دليل قيمت‌گذاري دستوري و تصميمات بدون كارشناسي كه بر صنايع و شركت‌ها تاثير منفي گذاشتند، باعث مي‌شود كه شركت‌ها در فروش خود حتي نتوانند تورم را پوشش دهند. اين عامل سبب مي‌شود تا P/E بازار افزايش يابد و نرخ بهره بالا، باعث اصلاح بيشتر نماد‌ها مي‌شود. از طرفي رشد نقدينگي كه از ۹ هزار همت گذشته است، باعث شده است كه قيمت دلار روند صعودي به خودگيرد و بورس كاهش يابد و ارزش دلاري شركت‌هاي بازار پايين بيايد.