هشدار حباب زدگي براي خريداران طلا!

در هفته‌هاي گذشته تحت تاثير تحولات جهاني و تلاطم‌هاي داخلي، بازار طلا و به‌طور خاص سكه، با التهاباتي مواجه شده است. هرچند در روزهاي ابتدايي هفته گذشته، روند جديد كاهشي قيمت‌ها آغاز شد اما به نظر مي‌رسد كه همچنان نگراني‌هايي درباره وضعيت بازار طلا وجود دارد و در اين مسير افزايش جدي ميزان حباب در بازار سكه نگراني‌هايي را براي فعالان اقتصادي به وجود آورده است. همزمان مقامات دولتي نيز هشدار مي‌دهند كه خريداران سكه بايد مراقب باشند كه سرمايه‌ آنها تحت تاثير حباب موجود در بازار قرار نگيرد.

هرچند موضوع حباب سكه تازگي نداشته و در دوره‌هاي مختلفي، اقتصاد ايران با اين موضوع مواجه شده است اما در هفته‌هاي گذشته نيز برخي اختلال‌ها در بازار به وجود آمده و همين موضوع باعث شده تا نگراني درباره پس انداز افرادي كه در اين دوره به بازار سكه ورود مي‌كنند، افزايش پيدا كند. سخنگوي مركز مبادله ارز و طلاي ايران گفت: وضعيت بازار سكه و طلا به‌شدت حبابي است و خريداراني كه قصد ورود به اين بازار را داشته، بايد احتياط كنند.

اصغر بالسيني با اشاره به افزايش اخير قيمت سكه طلا و بيشتر شدن حباب سكه و طلا گفت: امروز مهم‌ترين عامل افزايش قيمت نرخ سكه در بازار ايران، تلاطم‌هاي بسيار شديدي است كه در قيمت اونس جهاني طلا رخ داده است. به‌طوري كه امروز قيمت اونس جهاني طلا، دو هزار و ۷۷۸ دلار است كه نشان از افزايش بيش از ۸۰۰ دلاري در يك سال گذشته دارد. به عبارتي در يك سال گذشته قيمت اونس جهاني طلا حدود ۴۰ درصد افزايش داشته است.

وي به تاثير افزايش قيمت اونس جهاني طلا در بازار ايران اشاره و بيان داشت: اين مسائل ناشي از ناامني‌هاي شديد موجود در حوزه اقتصاد جهاني، مسائل بين‌الملل و ريسك‌هاي سياسي امنيتي در مناطق مختلف است كه در نهايت باعث شد اونس جهاني به‌شدت شاهد افزايش قيمت و جهش باشد و زماني كه قيمت اونس طلا با اين شدت افزايش پيدا كند، بي‌شك آثار آن نيز بر بازار طلا و سكه در داخل كشور اثر گذار خواهد بود كه يكي از اين آثار به افزايش حباب سكه مربوط مي‌شود. سخنگوي مركز مبادله ارز و طلاي ايران افزود: حباب سكه به معناي فاصله ميان ارزش روز و قيمت روز سكه، منهاي ارزش ذاتي يا ارزش طلايي كه در ضرب سكه مورد استفاده قرار مي‌گيرد، است. اين تلاطم‌ها باعث شده كه حباب بالايي در قيمت روز انواع سكه ايجاد شود، به‌طوري كه به تاريخ امروز، پنج شنبه ۱۰ آبان ماه، حباب سكه امامي ۸.۶ ميليون تومان و معادل ۱۶ درصد، حباب سكه بهار آزادي چهار ميليون تومان و معادل هشت درصد، حباب نيم سكه ۵.۷ ميليون تومان و معادل ۲۰ درصد و حباب ربع سكه ۶.۹ ميليون تومان و معادل ۳۸ درصد است. بالسيني ادامه داد: به عبارت ديگر، امروز قيمت روز ربع سكه بهار آزادي، ۳۸ درصد بيشتر از ارزش ذاتي و ميزان طلايي است كه در ضرب اين سكه به كار رفته است كه به اصطلاح به آن حباب گفته مي‌شود. بنابراين بيشترين حباب سكه در ربع سكه وجود دارد و علت آن به قيمت پايين‌تر اين سكه نسبت به قيمت انواع ديگر سكه و همچنين تقاضاي بيشتر براي خريد و معامله اين سكه باز مي‌گردد. وي ضمن اشاره به تلاش مركز مبادله در جهت تامين نياز و تقاضاي موجود در بازار خاطرنشان كرد: به همين دليل است كه در مركز مبادله و از آنجايي كه بيشترين حباب در ربع سكه وجود دارد، تلاش شده تا بيشترين تخصيص سكه در بخش ربع سكه باشد و بر اين اساس در مجموع ۲۸ جلسه حراج سكه برگزار شده در مركز مبادله، در مجموع بيش از ۴۱۲ هزار قطعه انواع سكه تخصيص يافته كه بيش از ۲۰۰ هزار قطعه تخصيص يافته مربوط به بخش ربع سكه بوده است.

سخنگوي مركز مبادله ارز و طلاي ايران گفت: شرايطي كه بازار به اصطلاح حبابي است، خريداراني كه قصد ورود به بازار سكه را داشته، بايد به‌شدت مراقب بوده و با دقت كافي وارد شوند؛ چراكه به همان ميزاني كه روند افزايش حباب، شكل مي‌گيرد، به همان نسبت نيز احتمال سقوط و كاهش اين حباب وجود دارد. براي مثال در حالي كه امروز حباب سكه امامي حدود ۸.۶ ميليون تومان است، در هفته‌هاي گذشته حباب اين نوع سكه در مقاطعي به حدود ۱۳ ميليون تومان نيز رسيد. به همين دليل مردم بايد به‌شدت مراقب باشند تا در شرايطي كه وضعيت بازار متلاطم به نظر مي‌رسد، متضرر نشوند. بالسيني در ادامه با اعلام زمان برگزاري پنج جلسه حراج‌ در مركز مبادله در هفته آينده گفت: در هفته پيش رو، پنج جلسه حراج، شامل سه جلسه حراج سكه در روزهاي شنبه، دوشنبه و چهارشنبه و دو جلسه حراج شمش طلا در روزهاي يك شنبه و سه‌شنبه برگزار مي‌شود كه شيوه نامه آن در تارنماي رسمي مركز مبادله به آدرس www.ice.ir منتشر مي‌شود و متقاضيان شركت در اين حراج‌ها مي‌توانند با مراجعه به اين تارنما و مطالعه شيوه نامه مربوطه در حراج‌ها شركت كنند.

در چنين فضايي تحليلگران مي‌گويند كه آنچه كه در هفته گذشته در بازار سكه رخ داده مي‌تواند كوتاه‌مدت باشد و در صورت بهبود نسبي اوضاع افرادي كه تحت تاثير حباب بازار قرار گرفته‌اند، متضرر خواهند شد. طبق تحليل رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران، روند نزولي كه ابتداي هفته شكل گرفت متاسفانه تحت تاثير نوسانات نرخ ارز، در طول هفته ادامه پيدا نكرد و علي‌رغم آرامش در بازارهاي جهاني طي هفته، سكه و طلا در بازار داخلي نوسانات افزايشي قابل توجهي را تجربه كرد. نادر بذرافشان در رابطه با وضعيت يك هفته اخير بازار سكه و طلا اظهار كرد: در يك هفته اخير بازار، در بازار جهاني در مجموع تغيير قيمت زيادي رخ نداد. نوسانات جزئي افزايشي و كاهشي وجود داشت اما در مجموع دو دلار افزايش قيمت اونس جهاني طلا را داشتيم و امروز جمعه و آخرين قيمت ٢٧۴٨ دلار است. نايب‌رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران خاطرنشان كرد: در بازارهاي داخلي اما روند افزايشي قيمت‌ها، قابل توجه بود و روند كاهشي كه ابتداي هفته آغاز شده بود، به سبب نوسانات نرخ ارز تداوم پيدا نكرد و مجدد در نظر افزايشي قرار گرفت. وي افزود: در مجموع هر گرم طلاي ١٨ عيار با ١٧٨ هزار تومان افزايش نسبت به ابتداي هفته در آخرين معاملات بازار در روز پنجشنبه، چهار ميليون و ۶٠٠ هزار تومان به ازاي هر گرم، مبناي معاملات طلا قرار گرفت.

 بذرافشان در رابطه‌ با تغييرات در بازار سكه نيز گفت: در بازار سكه هر قطعه‌ سكه تمام طرح جديد با دو ميليون تومان افزايش به ۵٢ ميليون و ٨٠٠ هزار تومان رسيد. سكه تمام طرح قديم نيز دو ميليون و ٧٠٠ هزار تومان افزايش قيمت را به نسبت ابتداي هفته تجربه كرده و ۴٩ ميليون و ٣٠٠ هزار تومان تعيين قيمت شد. وي افزود: نيم سكه و ربع سكه هريك با ٣٠٠ هزار تومان افزايش هفتگي به ترتيب ٢٧ ميليون و ٧٠٠ هزار تومان و ربع سكه ١٧ ميليون و ٧٠٠ هزار تومان و سكه‌هاي يك گرمي با ۴٠٠ هزار تومان افزايش هفتگي به هشت ميليون و ۵٠٠ هزار تومان رسيد. اين مقام صنفي، تصريح كرد: حباب سكه در اين هفته تغيير خاصي تقريبا نداشت. در طول هفته حباب سكه تقريبا هفت ميليون و ٨٠٠ هزار تومان بود كه نوسان افزايشي يا كاهشي قابل توجهي در پايان هفته نداشت. رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران در رابطه با شرايط فعلي بازار نيز گفت: بازار در حال حاضر شرايط نسبتا آرامي داشت؛ نوسانات افزايشي و كاهشي بسيار بود اما بازار چندان دچار التهاب و افزايش تقاضاي كاذب نشد و روال عادي خود را طي كرد. بازار نوساني اما همراه باآرامش را پشت سر گذاشتيم. 

همزمان با تحولات در بازار سكه، دولت ايده‌هاي جديدي براي مديريت بازار ارز نيز ارايه كرده است. هرچند هنوز به شكل دقيق از حركت به سمت تك نرخي شدن ارز سخن گفته نمي‌شود اما به شكل همزمان اين نگراني نيز وجود دارد كه تداوم شرايط فعلي به ضرر مردم و شفافيت در اقتصاد ايران تمام شود. از اين رو رييس كل بانك مركزي تاكيد كرده كه دولت براي اين بازار برنامه‌هاي جدي دارد. محمدرضا فرزين در ديدار با اعضاي مجمع كارآفرينان كشور ضمن تشريح سياست جديد ارزي بانك مركزي گفت: سامانه بازار ارز توافقي در بانك مركزي با بهره‌گيري از بهترين متخصصان فناوري اطلاعات در كشور در يك سال گذشته ايجاد و راه‌اندازي شده است.

وي افزود: آنچه هم‌اكنون در قالب ارز توافقي در جريان است حاصل توافق ميان دو نفر است كه با چانه‌زني به توافق مي‌رسند ولي در سامانه طراحي شده در بازار، حراج صورت مي‌گيرد و نرخ تعيين مي‌شود؛ تلاش بانك مركزي نيز براين است كه «بازار نيما به بازار ارز توافقي» منتقل شود و نرخ نيز در اين بازار تعيين شود. رييس كل بانك مركزي تاكيد كرد: نرخ ارز در بازار توافقي بر اساس مكانيزم عرضه و تقاضا شكل مي‌گيرد و بانك مركزي هم بخشي از ارز خود را در آنجا عرضه خواهد كرد و تلاش مي‌كنيم تا نرخ در يك كانال حركت كند. فرزين با بيان اينكه با شروع به كار سامانه بازار ارز توافقي امكان مبادله ارز براي تمام فعالان اقتصادي فراهم مي‌شود افزود: بانك مركزي نقش ناظر را در اين بازار ايفا خواهد كرد و تنها در صورت نياز، اقدامات سياستي خود را با ورود به بازار به عنوان عرضه‌كننده ارز در اين بازار اجرا خواهد كرد. وي چارچوب سياست‌گذاري نرخ ارز را نرخ ارز شناور عنوان و تاكيد كرد: نرخ شناور به معناي رها شدگي در بازار ارز نيست و در همه كشورها بانك مركزي با استفاده از ابزارهاي اقتصادي به كنترل و مديريت نرخ ارز شناور مبادرت مي‌كنند و ما نيز از اين قضيه مستثنا نخواهيم بود.

 رييس كل بانك مركزي با تاكيد بر ايجاد ثبات بخشي و حدف تعدد نرخ‌ها در بازار ارز تصريح كرد: زماني كه اصلاحات در سياست‌هاي ارزي را آغاز كرديم بيش از هشت نرخ ارز در كشور وجود داشت و تلاش شد كه با كاهش تعداد نرخ‌ها از ايجاد رانت و تشويش در اقتصاد كشور جلوگيري شود. فرزين هدف از ابلاغ نرخ ارز ۲۸۵۰۰ توماني را آرامش بخشي به بازارها برشمرد و گفت: زماني اين نرخ اعلام شد نااطميناني در بازارها به اوج رسيده بود و بايد نرخي تعيين مي‌شد كه توليدكننده بتواند فعاليت اقتصادي خود را با برنامه‌ريزي انجام دهد. رييس كل بانك مركزي هدف از شكل‌گيري مركز مبادله ارز و طلا را ايجاد مركزي براي مرجعيت در نرخ ارز، مبادله ارز صادركنندگان و واردكنندگان عنوان كرد و افزود: اين مركز ضمن رفع نيازهاي متقاضيان به عنوان مرجعي براي تعيين نرخ ارز شناخته مي‌شود. همچنين تعديلات صورت گرفته در نرخ ارز در اين مركز منطبق با واقعيت‌هاي اقتصادي، امكان پيش بيني‌پذيري روند متغيرهاي كلان را براي فعالان فراهم كرده است.

 فرزين با بيان اينكه در حال حاضر نيمي از كل عرضه ارز در تالار نيما عرضه مي‌شود افزود: هم‌اكنون تنها پتروشيمي‌ها و پالايشي‌‌ها، ارز خود را در سامانه نيما عرضه مي‌كنند و البته نرخ خوراك ‌آنها نيز بر اساس نرخ نيما تعيين مي‌شود و ارز هيچ صنعت ديگري در نيما عرضه نمي‌شود؛ حتي عرضه ارز صنايع فولادي هم به دليل بروز اشكال در صادرات از سامانه نيما حذف و به بازار توافقي منتقل شد. رييس كل بانك مركزي با بيان اينكه هم‌اكنون ۴۰ درصد ارز نيز در بازار ارز توافقي بين واردكننده و صادركننده ارزش‌گذاري مي‌شود، گفت: در اين قالب، صادركنندگان ارز خود را با نرخ توافقي عرضه مي‌كنند و حتي به توليدكنندگان صادركننده نيز اجازه داده شده است تا واردات اقلام مورد نياز خود را از اين محل انجام دهند كه اين اقدام با هدف حذف بروكراسي‌هاي زائد در فرآيند تامين ارز انجام شد و تنها محدوديت اعمال شده در اين زمينه، ممنوعيت جابه‌جايي منابع ارزي بين صنايع مختلف بود كه اين تصميم با هدف عدالت تامين ارز در صنايع مختلف اتخاذ شد. وي با اشاره به برخي انتقادات در زمينه ضرورت وجود يك مركز متمركز براي پاسخگويي به سوالات ارزي و پيگيري امور براي فعالان اقتصادي در حوزه ارزي گفت: قرار شده است به زودي در محل مركز مبادله ارز وطلا محلي براي پاسخگويي به فعالان اقتصادي با حضور نمايندگان بانك مركزي، وزارت جهاد كشاورزي، وزارت صمت و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي ايجاد شود و فعالان اقتصادي به منظور پيگيري مسائل و مشكلات خود در حوزه ارزي به صورت حضوري و آنلاين به اين مركز مراجعه كنند تا مشكلات خود را رفع كنند.

به اين ترتيب موضوعي كه نمي‌توان درباره آن ترديدي داشت اين است كه دولت براي هر دو بازار برنامه‌هايي مشخص دارد و از اين رو سرمايه‌گذاران بايد تلاش كنند در دام بازار حبابي اسير نشوند.