چرا شاخص‌ها مثبت شدند؟

بازار سرمايه روز شنبه مثبت شد و رد پاي برخي خريدهاي حمايتي هم زير آن وجود داشت تا با فضايي پر ابهام بعد از پيروزي ترامپ جو مثبت حاكم شود. درواقع اين واكنش سبز شدن بعد از ترامپ مبتني بر خوش‌بيني و بدبيني نيست. تورم و دلار هميشه ياران وفادار بازار سرمايه ايران بودند. همين مساله تا حدودي روي بازار تاثير داشته است.

از طرف ديگر ترامپ قبل از هر چيز به جنگ‌ خاورميانه خاتمه مي‌دهد اين مساله به دليل از بين بردن ريسك‌هاي ژئوپوليتيك اثر كوتاه‌مدت مثبت دارد. هرچند برخي مقامات ايران نسبت به اين رويكرد ترامپ خوشبين نيستند. بنابراين در مقطع كنوني نبايد در ارزيابي اقتصاد نسبت به تغيير دولت امريكا خيلي خوشبين يا بدبين بود چون فعلا سياست‌هاي دور جديد او مشخص نيست. از طرف ديگر ارزيابي ترامپ با دور قبلي قطعا مثبت نيست. او فروش نفت ايران را به حداقل رساند، گلوي بازارهاي جهاني و چين را فشرده بود، با ايران رفتاري چكشي داشت. از سوي ديگر درخواست مذاكره مي‌داد. رفتار امريكا در بلندمدت در صورتي كه منجر به رشد نرخ ارز و سپس رشد نيما شود محرك مهمي براي بازار خواهد شد. اما بدي ماجرا اينجاست كه ممكن است بازار سرمايه را از ساير بازارها عقب بيندازد اتفاقي كه در اين چند سال نيز تكرار شده است.

روند بورس ايران در ماه‌هاي آينده

نبايد ناديده گرفت كه بازار طي هفته آتي با يك سلسله رويداد بنيادي مواجه خواهد بود كه با محوريت كدال خواهد بود و مي‌تواند چهره بازار يا برخي سهم‌ها را كمي تغيير دهد. برخي نمادها قطعي گاز و برق نداشته‌اند و افزايش نرخ ارز در آن لحاظ شده و تا حدودي شرايط خوبي را مي‌تواند در گزارش‌ها به ارمغان بياورند و تحولات بورس كالا نيز در آن ديده شده است. اين گزارش‌ها در كنار گزارش‌هاي خوب آبان قاعدتاً مي‌تواند فضاي روزهاي ابتداي آذر بازار را تحت تأثير خود قرار دهد و جو بنيادي را بهتر كند. رويداد دوم انتشار گزارش‌هاي مالي و ۱۲ ماهه برخي شركت‌هاست كه سال مالي آنها به پايان رسيده و كم كم خود را براي مجامع آماده مي‌كنند. اين شركت‌ها نيز عموماً بر كليت بازار اثرات مثبتي مي‌توانند داشته باشند. نكته سوم اين ماجرا كه بسيار ريز و البته بسيار مهم است انتشار گزارش‌هاي تلفيقي و شش ماهه زير مجموعه برخي شركت‌هاست كه مي‌تواند شكل و شمايل آنها را با فضاي فعلي كمي متمايزتر كند. اين اتفاقات و رويدادها منجر به فشرده‌تر شدن فنر بازار شده هم انگيزه‌هاي جريان پول براي ورود به بازار را بيشتر كرد و هم قابليت برگشت و رشد بازار را بالا برده است.

بسياري معتقدند آمدن ترامپ احتمالا تنش‌هاي ارزي ما را افزايش مي‌دهد و ما شاهد افزايش احتمالي نرخ ارز هستيم. قاعدتا افزايش نرخ ارز اتفاق بدي براي بازار و شركت‌ها نيست. اما نبايد ناديده گرفت كه زير سايه ريسك‌ها و افزايش نرخ ارز كمكي به بازار سهام نخواهد شد بسياري معتقدند ترس از اتفاقات و رويدادهاي غيرمنتظره مهم‌ترين چيزي است كه بازار به آن وزن مي‌دهد. تلاطم‌هاي اقتصاد جهاني نظير آنچه چند سال پيش در بحران با چين روي داد و از سوي ديگر فشار مضاعف بر ايران و تحريم ايران يكي از مهم‌ترين اتفاقات است. در دوره ترامپ صادرات نفت به زير ۴۰۰ هزار بشكه رسيد و همين چين چشم بادامي هم از ترس ترامپ حاضر به خريد نفت ما نبود. به هر حال ترامپ يك گزينه پر ريسك و پرچالش براي بازار است. اما برخي از تغيير رويكرد ترامپ خبر داده‌اند. بسياري معتقدند آمدن ترامپ احتمالا تنش‌هاي ارزي ما را افزايش مي‌دهد و ما شاهد افزايش احتمالي نرخ ارز هستيم. قاعدتا افزايش نرخ ارز اتفاق بدي براي بازار و شركت‌ها نيست. اما نبايد ناديده گرفت كه زير سايه ريسك‌ها و افزايش نرخ ارز كمكي به بازار سهام نخواهد شد. همچنين تركيب سمي ترامپ و نتانياهو افزايش نرخ ارز را هم اگر به دنبال داشته باشد منجر به ترس و فرار بازار مي‌شود و عامل قوي براي رشد نخواهد بود. ريسك دوم تصميم اقتصادي دولت به محدوديت‌هاي ترامپ عمدتا سركوب قيمت‌ها و كنترل بيشتر بازار است كه به زيان بورس خواهد بود.

با نگاه بسيار خوش‌بينانه ريسك‌هاي سياسي در دوره ترامپ به حداقل ممكن مي‌ر‌سد. يعني ريسك جنگ و برخورد و رويارويي نظامي را نداريم. اما نوسانات اقتصادي زياد خواهد بود. در ۱۰ سال گذشته هرگاه دلار چه در بازار آزاد و چه نيما رشد كرده با كمي تأخير يا همگام با آن بازار سرمايه هم رشد داشته است. با ريسك‌هاي حضور ترامپ بازار سرمايه كمي رشد مي‌كند ولي بقيه بازارها خود را سريع‌تر با موضوع افزايش نرخ ارز مچ مي‌كنند. نظير آنچه در اين چند ماه در بازار ارز و طلا و سكه ديديم.

واكنش دولت به افزايش فشارهاي تحريمي

درواقع سناريوي افزايش فشارها به ايران كه اين فشارها بيشتر سياسي و اقتصادي است و نه نظامي. با افزايش نرخ ارز آغاز مي‌شود. در اين شرايط دولت هم براي جبران كسري درآمد خود روي به بالا بردن نرخ تسعير ارز در بودجه مي‌كند. سپس شاهد افزايش نرخ تسعير شركت‌ها و رشد درآمد آنها در بازار خواهيم بود. به تبع آن رشد درآمدها و رشد ارز رشد قيمت و رشد ارزش جايگزيني را تقويت مي‌كند و مي‌تواند موجب رشد بازار شود

تيم فعلي اقتصادي اين تجربه را داشته كه يك بار در دوره ترامپ با كاهش درآمدهاي نفتي اقتصاد را مديريت كند. از همين رو احتمالا گرايش به سمت درآمد از بازار سرمايه و گرفتن ماليات از سفته بازي ساير بازارها تقويت شود. درست در اين حالت است كه نقدينگي و جريان پول به سمت بازار سرمايه مي‌آيد و مي‌تواند رالي قوي و خوبي را براي بازار ايجاد كند

از سوي ديگر تيم فعلي اقتصادي اين تجربه را داشته كه يك بار در دوره ترامپ با كاهش درآمدهاي نفتي اقتصاد را مديريت كند. از همين رو احتمالا گرايش به سمت درآمد از بازار سرمايه و گرفتن ماليات از سفته بازي ساير بازارها تقويت شود. درست در اين حالت است كه نقدينگي و جريان پول به سمت بازار سرمايه مي‌آيد و مي‌تواند رالي‌هاي قوي و خوبي را براي بازار ايجاد كند. فراموش نكنيد در سال ۹۹ تأمين اجتماعي ۳۸ هزار ميليارد تومان نقدينگي از بازار خارج كرد كه عدد بي‌نظيري براي آن مقطع به شمار مي‌رفت. پس اين سابقه وجود دارد كه با آمدن ترامپ مسيرهاي كشف درآمد از بازار را تقويت كرده و شرايط بهتري را براي بازارهاي مالي رقم بزنند. از سوي ديگر با رشد نرخ تسعير رشد درآمد شركت‌ها در بازار افزايش يابد.

به‌طور كلي ترامپ فعلا بر مسند قدرت ننشسته ممكن است ريسك‌هاي سياسي را قوي‌تر و جدي‌تري داشته باشد و حال بازارهاي موازي و رقيب بهتر شود. با اين حال پيش‌بيني اينكه چه چيزي در انتظار بازار و اقتصاد ماست كاملاً وابسته دولت ايران است نه ترامپ و امريكا و هر جاي ديگر. اين سياست‌گذاري‌هاي كلان داخلي مسوولان است كه مسير بازار را روشن مي‌كند. با ترامپ يا بي‌ترامپ حتي با رشد دلار آزاد يك سياست‌گذار در حوزه اقتصاد مي‌تواند ضربات جبران‌ناپذيري به بازار و اقتصاد وارد كند. بنابراين سرنوشت بازار و اقتصاد را نه اين شخص بلكه سياست‌هاي گرفته شده از سوي دولت براي مواجهه با رفتار ترامپ تعيين مي‌كند. اثر اين سياست‌هاست كه تعيين‌كننده مسير بازار است. نيما و نرخ بهره و قيمت‌گذاري دستوري و… است.