آغاز قطعي‌ها در كشور
خاموشي زمستاني برق قرار است به‌طور گسترده آغاز شود و پس از سه سال و در دولت جديد صنايع و مصارف خانگي با قطعي برق به علت كاهش مازوت سوزي مواجه شوند.
تعادل | رقيه ندايي|
خاموشي زمستاني برق قرار است به‌طور گسترده آغاز شود و پس از سه سال و در دولت جديد صنايع و مصارف خانگي با قطعي برق به علت كاهش مازوت سوزي مواجه شوند. اين قطعي‌ها در دولت سيزدهم رخ نداد و با آغاز دولت جديد و جاي‌گيري وزارت نفت ميزان ذخاير گازوييل حدود 15 الي 16 درصد كمتر شده است و همين موضوع فشاري مضاعف براي صنايع و مصارف خانگي به حساب مي‌آيد. نكته قابل توجه اينجاست كه عدم مازوت باعث مي‌شود 20 هزار مگاوات توليد برق كاهش يابد و در نتيجه حدود 5 ساعت هر مشترك قطعي برق خواهد داشت كه اين موضوع از نظر اجتماعي مي‌تواند فشار بسيار بالايي براي دولت داشته باشد.
كشور مجدد با كاهش توليد برق روبه‌رو شده است و علت آن نيز به تصميم دولت بازمي‌گردد؛ مسوولان تصميم گرفته‌اند كه به صورت تدريجي مازوت را از نيروگاه‌ها حذف كنند، اقدامي كه مي‌تواند تاثير بسزايي در بهبود كيفيت هوا داشته باشد؛ اما در مقابل قطعي بسيار زيادي براي شبكه خانگي و صنايع در پي دارد.
به‌طور كلي هر سال به علت سرماي هوا و قطعي گاز، صنايع به مازوت سوزي روي مي‌آورند تا فشارهاي وارد شده ناشي از قطعي گاز را كاهش دهند و به نوعي با مازوت سوزي درصدي از زيان‌هاي خود را كاهش مي‌دهند. در اصل سوخت نخست تمامي نيروگاه‌هاي حراراتي گاز است و در فصول سرد سال به علت كمبود گاز و تامين گاز خانگي، صنايع با قطعي گاز مواجه مي‌شوند و در نهايت از سوخت جايگزان يعني گازوييل يا مازوت استفاده مي‌كنند. نكته قابل توجه اينجاست كه بخش عمده‌اي از نيروگاه‌ها به علت شرايط مجبور به استفاده از مازوت هستند كه اين سوخت در بلندمدت به دستگاه‌هاي مصرفي آسيب وارد مي‌كند و در كوتاه‌مدت نيز آلودگي هوا را در پي دارد.
علت استفاده از مازوت در صنايع، ناترازي گاز است و اين ناترازي درحالي رخ مي‌دهد كه ايران مهم‌ترين توليد‌كنندگان نفت و گاز به شمار مي‌آيد و حدود 72 درصد از تامين انرژي كشور با گاز است.
سعيد توكلي، معاون وزير نفت در خصوص ميزان ناترازي گاز در زمستان امسال گفت: پيش بيني ما بين ۲۵۰ ميليون مترمكعب يا ۳۰۰ ميليون مترمكعب است و علت آن هم وابستگي بيش از حد مصرف‌كننده‌ها به گاز است.
محمدجعفر قائم پناه، معاون اجرايي رييس‌جمهوري پس از جلسه كارگروه ملي كاهش آلودگي هوا اعلام كرد خاموشي‌ها ناگزير پيش خواهند آمد و قرار نيست تعدادي بميرند تا ما برق داشته باشيم.
همچنين فاطمه مهاجراني، سخنگوي دولت چهاردهم در پستي در شبكه اجتماعي ايكس ضمن اشاره به دستور متوقف كردن مازوت سوزي نوشت: براي مدت محدودي، خاموشي منظم جايگزين توليد سم براي عموم شهروندان خواهد شد.
بر اساس آمار ۵۱ درصد گاز توليدي كشور در بخش خانگي، تجاري، حمل و نقل و صنايع جزء مصرف مي‌شود كه سهم اين بخش‌ها در زمستان تا ۸۵ درصد هم مي‌رسد.
ناترازي گاز در كشور
ناترازي گاز در كشور هر سال افزايش پيدا مي‌كند و اين موضوع علت‌هاي مختلفي همچون توليد ناكافي، عدم توسعه زيرساخت‌ها، مصرف نادرست و صنايع متكي به گاز دارد.
درخصوص توليد ناكافي بايد گفت كه در حال حاضر محدوديت تامين گاز در ماه‌هاي سرد سال براي بخش‌هاي سيماني، نيروگاهي و تزريق به ميادين نفتي به حداكثر مقدار خود رسيده و عملا امكان جبران ناترازي از اين محل وجود ندارد و صنايع به اجبار به دنبال مازوت مي‌روند.
عدم سرمايه‌گذاري و ناتواني در توسعه زيرساخت‌هاي لازم براي توليد، انتقال و توزيع گاز باعث مي‌شود كه ناترازي گاز بيش از پيش شود. در اصل به زيرساخت توجه كافي نمي‌شود و سرمايه‌گذاري قابل توجهي نيز در اين حوزه وجود ندارد.
سومين مساله مصرف نادرست گاز است. رشد جمعيت و صنايع در ايران باعث شده كه ميزان تقاضا بيش از مصرف توليدي باشد و حتي با پيشرفت تكنولوژي و چند برابر شدن امكانات همچنان آموزش كافي براي بهينه و مديريت مصرف انرژي وجود ندارد.
اما مساله مهم صنايع متكي به گاز هستند، در كشور بخش عمده‌اي از صنايع يعني پتروشيمي، فولاد، سيماني، نيروگاه‌ها و... مصرف بيش از اندازه گاز دارند و به نوعي گاز خور هستند؛ اين صنايع هدر رفت بسيار بالايي دارند در نتيجه دولت مجبور است در فصول گرم سال به علت نياز به بيش از حد مصارف خانگي گاز صنايع را قطع كند تا از هدر رفت اين گاز جلوگيري شود و در نهايت مصارف خانگي گاز داشته باشند.
تمامي اين موارد در كنار يكديگر باعث شده‌اند كه هر سال قطعي گاز داشته باشيم و صنايع مجبور به مازوت سوزي شوند. اما مساله اينجاست كه دولت چهاردهم در تلاش است كه ميزان مازوت سوزي صنايع را كاهش دهد تا در كنار اين مساله آلودگي هوا نيز كاهش يابد؛ اما كاهش مازوت سوزي باعث مي‌شود كه مصارف خانگي نيز با قطعي برق مواجه شوند و برنامه قطعي برق مصارف خانگي از امروز اعلام شده و همين موضوع در ميان مدت مي‌تواند واكنش‌هاي شديدي از جامعه را در پي داشته باشد.
تاثير قطعي روي صنايع
با قطع انرژي خط توليد بسياري از شركت‌هاي كوچك مانند شيشه و كالاهاي غير فلزي گرفته تا سيمان، فولاد و پتروشيمي‌ها تعطيل خواهد شد و به‌طور يقين اين مشكل نه تنها شركت سودآوري ندارد، بلكه زيانده هم خواهد شد و همين باعث كاهش قيمت سهام شركت‌ها مي‌شود.
همچنين برخي شركت‌ها مثل شركت‌هاي سيماني از سوخت جايگزين مازوت استفاده مي‌كنند؛ اما اين سوخت در ميان مدت موجب تحميل هزينه اضافي به شركت‌ها مي‌شود. نكته قابل توجه اينجاست كه مازوت، سوختي است كه مي‌تواند تاثيرات مخربي بر سلامت انسان داشته باشد. استنشاق طولاني‌مدت آلاينده‌هاي ناشي از احتراق مازوت مي‌تواند موجب بروز مشكلات تنفسي، بيماري‌هاي قلبي و حتي سرطان شود. افزايش آلودگي هوا به واسطه احتراق مازوت مي‌تواند بر سلامت عمومي جامعه تاثير بگذارد.
جز گاز قطعي برق نيز فشار بيش از پيشي به صنايع وارد مي‌كند، براساس آمار در تيرماه سال جاري، قطعي‌هاي مكرر برق باعث كاهش ۱۹ درصدي مصرف برق در صنايع بورسي شد كه اين كاهش به اختلال در توليد و كاهش فعاليت‌هاي صنعتي منجر شد. همزمان، مصرف ريالي گاز و برق نيز به دليل اين محدوديت‌ها كاهش يافت، در حالي كه مصرف گازوييل و بخار به‌طور چشمگيري افزايش يافت. به‌طور كلي مي‌توان گفت كه قطعي برق و گاز در صنايع مضرات بسيار زيادي براي صنايع دارد و مي‌تواند روند زياندهي در صنايع را تقويت كند. به عقيده بسياري از كارشناسان فصل بهار بهترين زمان سرمايه‌گذاري در بورس است و در مابقي فصول و ماه‌هاي سال به علت كمبود گاز و برق ممكن است صنايع با زياندهي مواجه شوند.
به هرحال دولت و مسوولان بايد فكري به حال قطعي گاز و برق كنند؛ چراكه اين ناترازي كشور را از پا انداخته است و ادامه‌دار بودن اين روند آينده اقتصادي و اجتماعي كشور را به سمت تيره و تار شدن مي‌برد.