طرح توليد ضربتي بنزين راهي براي كاهش واردات
با رشد ۷.۴ درصدي مصرف روزانه بنزين در ايران و رسيدن به ۱۲۲ ميليون ليتر در آبان ماه، وزارت نفت به افزايش توليد و ارتقاي كيفيت سوخت اقدام كرده است؛ طرح‌هاي توليد ضربتي بنزين در پاسخ به تقاضاي فزاينده، اجرايي شده اما مسوولان بر لزوم مديريت مصرف و همكاري گسترده براي جلوگيري از بحران در شبكه تأمين سوخت تأكيد دارند.
با رشد ۷.۴ درصدي مصرف روزانه بنزين در ايران و رسيدن به ۱۲۲ ميليون ليتر در آبان ماه، وزارت نفت به افزايش توليد و ارتقاي كيفيت سوخت اقدام كرده است؛ طرح‌هاي توليد ضربتي بنزين در پاسخ به تقاضاي فزاينده، اجرايي شده اما مسوولان بر لزوم مديريت مصرف و همكاري گسترده براي جلوگيري از بحران در شبكه تأمين سوخت تأكيد دارند. به‌گزارش ايسنا، حدود ۸۰ درصد مصرف سوخت كشور به بنزين وابسته است كه اين به‌خاطر نبود برنامه‌ريزي جامع انرژي است. اين وابستگي به مصرف بي‌رويه و افزايش آلودگي هوا، به‌ويژه در شهرها، منجر شده است. همچنين، فرسودگي ۵۰ درصد ناوگان حمل‌ونقل و ۹۰ درصد موتورسيكلت‌ها باعث مصرف بيش از حد سوخت و آلودگي محيط زيست شده است.
پالايشگاه‌ها در حداكثر ظرفيت فعاليت مي‌كنند، اما وزارت نفت با وجود توزيع روزانه بيش از ۲۶۰ ميليون ليتر سوخت، با چالش‌هايي مواجه است؛ مصرف بنزين در ايران به‌طور قابل‌توجهي در حال افزايش بوده، طبق آمار، از ابتداي امسال تا ۱۲ آبان، به‌طور ميانگين روزانه ۱۲۴ ميليون ليتر بنزين توزيع شده، در حالي كه اين رقم در مدت مشابه سال گذشته ۱۱۶ ميليون ليتر بوده است، همچنين، ميانگين مصرف روزانه در آبان ۱۴۰۳ به ۱۲۲ ميليون ليتر رسيده كه در مقايسه با ۱۱۴ ميليون ليتر سال قبل، رشد ۷.۴ درصدي را نشان مي‌دهد. اين افزايش مصرف، نگراني‌هايي درباره پايايي عرضه و نياز به مديريت تقاضا ايجاد كرده است.
در پاسخ تقاضاي رو به افزايش بنزين، شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي با اجراي طرح «توليد ضربتي بنزين» طي ۷۶ روز گذشته موفق به افزايش بيش از ۸ ميليون ليتر در توليد روزانه بنزين كشور شده است. در اين دوره، پالايشگاه‌هايي مانند ستاره خليج‌فارس، تهران، اصفهان و تبريز سهم عمده‌اي در افزايش توليد داشتند. اين افزايش توليد به وزارت نفت كمك مي‌كند تا با كاهش ناترازي ميان توليد و مصرف، وابستگي به واردات بنزين را كاهش دهد. آنطور كه كرامت ويس كرمي - مديرعامل شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي اعلام كرده عمده واردات بنزين ايران به صورت سوآپي است و در ۶ ماهه نخست امسال به‌طور متوسط روزانه ۸.۵ ميليون ليتر واردات بنزين داشتيم؛ ميزان واردات بنزين در مهرماه به ۹ ميليون ليتر در روز رسيد، كيفيت بنزين وارداتي براساس شاخص‌هاي استاندارد ملي و حداقل يورو ۴ است.
درواقع يكي از مسائل مهم در توليد و توزيع بنزين، كيفيت سوخت و رعايت استانداردهاي زيست‌محيطي است. هم‌اكنون ۷۰ درصد از بنزين توليدي پالايشگاه‌ها مطابق با استاندارد يورو ۴ است و طبق مصوبه هيات وزيران، در صورت تجاوز مصرف بنزين از ۸۵ ميليون ليتر در روز، وزارت نفت الزامي به تأمين بنزين يورو ۴ در تمامي كشور ندارد. در عين حال، بنزين يورو ۴ در كلان‌شهرهاي بزرگ مانند تهران، مشهد، شيراز و تبريز توزيع مي‌شود. همچنين، پالايشگاه ستاره خليج‌فارس و پالايشگاه شيراز توانايي توليد كامل بنزين يورو ۴ را دارند و پالايشگاه شيراز نيز به تازگي توليد آزمايشي بنزين يورو۴ را آغاز كرده است.
در حوزه نفت‌گاز نيز، ۷۵ درصد از توليدات پالايشگاه‌ها مطابق با استاندارد يورو ۴ است و برخي از پالايشگاه‌ها مانند تبريز و اصفهان، نفت‌گاز با استاندارد يورو ۵ توليد مي‌كنند كه داراي گوگرد كمتر از ۱۰ پي‌پي‌ام است. اين كيفيت بالاي نفت‌گاز در كاهش آلاينده‌ها و بهبود كيفيت هواي كلان‌شهرها نقش موثري ايفا مي‌كند.
افزايش توليد بنزين به‌تنهايي نمي‌تواند پاسخگوي نياز روزافزون مصرف باشد؛ از اين رو، مسوولان تاكيد مي‌كنند كه مديريت مصرف و همكاري بين‌سازماني ضروري است. تحقق اين هدف نيازمند همكاري نهادهاي مختلف است و بايد اقداماتي جدي براي مديريت مصرف و فرهنگ‌سازي در سطح جامعه انجام شود تا فشار بر تأمين سوخت كاهش يابد و پايداري بيشتري در شبكه عرضه بنزين ايجاد شود.
در مجموع، با توجه به روند رو به رشد مصرف بنزين، شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي گام‌هاي مهمي در جهت افزايش توليد و رعايت استانداردهاي كيفي برداشته است. اما ادامه اين روند نيازمند اعمال سياست‌هاي مديريت مصرف و همكاري گسترده‌تر دستگاه‌هاي دولتي و بخش خصوصي براي دستيابي به يك شبكه تأمين سوخت پايدار است.