دورنماي حقوق و دستمزدها در بودجه 1404
بودجه‌هاي سنواتي در كنار ساير اسناد مالي بالادستي، نقشه راه اقتصاد كشور در بخش‌هاي مختلف را ترسيم و تنظيم مي‌كنند. با بررسي و ارزيابي رديف‌هاي مختلف بودجه مي‌توان تصويري از مهم‌ترين برنامه‌ها و راهبردهاي دولت در حوزه‌هاي گوناگون به دست آورد.
بودجه‌هاي سنواتي در كنار ساير اسناد مالي بالادستي، نقشه راه اقتصاد كشور در بخش‌هاي مختلف را ترسيم و تنظيم مي‌كنند. با بررسي و ارزيابي رديف‌هاي مختلف بودجه مي‌توان تصويري از مهم‌ترين برنامه‌ها و راهبردهاي دولت در حوزه‌هاي گوناگون به دست آورد. يكي از قطعات خالي پازل اقتصاد ايران در سال آينده رويكردي است كه قرار است در حوزه حقوق و دستمزدها و به‌طور كلي حوزه رفاه عمومي در پيش گرفته شود. پرسش اين است آيا در بودجه رويكرد مثبتي در خصوص حقوق و دستمزدها قابل رديابي است؟ روند بودجه‌هاي سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد به دليل مشكلاتي كه دولت‌ها در تحصيل منابع خود داشته‌اند، نتوانسته اقدامات مناسبي در حوزه مسائل رفاهي و عمراني انجام دهد. در هر بودجه به نسبت سال قبل رويكردهاي حمايتي و رفاهي دولت‌ها تضعيف شده است. امروز هم همين مشكلات و موانع پيش روي دولت چهاردهم وجود دارد. جدا از مشكلات قبلي، دولت براي سال 1404 ناچار به افزايش قابل توجه بودجه دفاعي و نظامي خود نيز شده است. در ايران روند تخصيص بودجه به اين شكل است كه هر نهاد و دستگاهي كه نفوذ و رابطه بيشتري دارد، در ابتداي سال سهم بيشتري از بودجه دريافت كرده و بودجه خود را سريع‌تر از دولت و سازمان برنامه و بودجه دريافت مي‌كند. اين يك نگراني جدي براي اقتصاد ايران است. در شرايطي كه سهم بخش دفاعي در بودجه 1404 افزايش چشمگيري پيدا كرده و مجلس هم آن را تصويب كرده، همچنين كسري بودجه عميقي كه از گذشته تا به امروز تداوم داشته، طبيعي است كه دولت با مشكلات عديده‌اي مواجه شود. دولت اعلام كرده كه بيش از 500هزار ميليارد تومان سررسيد اوراق وجود دارد. در خصوص اوراق هرگز شفاف‌سازي‌هاي لازم صورت نگرفته است. هم در مورد اوراق سال‌هاي قبل شفاف‌سازي نشده و هم در خصوص فروش اوراق در سال آينده ابهامات بسياري وجود دارد! پرسش‌هايي از اين دست وجود دارد كه آيا اوراق سررسيد تسويه شده‌اند؟
اگر تسويه شده‌اند چگونه اين كار صورت گرفته و اگر هنوز تسويه حساب نشده، از چه طريقي قرار است اين ديون پرداخت شود؟ روشن است طي سال‌هاي اخير اوراق در بين مردم محبوبيتي نداشته و عموم شهروندان از خريد اين اوراق استقبال نمي‌كنند! اغلب يا بانك‌ها مسووليت خريد اين اوراق را به عهده مي‌گرفتند يا اينكه بانك مركزي خود راسا به موضوع ورود كرده و مسووليت خريد اوراق را به عهده مي‌گرفت. هر روشي كه صورت گرفته باشد معناي آن استقراض دولت از سيستم بانكي و بانك مركزي و عميق‌تر كردن شكاف كسري بودجه است. امسال هم بايد منتظر شكل‌گيري كسري بودجه عميقي در اقتصاد باشيم و هم قرار است دوباره اوراق به فروش رسد. با توجه به شرايط اقتصادي كشور و مشكلات گذشته مانند تحريم و...، نمي‌توان خوش‌بيني زيادي در مورد بهبود شاخص‌هاي رفاهي جامعه داشت. در مورد حقوق و دستمزدها هم مشكلات قبلي همچنان وجود دارند. تنها رخدادي كه طي روزهاي گذشته رخ داد و در آينده هم احتمالا تداوم خواهد داشت، موضوع همسان‌سازي حقوق مستمري‌بگيران، صندوق‌هاي دولتي و تامين اجتماعي است. البته چون موضوع نهايي نشده نمي‌توان گفت كه رضايتمندي ايجاد كرده است. من هم زياد خوش‌بين نيستم كه سال آينده اتفاق ويژه‌اي نسبت به امسال داشته باشد. كشور همچنان درگير چالش‌هاي سياسي در حوزه روابط بين‌الملل است.
در داخل هم هنوز اقدام مناسبي براي مهار تورم صورت نگرفته است. حيرت‌انگيز اينكه بخشي از تيم اقتصادي دولت قبل در دولت جديد هم مسووليت داشته و مديريت آنها تمديد شده است. بنابراين نشانه خاصي كه نشان دهد شرايط دچار تغيير مي‌شود وجود ندارد، در عين حال فكر مي‌كنم نگراني‌ها در خصوص تامين منابع درآمدي نسبت به سال قبل بيشتر خواهد شد. با اين احتمالات اين تصور كه در سال آينده گشايش خاصي در وضعيت اقتصادي و معيشتي خانواده‌هاي ايراني رخ دهد، بعيد است. مگر اينكه ابتكارات خاصي براي پايان دادن به تحريم‌ها و كسب منابع تازه درآمدي صورت گيرد.