آغاز سودسازي خودرويي‌ها در بورس
وضعيت بازار سرمايه مشخص نيست و هر روز شاخص رنگ‌هاي متفاوتي به خود مي‌بيند و مي‌توان گفت بازار بيش از هر چيز تمايل به سرخ پوشي دارد. بورس تهران در چند هفته اخير روند پرنوساني را تجربه كرده و اكنون نيز ترس از جنگ و وخيم شدن شرايط باعث شده كه مجددا خروج نقدينگي از بازار سرمايه تقويت شود و روزهاي سرخ پوش در بازار بيش از پيش ديده شود.
وضعيت بازار سرمايه مشخص نيست و هر روز شاخص رنگ‌هاي متفاوتي به خود مي‌بيند و مي‌توان گفت بازار بيش از هر چيز تمايل به سرخ پوشي دارد. بورس تهران در چند هفته اخير روند پرنوساني را تجربه كرده و اكنون نيز ترس از جنگ و وخيم شدن شرايط باعث شده كه مجددا خروج نقدينگي از بازار سرمايه تقويت شود و روزهاي سرخ پوش در بازار بيش از پيش ديده شود.
بازار سرمايه در دومين روز كاري هفته نيز با خروج نقدينگي روبه رو بود و تمامي مثبت‌ها و ورود نقدينگي روزهاي اخير را تعديل كرده است. سيگنال‌هاي مثبت بسيار زيادي به بورس مخابره مي‌شود؛ اما بازار سرمايه نسبت به اين اخبار مثبت واكنش نشان نمي‌دهد و به نوعي بازار نسبت به هر سيگنالي (مثبت يا منفي) واكنش منفي نشان مي‌دهد.
يكي از مهم‌ترين و قوي‌ترين سيگنال‌هاي مثبت اين روزهاي بازار سرمايه را مي‌توان عرضه خودرو در بورس كالا دانست. سال ۹۶ براي اولين‌بار عرضه خودرو در بورس كالا مطرح شد اما پس ازمدتي از ياد رفت. در اين ميان بارها موضوع عرضه آن مورد بحث قرار گرفت تا سرانجام ۲۸ ارديبهشت‌ماه ۱۴۰۱ خودرو وارد بورس كالا شد و رانت حاضر در حوزه خودرو از بين رفت و كارخانجات در حال سودسازي بودند؛ اما يك‌باره به علت دخالت‌هاي مكرر، عرضه خودرو در بورس كالا متوقف شد و حتي رييس سازمان بورس نيز از عرضه خودرو در بورس كالا دفاعي نكرد و به نوعي با عدم عرضه خودرو در بورس كالا مشكلي نداشت و همين موضوع شرايط بورس را وخيم ساخت. پس از مجيد عشقي با تغيير دولت ،رييس سازمان بورس نيز تغيير كرد، وزير اقتصاد و رييس سازمان بورس نيز با عرضه خودرو در بورس كالا موافقت كردند و بر همين اساس قرار است كه عرضه خودرو در بورس كالا به زودي آغاز شود؛ اما زمان اين موضوع مشخص نيست و ممكن است ماه‌ها و سال‌ها زمان‌بر باشد.
پايان رانت عرضه خودرو
عرضه خودرو در بورس كالا را مي‌توان پايان رانت و آغازسودسازي خودروسازها دانست. زماني كه عرضه خودرو در بورس كالا آغاز شود، سودسازي شركت‌ها نيز آرام آرام اغاز خواهد شد و در نهايت به مرور اين عرضه‌ها باعث مي‌شوند كه خودروسازان از زيان خارج شوند.
پيام الياس كردي، كارشناس بازار سرمايه درباره موافقت مجلس و دولت با عرضه خودرو در بورس كالا، گفت: اگر عرضه خودرو در بورس كالا باعث شود تا قيمت‌ها تعديل و بازار شرايط بهتري پيدا كند و در ادامه خودرو با قيمت‌هاي منصفانه‌تري به دست مردم برسد و همچنين لاتاري خودرويي و سيستم قرعه‌كشي به وجود نيايد، عرضه خودرو در بورس كالا يكي از بهترين انتخاب‌هاست. وي افزود: عرضه خودرو از اين جهت مثبت است كه، قيمت خودرو دستوري اعمال مي‌شود و اين قيمت اختلاف زيادي با بازار آزاد دارد اما وقتي كه خودرو در بورس كالا عرضه شودبه دليل رقابتي شدن در سامانه بورس كالا ديگر اين اختلاف مشاهده نخواهد شد و خودرو با قيمت منصفانه‌تري مبادله مي‌شود.
الياس كردي تاثير عرضه خودرو در بورس كالا را بر سهام شركت‌هاي خودرويي بورسي بررسي كرد و گفت: بايد توجه داشت در دولت گذشته نيز دولت و مجلس وقت با عرضه خودرو در بورس كالا موافقت كرد اما عرضه اين محصول در آن زمان منتفي شد.
اين كارشناس بازارسرمايه تصميم‌گيرنده‌هاي عرضه بورس كالا را سازمان‌ها وشوراهايي دانست كه فارغ از نهادهاي تصميم‌گيرنده در حال فعاليت هستند؛ ادامه داد: اين نكته حائز اهميت است كه نهادهاي تصميم‌گيرنده، رييس‌جمهور، وزير اقتصاد و صمت نيستند و سازمان‌ها و شوراهايي در حال تصميم‌گيري هستند كه اجازه اين را نمي‌دهند كه خودرو وارد بورس كالا شود.
وي درباره عرضه خودرو در بورس كالا و تاثير آن بر رانت‌هاي پيرامون خودرو، گفت: اگر روند دوره قبل در خصوص ورود خودرو در بورس كالا ادامه پيدا مي‌كرد، دو شركت بزرگ خودروساز طي مدت زمان بسيار كوتاهي و زير يك سال مسائل و مشكلات‌شان حل مي‌شد و به سمت بهره‌وري و توليد با كيفيت‌تر محصول حركت مي‌كردند. همچنين بهانه‌هايي براي گذاشتن تعرفه بر واردات خودرو از طرف اين دو خودروساز وجود نداشت، زيرا قيمت‌ها واقعي شده بودند.
الياس كردي اضافه كرد: متاسفانه هيچ‌وقت يك دوره طولاني را با حضور خودرو در بورس كالا تجربه نكرده‌ايم اما در همان دوران كوتاه بعضي از خودرو‌ها به ۳۰ درصد اصلاح قيمتي رسيدند و آرام آرام به حاشيه بازار نزديك شد و به دلالاني كه در بازار بودند و بدون ارزش افزوده بيشترين سود را مي‌بردند، ضربه زد.
وي به دهه ۹۰ و زماني كه كارخانه‌ها قيمت خودرو را ۵ درصد از بازار ارزان‌تر به فروش مي‌رساندند، اشاره كرد و گفت: در يك دوره كوتاه در دهه ۹۰ كارخانه‌ها ۵ درصد قيمت خودرو را از قيمت بازار ارزان‌تر مي‌فروختند. همچنين تقاضا واقعي شده بود و مردم اگر واقعا نياز به خودرو داشتند آن را خريداري مي‌كردند.
الياس كردي اختلاف ۵ درصدي قيمت بازار و كارخانه را تجربه‌اي مثبت ارزيابي كرد و گفت: به دليل اين تجربه بسيار خوب، به نظر مي‌رسد كه سيستم‌هايي كه بتوانند چه در قالب بورس كالا و چه فراتر از آن قيمت را به سمت و سوي حاشيه بازار برساند، باعث خواهد شد تا قيمت خودرو واقعي‌تر شود. شايد مردم فكر كنند كه در نتيجه اين رفتار قيمت‌ها بالا مي‌رود اما تجربه نشان داده است كه هر زمان كه اين كار انجام شده، قيمت بازار آزاد كاهش يافته است.
بازار از نگاه معاملات
شاخص كل بورس در دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه 13 آبان 1403، روند نزولي داشت و با كاهش 28 هزار و 527 واحدي نسبت به معاملات روز گذشته به عدد 2 ميليون و 32 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز افت 6 هزار و 116 واحدي را تجربه كرد تا به عدد 664 هزار و 381 واحدي برسد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس كاهش 200 واحدي را ثبت كرد و به عدد 20 هزار و 996 واحدي رسيد. در اين روز 94 درصد بازار منفي بود، همچنين 522 نماد در صف فروش قفل شدند و در نهايت نيز 637 ميليارد تومان نقدينگي حقيقي از معاملات خرد خارج شد. ارزش كل معاملات بازار با افت نسبت به روز گذشته 10 هزار و 920 ميليارد تومان بوده كه از اين مبلغ 2هزار و 71 ميليارد تومان آن مربوط به معاملات خرد سهام و حق تقدم بود. همچنين 19 درصد از كل ارزش معاملات مربوط به معاملات خرد بود. در اين ميان نمادها شستا، فولاد، پتاير، حفارس، ذوب، كماسه، بترانس، كگل، خموتور و صبا بيشترين تاثير را حجم معاملات را داشتند. همچنين نمادهاي فولاد، فملي، فارس، شستا، وبملت، نوري، پارسان، شپديس، وغدير و حكشتي نيز بيشترين تاثير را در شاخص كل بازار سرمايه داشتند. در دومين روز كاري هفته صندوق‌هاي درسا، پرتو، بذر، جادوان، مانا سبزپوش بودند و در مقابل صندوق‌هاي هومان، هيوا، زرين، عقيق، آوا، تاراز و داريوش با قيمت پاياني منفي بسته شدند.