بیکاری زنان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در یزد و چالش‌های آن

به گزارش تجارت نیوز، بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری یزد در سال 1402 و بهار و تابستان سال جاری کمتر از میانگین کشوری بوده است. این شاخص در بهار امسال 6.1 درصد اعلام شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 1.1 درصد واحد کاهش را نشان می‌داد. اما در تابستان سال جاری تفاوتی با فصل مشابه در سال 1402 نداشته است. 

از سوی دیگر ، مرکز آمار نرخ بیکاری یزد را در سال گذشته، 1.1 واحد درصد کمتر از متوسط کشوری اعلام کرد. این اختلاف، در بهار امسال به 1.6 واحد درصد و در تابستان به 1.2 واحد درصد رسید. 

در عین حال، نرخ بیکاری یزد در تابستان امسال نسبت به بهار، 0.2 واحد درصد افزایش یافت.

جدول اول نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در یزد در سال 1402 نشان می‌دهد.

همچنین جدول دوم، نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در یزد در بهار 1403 نشان می‌دهد.

سومین جدول نیز نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در یزد در تابستان 1403 نشان می‌دهد.

اختلاف میان نرخ بیکاری زنان و مردان در یزد

گزارش‌های مرکز آمار، نرخ بیکاری زنان این استان را بالاتر از نرخ بیکاری مردان نشان می‌دهند. این اختلاف در سال 1402 و در گروه سنی 18 تا 35 ساله مشهودتر است. نرخ بیکاری مردان 15 سال و بیشتر یزد در سال گذشته، 3.2 درصد و نرخ بیکاری زنان این استان 21.3 درصد اعلام شد که گویای اختلاف 18.1 واحد درصدی بود. این اختلاف در گروه سنی 15 تا 24 ساله به 20 واحد درصد و در گروه سنی 18 تا 35 ساله به 26.4 واحد درصد رسیده بود (جدول شماره 1).

چنین تفاوتی در بهار امسال نیز وجود دارد. به گونه‌ای که مرکز آمار نرخ بیکاری مردان را 3.7 درصد و نرخ بیکاری زنان را 14.4 درصد اعلام کرده است که اختلاف 10.7 واحد درصدی را میان آنها نشان می‌دهد. این اختلاف در گروه سنی 15 تا 24 ساله به 6.1 واحد درصد و در گروه سنی 18 تا 35 ساله به 12.4 واحد درصد رسیده بود (جدول شماره 2). 

در این میان، آمارها نشان می‌دهد که استان یزد در بهار امسال، رتبه دوم کمترین نرخ بیکاری مردان را در اختیار داشته است. در عین حال، نرخ بیکاری زنان این استان نیز پس از حدود شش سال، از میانگین کشوری کمتر شده و از 20.3 در بهار سال گذشته به 14.8 درصد در بهار امسال رسیده است. 

این مرکز هنوز داده‌های تکمیلی را در مورد نرخ بیکاری در تابستان امسال منتشر نکرده است.

سهم زنان از شاغلان باسواد یزد؛ بالاتر از میانگین کشوری

ادامه این گزارش نگاهی دارد به شرایط اشتغال و بیکاری در جمعیت باسواد استان یزد. کل جمعیت 15 ساله و بیشتر شاغل باسواد در یزد در سال گذشته، 369 هزار و 691 نفر بوده است که از این تعداد، 302 هزار و 426  نفر را مردان و 67 هزار و  265 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

در این میان، گروه تحصیلی «دیپلم/ پیش‌دانشگاهی» در صدر قرار دارد و کمترین رقم نیز متعلق سطح تحصیلی «متوسطه/ متوسطه 2» است.

سهم زنان از جمعیت شاغلان باسواد استان یزد از متوسط کشوری بیشتر و در حدود 18 درصد است. گزارش‌های مرکز آمار این نسبت را در کل کشور حدود 16 درصد نشان می‌دهد؛ به عبارت دیگر در یزد 82 درصد و در کل کشور حدود 84 درصد شاغلان باسواد را مردان تشکیل می‌دهند. 

سهم 63 درصدی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکاران باسواد

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر بیکار باسواد در یزد در سال گذشته، 28 هزار و 749 نفر بوده است که از این تعداد، 10 هزار و 349 نفر را مردان و 18 هزار و 400 نفر را زنان تشکیل می‌دهند. 

بیشتر افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند دارای سطح تحصیلات کارشناسی هستند و در ردیف «متوسطه/ متوسطه 2» نیز رقم صفر درج شده است. 

در عین حال، سهم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکاران باسواد در یزد، از متوسط کشوری بالاتر است. آنگونه که گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد، این رقم در یزد حدود 63 درصد و در کل کشور حدود 45 درصد است. بیشتر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار در یزد و کشور، در گروه دارندگان مدرک کارشناسی قرار می‌گیرند.

سهم 28 درصدی مردان از جمعیت غیرفعال باسواد

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر غیرفعال باسواد در یزد در سال گذشته، 456 هزار و 77 نفر بوده است که از این تعداد، 128 هزار و 619 نفر را مردان و 327 هزار و 458 نفر را زنان تشکیل می‌دهند. 

بیشتر افراد حاضر در این گروه، دارای سطح تحصیلی «ابتدایی/ سوادآموزی » هستند و دارندگان مدرک تحصیلی «فوق‌لیسانس و بالاتر» در اقلیت قرار دارند.

در این میان، حدود 72 درصد از جمعیت غیرفعال باسواد در این استان همچون کل کشور، زنان هستند.

حضور اکثریت شاغلان در بخش صنعت

آنگونه که گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد، سهم بخش صنعت از اشتغال در استان یزد بیش از بخش‌های دیگر است؛ در حالی که در کل کشور بخش خدمات در صدر قرار دارد. حضور شاغلان این استان در بخش صنعت، هم به صورت کلی و هم در دو گروه مردان و زنان، از میانگین کشوری بالاتر است. در عین حال، سهم صنعت در اشتغال مردان یزد از دیگر بخش‌ها بیشتر است؛ در حالی که در مورد زنان، خدمات در صدر قرار دارد.

از سوی دیگر، بخش خصوصی نیز نسبت به بخش عمومی، سهم بیشتری را از اشتغال استان یزد به خود اختصاص داده و درصدها هم‌سطح میانگین کشوری است. در گروه مردان تفاوت چندانی با نتایج کلی دیده نمی‌شود اما زنان این استان، حضور بیشتری در بخش عمومی دارند.

در این میان، بیشتر شاغلان استان یزد در بخش رسمی اقتصاد فعالیت می‌کنند و سهم این بخش، از متوسط کشوری بالاتر است. 

بر اساس تعریف مرکز آمار، بخش غیررسمی (در مقابل بخش رسمی)، شامل واحدها و بنگاه‌هایی می‌شود که اساسا به منظور ایجاد اشتغال و درآمد برای خود، در زمینه تولید کالا و خدمات فعالیت می‌کنند. این واحدها غالبا در چارچوب مقررات تشکیل نشده‌اند یا با تشکیلات کوچک و بدون تفکیک بین کار و سرمایه به عنوان عوامل تولید، در سطح کوچک عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها معمولا حساب و کتاب و یا حسابداری ندارند و اندازه بنگاه از نظر تعداد شاغلان، کمتر از سطح تعیین شده در مقررات کشور است. این بنگاه‌ها غالبا، مطابق مقررات و قوانین ثبت نشده یا جواز کسب و کار دریافت نکرده‌اند.

اشتغال غیررسمی (در مقابل اشتغال رسمی) نیر عبارت است از اشتغال کارکنان مستقل، کارفرمایان، کارکنان شرکت‌های تعاونی تولیدی بخش غیر رسمی، تمامی کارکنان فامیلی بدون مزد و حقوق‌بگیرانی که از نظر قانونی یا در عمل، زیر پوشش قوانین کار و مزایای تامین اجتماعی و استخدامی (از قبیل مالیات بر درآمد، تامین اجتماعی، یا مزایای استخدامی، مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی با مزد) قرار ندارند.

تورم یزد؛ بالاتر از میانگین کشوری

تورم، یکی دیگر از شاخص‌های مهم اقتصادی محسوب می‌شود. گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده در مهر سال جاری نشان می‌دهد که نرخ تورم سالانه در یزد بالاتر از متوسط کشوری قرار دارد. تورم ماهانه و نقطه به نقطه اما پایین‌تر از متوسط کشوری است.