برچسب آلودگي هوا، اين بار روي منابع متحرك
آلودگي هوا در تهران با شروع فصل سرد رخ‌نمايي مي‌كند، موضوعي كه هربار متهمان مختلفي را صدرنشين كرده اما تحقيقات صورت گرفته در سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد كه منابع متحرك نقش كليدي روي اين مهم دارند.
آلودگي هوا در تهران با شروع فصل سرد رخ‌نمايي مي‌كند، موضوعي كه هربار متهمان مختلفي را صدرنشين كرده اما تحقيقات صورت گرفته در سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد كه منابع متحرك نقش كليدي روي اين مهم دارند.
به‌گزارش ايسنا، آلودگي هواي تهران به ويژه در فصول سرد سال به يك معضل جدي تبديل شده است، يكي از عوامل اصلي اين آلودگي، وسايل نقليه هستند كه سهم عمده‌اي در انتشار آلاينده‌هاي مضر دارند. بر اساس مطالعات انجام‌شده، وسايل نقليه، به‌ويژه خودروهاي شخصي و موتورسيكلت‌ها، نزديك به ۷۰ تا ۸۵ درصد از ذرات معلق و آلاينده‌هاي هوا را توليد مي‌كنند. اين آلاينده‌ها شامل تركيباتي نظير اكسيدهاي نيتروژن و منواكسيد كربن هستند كه مي‌توانند تأثيرات مخربي بر سلامت انسان، از جمله بروز بيماري‌هاي قلبي و تنفسي، داشته باشند. كيفيت پايين سوخت مصرفي و عدم رعايت استانداردهاي معاينه فني از جمله دلايل اصلي افزايش آلاينده‌هاي ناشي از خودروها هستند. به ويژه خودروهاي سنگين ديزلي كه از سوخت‌هاي ارزان‌تر و آلوده‌كننده‌تر استفاده مي‌كنند، نقش قابل توجهي در آلودگي دارند. همچنين، موتورسيكلت‌ها كه معمولا فاقد سيستم‌هاي تصفيه‌كننده كارآمد هستند، به انتشار ذرات معلق و مواد شيميايي خطرناك كمك مي‌كنند.
با توجه به سهم بالاي وسايل نقليه در آلودگي هوا، كارشناسان توصيه مي‌كنند كه براي كاهش اين آلودگي، كيفيت سوخت مصرفي ارتقا يابد و استفاده از حمل‌ونقل عمومي گسترش پيدا كند. همچنين، استفاده از خودروهاي پاك مانند خودروهاي برقي و هيبريدي مي‌تواند به كاهش آلودگي ناشي از منابع متحرك كمك كند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه منابع متحرك مانند خودروها و موتورسيكلت‌ها، سهم بسيار بالايي در انتشار ذرات معلق دارند. به عنوان‌مثال، مطالعه‌اي در سال ۱۳۹۶ به سهم ۷۰ درصدي اين منابع در آلودگي اشاره كرده است. اين داده‌ها نشان مي‌دهد كه كيفيت پايين سوخت و احتراق ناقص در وسايل نقليه، عامل اصلي توليد آلاينده‌هاي خطرناك است.
در مطالعاتي كه به بررسي دقيق‌تر نوع وسايل نقليه پرداخته‌اند، خودروهاي سنگين مانند كاميون‌ها سهم بيشتري در آلودگي دارند. اين وسايل معمولا از سوخت ديزل استفاده مي‌كنند كه آلاينده‌هايي مانند ذرات معلق و اكسيدهاي نيتروژن را توليد مي‌كند. خودروهاي سبك نيز هرچند سهم كمتري دارند، اما با تعداد بالاي خود، به ميزان قابل توجهي در آلودگي تأثيرگذارند. سهم خودروها و موتورسيكلت‌ها در آلودگي هواي كلانشهرهاي كشور به‌طور قابل‌توجهي بالا است و برخي از مطالعات اين ميزان را تا ۹۰ درصد تخمين مي‌زنند. اين آمار نشان‌دهنده نقش بارز بنزين در ايجاد آلودگي هوا است. براي تحليل دقيق‌تر اين موضوع، بايد به دو جنبه اصلي توجه كرد، نخست، كيفيت بنزيني كه در اين كلانشهرها توزيع مي‌شود و همچنين عوامل مربوط به آن، نظير وجود افزودني‌ها و استانداردهاي توليد. دوم، كيفيت فرآيند احتراق خودروها، كه مي‌تواند تأثيرات چشمگيري بر سطح آلودگي ناشي از اگزوزها داشته باشد. به همين دليل، بررسي اين دو مولفه براي يافتن راهكارهاي موثر در كاهش آلودگي هوا و بهبود كيفيت زندگي در اين شهرها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
با توجه به سهم بالاي منابع متحرك و ثابت در آلودگي هوا، نياز به راهكارهاي جامعي براي كاهش اين آلاينده‌ها وجود دارد. ارتقاي كيفيت سوخت، استفاده از فناوري‌هاي پاك در صنعت و نيروگاه‌ها، و اعمال معاينه فني سخت‌گيرانه براي وسايل نقليه مي‌تواند موثر باشد. يكي از مهم‌ترين عوامل در كاهش آلودگي، افزايش كيفيت سوخت مصرفي وسايل نقليه است. سوخت‌هاي با كيفيت پايين، به احتراق ناقص منجر مي‌شوند و آلاينده‌هاي بيشتري توليد مي‌كنند. اصلاح كيفيت سوخت و استفاده از سوخت‌هاي استاندارد، مي‌تواند در كاهش آلودگي ناشي از منابع متحرك موثر باشد .
يكي از راهكارهاي كليدي در كاهش آلودگي هواي تهران و ساير كلانشهرها، گسترش شبكه حمل‌ونقل عمومي است. اين امر به كاهش استفاده از خودروهاي شخصي كمك كرده و مي‌تواند حجم آلاينده‌هاي توليدشده را به‌طور قابل توجهي كاهش دهد. همچنين ترويج استفاده از خودروهاي برقي و هيبريدي مي‌تواند به كاهش آلودگي ناشي از منابع متحرك كمك كند. اين خودروها آلاينده‌هاي كمتري توليد مي‌كنند و در كاهش آلودگي هوا بسيار موثر هستند.
همچنين صنايع و نيروگاه‌ها بايد به سمت استفاده از فناوري‌هاي نوين و كم‌آلاينده حركت كنند. استفاده از فيلترها و تجهيزات كنترل آلودگي، مي‌تواند ميزان آلاينده‌هاي توليدشده توسط اين منابع ثابت را كاهش دهد، استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير مانند خورشيدي و بادي است. اين انرژي‌ها پاك نيز در اين مهم تاثيرگذار است بنابراين جايگزيني آنها با سوخت‌هاي فسيلي در نيروگاه‌ها مي‌تواند تأثير مثبتي داشته باشد.
فرهنگسازي براي استفاده كمتر از وسايل نقليه شخصي و ترويج استفاده از وسايل حمل‌ونقل عمومي مي‌تواند نقش موثري در كاهش آلودگي هوا داشته باشد. آگاهي‌رساني عمومي و تشويق مردم به استفاده از دوچرخه و پياده‌روي نيز مي‌تواند به بهبود كيفيت هوا كمك كند.
آلودگي هوا در كلانشهرهايي مانند تهران، نتيجه تعامل پيچيده‌اي ميان منابع متحرك و ثابت آلاينده است. با توجه به نقش بالاي اين منابع، تنها از طريق راهكارهاي جامع و پايدار مي‌توان به بهبود كيفيت هوا دست يافت. توسعه زيرساخت‌هاي حمل‌ونقل عمومي، بهبود كيفيت سوخت و استفاده از انرژي‌هاي پاك، از جمله راهكارهايي است كه مي‌تواند به كاهش آلودگي و حفظ سلامت عمومي كمك كند.