فرصتي براي افزايش راندمان نيروگاه‌هاي برق
تصميم اخير دولت براي كاهش مازوت‌سوزي در سه نيروگاه كشور به عنوان گامي براي توليد انرژي پاك و حفظ جان شهروندان، در نگاه اول بهبود شرايط زيست‌محيطي را به ذهن متبادر مي‌كند، اما اين موضوع به بحران كمبود سوخت هم كمك خواهد كرد زيرا در شرايطي كه با كاهش ذخاير گاز طبيعي مواجهيم، كاهش مصرف مازوت بيشتر به عنوان راهكاري براي مديريت منابع سوختي و حل كمبودها مطرح شده است اما مي‌توان از آن به عنوان فرصتي براي افزايش راندمان نيروگاه‌ها نيز ياد كرد.
تصميم اخير دولت براي كاهش مازوت‌سوزي در سه نيروگاه كشور به عنوان گامي براي توليد انرژي پاك و حفظ جان شهروندان، در نگاه اول بهبود شرايط زيست‌محيطي را به ذهن متبادر مي‌كند، اما اين موضوع به بحران كمبود سوخت هم كمك خواهد كرد زيرا در شرايطي كه با كاهش ذخاير گاز طبيعي مواجهيم، كاهش مصرف مازوت بيشتر به عنوان راهكاري براي مديريت منابع سوختي و حل كمبودها مطرح شده است اما مي‌توان از آن به عنوان فرصتي براي افزايش راندمان نيروگاه‌ها نيز ياد كرد. اقدام دولت در راستاي كاهش مازوت‌سوزي نيروگاه‌ها به عنوان يك تصميم زيست‌محيطي اعلام شد كه از سوي ديگر در برطرف كردن نياز به حفظ سوخت‌هاي در دسترس براي استفاده در ماه‌هاي سرد سال هم تاثير دارد. تجربه نشان داده كه در فصول سرد، مصرف گاز خانگي افزايش يافته و به دنبال آن، مازوت به عنوان سوخت جايگزين در نيروگاه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بنابراين، در چنين شرايطي كاهش مازوت‌سوزي به دليل محدوديت‌هاي تامين سوخت هم انجام مي‌شود. بر اين اساس اين تصميم دولت مي‌تواند فرصت مناسبي براي افزايش راندمان نيروگاه‌ها نيز فراهم كند. استفاده كمتر از مازوت و تلاش براي بهينه‌سازي مصرف سوخت مي‌تواند مديران صنعت برق را به استفاده از فناوري‌هاي جديدتر و كارآمدتر سوق دهد. به‌كارگيري سيستم‌هاي بهينه‌سازي و بهبود راندمان نيروگاه‌ها، نه‌تنها بحران فعلي سوخت را مديريت خواهد كرد، بلكه در بلندمدت مي‌تواند به كاهش وابستگي به سوخت‌هاي آلاينده و افزايش بهره‌وري انرژي بينجامد. طي ماه‌هاي اخير دولت سرمايه‌گذاري در فناوري‌هاي پيشرفته مانند توربين‌هاي گازي و سيكل تركيبي را افزايش داده است. اين فناوري‌ها توانايي توليد برق بيشتري از همان ميزان سوخت مصرفي دارند و باعث كاهش مصرف سوخت و آلاينده‌هاي زيست‌محيطي مي‌شوند.
با گذر زمان، راندمان نيروگاه‌ها به دليل فرسودگي تجهيزات كاهش مي‌يابد. دولت با تخصيص منابع به بازسازي نيروگاه‌هاي قديمي، توانسته است بهبودي در كارايي آنها ايجاد كند و از كاهش ظرفيت توليد برق جلوگيري كند. علاوه‌بر اين، دولت با حمايت از تحقيق و توسعه در حوزه انرژي‌هاي پاك و بهينه‌سازي توليد برق، قصد دارد با نوآوري‌هاي فناورانه به راندمان بالاتري دست يابد. اين رويكرد مي‌تواند در بلندمدت تاثيرات مثبتي بر صنعت برق كشور بگذارد. با پياده‌سازي اين اقدامات، نتايج مثبتي در افزايش راندمان نيروگاه‌ها مشاهده شده است. افزايش توليد برق از همان ميزان سوخت، كاهش آلودگي زيست‌محيطي و كاهش هزينه‌هاي تامين برق ازجمله دستاوردهايي است كه اين تصميمات به دنبال داشته است. در عين حال، اين اقدامات با چالش‌هايي نيز مواجه است؛ تامين منابع مالي، تحريم‌هاي اقتصادي و محدوديت‌هاي فناوري ازجمله موانعي هستند كه ممكن است روند بهينه‌سازي را كند كنند. همچنين، ايجاد فرهنگ مصرف بهينه انرژي در جامعه نيازمند آموزش و آگاهي‌بخشي بيشتر به مردم است. فاطمه مهاجراني، سخنگوي دولت در همين راستا در شبكه اجتماعي ايكس نوشت: «قدم دوم براي توليد انرژي پاك، بعداز كاهش مازوت‌سوزي در سه نيروگاه براي حفظ جان بيشتر شهروندان: پزشكيان امروز دستور داد وزيران و مسوولان مربوطه در سريع‌ترين زمان ممكن شرايط سرمايه‌گذاري در صنعت برق را فراهم كنند.» بي‌شك افزايش سرمايه‌گذاري در صنعت برق مي‌تواند نقش بسيار موثري در افزايش راندمان نيروگاه‌ها ايفا كند. سرمايه‌گذاري بيشتر به مديران و مسوولان اين صنعت امكان مي‌دهد كه از فناوري‌ها و تجهيزات پيشرفته‌تر و كارآمدتر استفاده كنند، بهره‌وري را ارتقا دهند و درنهايت، مصرف سوخت و هزينه‌هاي عملياتي را كاهش دهند. برخي از مزاياي كليدي افزايش سرمايه در راستاي افزايش راندمان نيروگاه‌ها شامل نوسازي تجهيزات و زيرساخت‌ها، بهبود سيستم‌هاي كنترل و مديريت انرژي، افزايش بهره‌وري سوخت‌هاي جايگزين و تجديدپذير، كاهش هزينه‌هاي تعمير و نگهداري و افزايش ظرفيت توليد و كاهش تلفات است. بسياري از نيروگاه‌هاي كشور از تجهيزات قديمي و ناكارآمد استفاده مي‌كنند كه راندمان پاييني دارند. با سرمايه‌گذاري بيشتر، امكان تعويض اين تجهيزات و استفاده از تكنولوژي‌هاي مدرن‌تر و كم‌مصرف‌تر فراهم مي‌شود.
با سرمايه‌گذاري در سيستم‌هاي هوشمند كنترل و مديريت انرژي، نيروگاه‌ها مي‌توانند مصرف سوخت خود را بهينه‌سازي كنند و با استفاده از اطلاعات دقيق و آناليز داده‌ها، مصرف انرژي را به‌صورت لحظه‌اي تنظيم كنند تا از اتلاف منابع جلوگيري شود. همچنين سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي انرژي‌هاي تجديدپذير مانند نيروگاه‌هاي خورشيدي و بادي مي‌تواند فشار را از سوخت‌هاي فسيلي كم كرده و در نتيجه، راندمان كل سيستم توليد انرژي را افزايش دهد. اين امر به‌ويژه در شرايط كمبود سوخت‌هاي فسيلي، بسيار حائزاهميت است. نيروگاه‌هايي كه از فناوري‌هاي مدرن و به‌روز استفاده مي‌كنند، معمولا نياز به تعميرات كمتري دارند و هزينه‌هاي نگهداري كمتري را به همراه دارند. اين كاهش هزينه‌ها مي‌تواند به بازگشت سرمايه سريع‌تر منجر شود و سرمايه‌گذاران را به ورود به اين بخش ترغيب كند و از اين طريق در ظرفيت‌هاي توليدي و توزيعي، تلفات انرژي در سيستم انتقال و توزيع كاهش يافته و ميزان برق توليدي بيشتري به مصرف‌كنندگان نهايي مي‌رسد. سرمايه‌گذاري كافي و هوشمندانه در صنعت برق مي‌تواند به طرز قابل‌توجهي بهره‌وري و راندمان نيروگاه‌ها را بهبود دهد و از هدررفت منابع و كاهش آلايندگي‌ها جلوگيري كند. درنهايت، كاهش مازوت‌سوزي به خودي خود اقدامي مثبت بوده كه مي‌تواند به مديريت كمبودهاي سوختي كشور كمك كند. كارشناسان اميدوارند اين تصميم بهانه‌اي براي حركت به سوي افزايش راندمان نيروگاه‌ها و كاهش اتكاي كشور به سوخت‌هاي آلاينده باشد و نه تنها يك راه‌حل موقت در برابر بحران سوخت.