قطعي برق؛ از راندمان پايين نيروگاهي تا كمبود سوخت
رييس هيات‌مديره انجمن صنفي نيروگاه‌هاي ايران گفت: ما اكنون در توربين‌هاي گاز با افت راندمان حداقل يك تا ۲ درصدي مواجهيم كه كاهش توليد بين ۵ تا ۱۰ درصد و حتي تا ۲۰ درصد را در پي دارد، در حال حاضر تقريبا نزديك ۲ هزار مگاوات نيروگاه قديمي و با راندمان ۲۰ تا ۲۲ درصد و پايين‌تر داريم كه اگر سرمايه‌گذاري شده و تبديل به سيكل تركيبي شوند ميزان راندمان به بيش از ۵۷ درصد مي‌رسد.
رييس هيات‌مديره انجمن صنفي نيروگاه‌هاي ايران گفت: ما اكنون در توربين‌هاي گاز با افت راندمان حداقل يك تا ۲ درصدي مواجهيم كه كاهش توليد بين ۵ تا ۱۰ درصد و حتي تا ۲۰ درصد را در پي دارد، در حال حاضر تقريبا نزديك ۲ هزار مگاوات نيروگاه قديمي و با راندمان ۲۰ تا ۲۲ درصد و پايين‌تر داريم كه اگر سرمايه‌گذاري شده و تبديل به سيكل تركيبي شوند ميزان راندمان به بيش از ۵۷ درصد مي‌رسد.
علي نيكبخت در گفت‌وگو با ايلنا، در ارزيابي اعمال خاموشي در فصل زمستان و دليل به وجود آمدن اين شرايط اظهار داشت: همواره وقتي فصل سرد آغاز مي‌شود اولويت تامين گاز با بخش خانگي است، زيرا همان‌گونه كه در فصل تابستان ناترازي برق داريم در زمستان ناترازي به گاز مي‌رسد به طوري كه بالغ بر ۲۵۰ ميليون متر مكعبي كسري گاز داريم بنابراين اولين جايي كه معمولا با كمبود ارسال گاز مواجه مي‌شود؛ نيروگاه‌ها هستند كه بايد با سوخت دوم توليد انجام بدهند.
وي افزود: تامين سوخت دوم طي فرآيندي در مهر و آبان ماه شروع مي‌شود اما امسال به نظر مي‌رسد تامين سوخت مورد نياز نيروگاه‌ها در زمان‌بندي مورد نظر اتفاق نيفتاده، ضمن اينكه فصل سرد هم زودتر آغاز شده است و اين موضوع در كنار بحث تاخير در تعميرات اساسي نيروگاه‌ها باعث شده در فصل زمستان بخش از واحدهاي نيروگاهي در مدار نباشند. رييس هيات‌مديره انجمن صنفي نيروگاه‌هاي ايران تصريح كرد: به دليل عقب‌ماندگي در تعميرات اساسي برخي نيروگاه‌ها در پيك تابستان گذشته؛ نيروگاه‌ها پيك تابستان امسال را با شرايط مشروط و به صورت خاص گذراندند و دليل آن عدم نقدينگي و همچنين عدم پرداخت مطالبات پيمانكاران و توليدكنندگان برق بوده است. در نتيجه اينكه به محض پايان تابستان نيروگاه‌ها از مدار خارج شدند و اين باعث شده در اين زمان هم خاموشي داشته باشيم، تمام اين عوامل دست به دست داده و منجر به اين شده ما در فصل زمستان هم با كسري برق مواجه باشيم. علاوه بر اين، افزايش استفاده از لوازم و تجهيزات گرمايشي برقي هم باعث شده كه در زمستان هم مصرف برق افزايشي باشد. وي با بيان اينكه اگر نتوانيم گاز نيروگاه‌ها را تامين كنيم ۷۰ درصد شبكه نيروگاهي متوقف مي‌شود، گفت: بالغ بر ۳۰۰ تا ۳۵۰ ميليون متر مكعب گاز در شبكه نيروگاهي به مصرف مي‌رسد كه بسته به اينكه كه چه ميزان با كسري گاز مواجهيم، از نيروگاه‌ها تقاضا مي‌شود كه از سوخت دوم استفاده كنند. نيكبخت درباره تاثير راندمان نيروگاه‌ها و كاهش مصرف سوخت و در پي آن كاهش ناترازي برق بيان داشت: ما اكنون در توربين‌هاي گاز با افت راندمان حداقل يك تا ۲ درصدي مواجهيم كه كاهش توليد بين ۵ تا ۱۰ درصد و حتي تا ۲۰ درصد را در پي دارد، در حال حاضر تقريبا نزديك ۲ هزار مگاوات نيروگاه قديمي و با راندمان ۲۰ تا ۲۲ درصد و پايين‌تر داريم كه اگر سرمايه‌گذاري شده و تبديل به سيكل تركيبي شوند ميزان راندمان به بيش از ۵۷ درصد مي‌رسد، بعبارت ديگر يعني با همين ميزان سوخت مصرفي مي‌توانيم ۲.۷ تا ۳ برابر افزايش توليد برق داشته باشيم يعني ۵.۵ تا ۶ هزار مگاوات به توليد برق افزوده مي‌شود. وي با تاكيد بر اينكه بايد اهميت توليد، انتقال و تداوم توليد گاز مدنظر قرار گيرد، اظهار داشت: گاز براي توليد نياز به سرمايه‌گذاري و انجام پروژه‌هاي فشارافزايي دارد و بهبود وضعيت شبكه انتقال و توزيع گاز و افت قابل ملاحظه‌اي كه در اين شبكه اتفاق مي‌افتد به دليل راندمان پاييني است كه در برخي ايستگاه‌هاي قديمي وجود دارد و اين باعث مي‌شود هر سال به ويژه به دليل افت فشار چاه‌هاي گاز كسري توليد افزايش پيدا كند، در مقابل مصرف گاز هم افزايش پيدا مي‌كند. رييس هيات‌مديره انجمن صنفي نيروگاه‌هاي ايران متذكر شد: در سمت توليد گاز ده‌ها ميليارد تومان سرمايه‌گذاري در بخش گاز نياز است كه ناترازي را حل كنيم اما به دليل شرايط اقتصادي كشور مانع بزرگي بر سر جذب سرمايه وجود دارد. در بخش توليد برق هم علاوه بر سرمايه‌گذاري در بخش احداث نيروگاه مشكل تامين سوخت هم داريم بنابراين بايد اولويت بالا بردن راندمان نيروگاه‌ها و سيكل تركيبي كردن بخش بزرگي از نيروگاه‌هاي گازي باشد؛ در حال حاضر انرژي حرارتي خروجي از اگزوز توربين‌ها تلف مي‌شود در حالي كه اين ميزان سوخت مي‌توانست به مصرف توليد برق برسد. وي با تاكيد بر لزوم سرمايه‌گذاري در بخش افزايش راندمان نيروگاه‌ها گفت: با توجه به تداوم مشكل تامين گاز بايد روي افزايش راندمان نيروگاه‌ها و كاهش مصرف سوخت سرمايه‌گذاري ويژه‌اي صورت بگيرد و موضوع مهم‌تر سرمايه‌گذاري در بخش انرژي‌هاي تجددپذير است كه نياز به عزم جدي و تصميم‌گيري عاجل دارد.
نيكبخت گفت: رفع موانع توسعه تجديدپذير در كشور نياز به جديت در همه حوزه‌ها دارد، اكنون چراغ سبز خوبي براي سرمايه‌گذاري در حوزه انرژي‌هاي خورشيدي ديده مي‌شود، در حوزه قوانين حاكميتي اصلاحاتي ايجاد شده اما همچنان اخذ مجوزهاي دهگانه در سازمان‌هاي مختلف مرتبط با اين موضوع دشوار است و موانع زيادي وجود دارد، هزينه زيادي كه وزارت نيرو به سرمايه‌گذاران به بخش انرژي خورشيدي تحميل مي‌كند، عدم توسعه شبكه برق و پست‌هاي انتقال همه موانعي است كه جلوي توسعه انرژي خورشيدي را مي‌گيرد. وي ادامه داد: ما بايد از تجربه موفق كشورهاي منطقه براي اضافه كردن تا ۱۰ هزار مگاوات انرژي خورشيدي ظرف يك سال استفاده كنيم و همه اينها مستلزم ايجاد امنيت رواني براي سرمايه‌گذار و تسهيل شرايط براي سرمايه‌گذاري است.
رييس هيات‌مديره انجمن صنفي نيروگاه‌هاي ايران تاكيد كرد: باتوجه به وضعيت سوخت در كشور توجه جدي به انرژي تجديدپذير قطعا مهم است و كار جدي مي‌طلبد كه بتواند تغييرات لازم در شبكه ايجاد كند، البته باتوجه به اينكه توليد پايه برق كشور و حفظ فركانس شبكه مستلزم توليد نيروگاه‌هاي حرارتي و سيكل تركيبي است بايد به اين بخش توجه جدي‌تري صورت بگيرد كه بتوانند تعميرات، نگهداري و بهره‌برداري از پروژه‌هاي را بدرستي انجام بدهند، در هر حال به‌رغم تمام مواردي كه اعلام شده هنوز گام جدي در اين حوزه مشاهده نشده است و همچنان نقدينگي مانع اصلي پرداخت مطالبات پيمانكاران و فعالين اين حوزه بوده و باعث شده توسعه تجديدپذيرها عقب بيفتد و مشكلات هر روز بيشتر مي‌شود. وي خاطرنشان كرد: اكنون مساله ما پيك تابستان و پيك زمستان نيست، عملا كمبود برق داريم و بايد براي آن راه‌حل داشته باشيم، يك راه‌حل مهم تمركز روي بخش مصرف، فرهنگسازي و استفاده از تجهيزات كم‌مصرف چه در حوزه گاز و چه حوزه برق است، در بخش صنعت هم اصلاح تعرفه است، برخي صنايع برق را به عنوان كالاي سوبسيدي مصرف مي‌كنند ولي كالاي‌شان قيمت سوبسيدي ندارد و با هر نوسان بازار افزايش قيمت اعمال مي‌كنند، بنابراين با وضع تعرفه مناسب بايد به سمتي بروند كه يا مصرف بهينه شود يا بهاي برق مصرفي را به قيمت واقعي پرداخت كنند.
نيكبخت گفت: اين موضوع اهميت جدي دارد كه نيروگاه‌هاي كشور اين فرصت را داشته باشند كه اگر در حوزه تجديدپذير سرمايه‌گذاري مي‌كنند فرصت عرضه در بورس و تبادل با بخش خصوصي، تجاري و صنعتي فراهم باشد، همچنين امكان صادرات برق در كل ايام سال براي توليدكننده فراهم باشد تا سرمايه‌گذار ترغيب شود كه سرمايه‌گذاري لازم را انجام دهد، ما به لحاظ انرژي خورشيدي خاستگاه و ظرفيت بالايي داريم و به‌رغم علاقه‌مندي سرمايه‌گذار موانع زيادي بر سر توسعه آن وجود دارد.